Cilt üzerinde belli bir şekli olmayan koyu renkli ya da açık renkli kısımlar vitiligo olarak adlandırılır. Vitiligo halk arasında alaca hastalığı olarak da bilinir. Her 100 kişiden birinde görülebilen vitiligo ilk olarak cildin güneş ışığına maruz kaldığı bölümlerde görülmeye başlanır.
El, ayak, yüz gibi güneşe en çok maruz kalan bölgelerde görülen lekeler, küçük beyaz bir nokta olarak başlayıp büyüyebilir.
VİTİLİGO NEDEN OLUR?
Vitiligo'nun nedeni cilde renk veren pigmentlerin üretimi için gerekli olan melanosit hücrelerinin hasar görmesi, işlevlerini yerine getirememesi nedeniyle oluşur.
Yeterince pigmentin üretilemediği bölgelerde ortaya çıkan lekeler, farklı boyutlarda ya da şekillerde olabiliyor. Pigment kaybına bağlı olarak lekelerin rengi ve yoğunluğu farklı olabiliyor.
Vitiligo hastalığının ortaya çıkış nedenleri genellikle genetik faktörler olabiliyor. Öte yandan stres, ateşli hastalıklar, yaralanmalar, ciddi güneş yanıkları gibi nedenler de pigment oluşumunu destekleyen dokulara zarar verebiliyor.
Otoimmun (öz-bağışıklık) sistem ile alakalı hastalıklar olan pernsiyoz anemi (kansızlık),tip-1 diyabet, hashimato tiroidi, sedef hastalığı gibi durumlar da vitiligoyu tetikleyebilir.
VİTİLİGO ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Vitiligo, segmental vitiligo ve non-segmental vitiligo olarak iki farklı şekilde görülüyor. Segmental vitiligo, genellikle çocukluk çağında ortaya çıkar ve deri üzerinde belirli bir bölgede aniden beliren lekelere neden olur. Vücuda yayılma riski daha azdır ancak lekelerin görüldüğü alanın tedavisi görece daha zordur, bu yüzden mümkün olduğunca erken teşhis edilmelidir.
Non-segmental vitiligo ise vücudun çeşitli yerlerinde ortaya çıkan vitiligo çeşididir.
VİTİLİGO NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Vitiligo hastalığının teşhisi için bir dermatolog (cilt hastalıkları uzmanı) ile görüşmek gerekir. Muayenede görülen beyaz lekeler, wood ışığı denilen özel bir aygıtla tekrar incelenir ve ciltteki pigment yoğunlukları analiz edilir.
Genellikle wood bakısı yöntemi vitiligo hastalığının teşhisi için yeterlidir ancak bazı özel durumlarda deri biyopsisi de gerekli görülebilir.
Hastalığın diğer otoimmun rahatsızlıklarla bağlantılı olup olmadığının anlaşılabilmesi için teşhis sürecinde kan tahlilleri yapılması da istenebilir.
VİTİLİGO TEDAVİSİ NASIL OLUR?
Vitiligo hastalığı teşhis edildikten sonra, kişiye özel bir tedavi programı planlanır. Vitiligo tedavisinde asıl amaç, yeterince üretilemeyen pigmentlerin telafi edilmesini sağlayarak cildin kendi rengine kavuşturulmasıdır.
Deriye rengini veren melanosit hücrelerinin üretilmesini desteklemek için fototerapi (ışık tedavisi) veya excimer lazer uygulanabilir. Eğer vitiligo bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlara bağlı olarak ortaya çıkmışsa, bağışıklığı desteklemek için antioksidan takviyesi de önerilebilir.
Pigment kaybını önlemek için vitiligo kremi kullanılabilir veya cildin lekeli bölgelerine uygulanan özel bir dövme yöntemi ile semptomları azaltmak yoluna gidilebilir. Her halükarda bir cilt doktoru, detaylı analizden sonra kişiye özel tedavi programını belirlemelidir.