SEDA ÇAKIR / İSTANBUL
TİKA eski Latin Amerika Direktörü, Maarif Vakfı ABD Direktörü Doç. Dr. Mehmet Özkan, Venezueala'daki krizin geldiği aşamayla ilgili Twitter hesabından yaptığı paylaşımda bundan sonra yaşanacaklara ışık tuttu. Özkan, Latin Amerika Ülkeleri ve ABD'nin doğrudan bir darbeden yana olmadığını Maduro'nun müzakere ile iktidardan indirilmesinin çözüm olarak düşünüldüğünü belirtti. Özkan'a göre sosyal yadrımlarla ayakat kalan ve Maduro'ya destekleyen kitleler isyana katılmaya başladı. Çavez döneminde silahlandırılan taraftarlar arasında "Artık Nicolas'ı istemiyoruz" marşları söyleniyor.
İşte Latin Amerika Uzmanı Mehmet Özkan'ın paylaşımlar:
ABD sert ve net bir şekilde Maduro’yu artık tanımıyorum diyor. Düşük seviyeliler hariç elçilik personelini Caracas’tan çekmeyi ret etti. Pazar günü 72 saatlik süre doluyor. Personelin başına bir şey gelirse ABD sert bir girişimde bulunabilir ve bir rehine krizi vb yaşanabilir.
ABD'NİN EN BÜYÜK KOZU CITGO
Ekonomik anlamda ABD’nin en büyük kozu CITGO. CITGO Venezuela’ya ait Amerika’daki bir petrol şirketi. 600 civarinda benzin istasyonu var. Maduro’nun nakit parası buradan geliyor. ABD bu geliri yeni başkana vermenin yollarına bakıyor.
Bolgesel anlamda kismen Lima Grubu ülkeleri adına konuşan Kolombiya CB Ivan Duque, Çin ve Rusya’nın Venezuela konusunda geride kalmasını istedi. Yani verdiği mesaj açık, Venezuela’ya sert girerseniz Latin Amerika ile ilişkilerinizi gözden geçireceğiz.
MÜZAKERE MESAJI ÖNEMLİ
İlginç gelişmeler oldu. #Maduro müzakereye açık olduğunu söyledi. Ülkedeki en güçlü kişisi olarak gorulen Venezuela savcısı Tarek Saab müzakere vurgusu yaptı. Venezuela Savunma Bakanı,geçici başkan Guiado’nun yemin etmesinden 24 saat sonra Maduro’ya destek açıklaması yaptı.
MADURO EKİBİ TEK SES DEĞİL
Bunların gösterdiği şu: Maduro ve ekibi tek yekûn değil. Elit-içi kavga çok fazla. Son derece parçalı bir kişiler koalisyondan oluşuyor iktidar. Ordu içinde alt kademede karışıklık haberleri geliyor, özel hareketin devreye girdiği bilgisi var.
Venezuela’da bugün normal bir seçim olsa #Maduro %15 zor oy alır. Bunu aşırı Madurocular bile söylüyor. Dolayısıyla, Türkiye karşılaştırmalarında buna dikkat etmek lazım. Maduro’nun sosyal tabanı tahin edilenden daha zayıf.
FAVELALAR HAREKETLİ
Maduro’nun en çok destekçilerinin olduğu favelalarda ilginç gelişmeler yaşanıyor. Son iki gündür orada Maduro’ya tepkiler var. En büyük gettolardan olan Caracas yakınındaki Patera’da dün gece elektrik kesildi ve özel kuvvetler protestocuları almak için girdi.
Favelalar normalde Chavez’in en büyük destecilerinin yasadigi yerler. Chavez onları silahlandırdığı için orada başlayan isyanın yavaş yavaş yayılması Maduro’nun sosyal tabanının tamamıyla kaybetmesi anlamına geldiği gibi bir iç savaşa da yol açabilir.
"NICOLAS'IN GİTMESİNİ İSTİYORUM"
Favelalarda yüksek bir şekilde Venezuela milli marşı çalındığı ve oradaki insanların “No quiero bono, no quiero club; solo quiero que se vaya Nicolas” (Gıda paketi ve bono istemiyorum sadece Nicolas’ın gitmesini istiyorum) diye slogan attığı bilgileri var.
İşin özü, Maduro içeride zayıflıyor. İktidarın iç bölünmesi için ayrıca muhalefetin güçlü olduğu meclis sürece destek verecek askerlerin affedileceğini duyurdu. Krizin geleceğinde kilit nokta iktidar içinde yaşanacak muhtemel bölünmeler.
KİMSE ASKERİ MÜDAHALE İSTEMİYOR
Latin Amerika’da hiçbir ülke askeri müdahale istemiyor,yumuşak bir çözüm istiyor.Kitada solcular dahil herkeste ‘müzakere’ vurgusu önde. Fakat LA ülkeleri iç bölünme ile kansız bir darbe & müzakereli bir çıkışa sıcak.ABD, LA ülkelerinin destek vermediği bir şeyi yapamaz.
Maduro’nun iki stratejisi var: a) müzakereye açıklık vurgusu yaparak muhtemel bir çıkış yolunu açık tutmak b) eğer Rusya ve Çin destek verirse direnip sorunu kendisi merkezli olmaktan çıkarıp, sistemsel kavga nedeniyle ayakta kalmak.
TÜRKİYE NE YAPABİLİR?
Latin Amerika’da #Paraguay ve #Meksika arabuluculuk yapmak istiyorlar. Avrupa’da ise #İspanya. AB ülkeleri yeni Cumhurbaşkanını acikca tanımadı ama seçim istedi. Krizde ABD önde dururken, AB arkada daha ‘değer’ merkezli durmaya çalışıyor.
Türkiye krizde hala arabuluculuk rolüne soyunabilir. #Meksika ve #İspanya ile beraber yapabileceği gibi, sadece TR-İspanya da yapabilir. Bu konuda Trump’in çözüm ihtimali görürse Erdoğan’ın girişimine destek vermesi kuvvetle muhtemel.
Turkiye’nin dahil olduğu bir çözüm, #Venezuela krizinin sistemsel hale gelmesini engelleyeceği için Trump’in da isine gelecektir. Ayrıca isler ters giderse Turkiye dahil olduğu bir süreçte #Maduro ya onurlu bir çıkış yolu bularak destek vermiş olur.
İKTİDAR İÇİ BÖLÜNME BELİRLEYİCİ OLUR
Peki ne olur? Kanaatim yukarıda izah ettiğim sebeplerden dolayı #Maduro nun işi hiç kolay değil. Pazar günü krizin onunu daha net göreceğiz. Muhtemel bir geçiş hükûmeti üzerinden seçimlere gidilebilir. Venezuela’da iktidar içi bölünme olursa kısa surede biter.
Yine uzun oldu ama umarım olay daha net anlaşılır. Önceki twit serime çok soru geldi, ama yanıt veremedim. Bütün soruları birleştirip cevap vermeyi planlıyorum. Okuyan/paylasan herkese teşekkürler. Demek ki bilgi-merkezli analizin Türkiye’de ciddi şekilde karşılığı var.
Maduro Meksika ve Paraguay tarafindan onerilen diyalog masasini kabul ettigini acikladi ama basarili olma sansini hic gormuyorum. Meksika'nin kitada eski agirligi ve sayginligi yok, Paraguay hakeza. #Maduro nun zaman kazanma taktigi gibi gorulecektir.