Osmanlı döneminde de yaşanmış olan veba salgını, Payitaht Abdülhamit dizisinde de işlenmesiyle sıkça aranan konular arasına girdi. İşte Ortaçağ Avrupa’sında ‘Kara Ölüm’ olarak adlandırılan veba hastalığının belirtileri ve tedavisi ile ilgili bilgiler…
VEBA NEDİR?
Veba, hasta farelerden, insana geçen bir mikrobun yol açtığı, bulaşıcı ve ölümcül bir hastalıktır. Bazı hayvanlarda görülen hastalıklara da bu isim verilmiştir. Domuz vebası, sığır vebası gibi… Tarihte pek çok ölüme sebep olmuş ve ‘Kara Ölüm’ olarak adlandırılmıştır. Yersinia Pestis isimli zararlı bir bakterinin vücutta enfeksiyon oluşturmasıyla ortaya çıkar. İnsan vücudunda kolaylıkla üreyebilir, karanlık ve nemli ortamları sever. Pire dışkısında bir ay, cerahat ve balgamlarda iki haftaya yakın, cesetlerde haftalarca kalabilir. Soğuğa oldukça dayanıklı olup donmuş maddelerde çok daha uzun süreler yaşayabilir.
NASIL BULAŞIR?
Veba hastalığı insanlara pire ısırmasıyla bulaşır. Veba zatürresi olan insandan diğer insanlara öksürük esnasında havaya saçtığı damlacıkların solunmasıyla bulaşır. Bunun yanında kontamine sıvı veya dokularla doğrudan temasla bulaşabilir. Son yıllarda kedilerden sahiplerine ve veteriner hekimlere öksürük damlacıkları yoluyla bulaştığı da saptanmıştır. Kaynağı fareler olan hastalıklar neden pireler yoluyla bulaştığı merak edilecek olursa; o da bu pirelerin hastalıklı farelerde oldukça yoğun olması ve sonrasında insanı ısırması yoluyla fareden insana taşınan bir hastalıktır. Hastalığın kaynağı fare olduğu için fareden geçen bir hastalık olarak değerlendirilmiştir.
BELİRTİLERİ
Hastalıklı bakterilerin vücuda girmesinden ortalama bir hafta kuluçka süresinden sonra ani ve hızlı bir ateşlenme, baş dönmesi ve halsizlik olarak ortaya çıkar. Tabi belirtileri bununla sınırlı değildir. Kasık ağrıları, kan tükürme, burun kanaması, deride lekelenmeler, dil renginin koyulaşması, nefes darlığı çekme, aşırı ishal, kusma, titreme nöbetleri, aşırı zayıflama ve ciltte ve iç organlarda kanama gibi durumların görülmesi de veba hastalığının belirtileri arasındadır.
DİĞER BİLGİLER İÇİN TIKLAYIN
TEDAVİSİ
Hastaya kan tahlilleri ve lenf bezi biyopsisi ile tanı konulabilir. Hastalığın ciddi boyutlara ulaşması ve ölümlerin engellenebilmesi için erken teşhis çok önemlidir. Tedavide güçlü antibiyotik ilaçlar kullanılır. Bu tedaviye ne kadar erken başlanırsa başarı o denli fazla olur. Hastalık belirtilerinden sonra ortalama 20 saat sonra tedaviye geçilmelidir. Aksi durumlarda geç kalınmış olur ve ölümlere sebebiyet verebilir.