Türkiye’nin sayılı doğal güzelliklerinden Dipsiz Göl’de ‘yasal izinle’ yapılan kazının sırrı ortaya çıktı. Gölde define olduğunu iddia eden ve ismi açıklanmayan bir kişi, kazı için başvuruda bulundu. Kazıda suyu tahliye edilen göl alanı, iş makineleri ile kazıldı. Jandarma görevlileri, kazı alanına kimsenin yaklaşmasına izin vermedi. Dipsiz Göl’de, beş gündür sürdürülen kazı çalışmaları define bulunamayınca sonlandırıldı.
Devletin izin verdiği kazı sonrası tahrbata uğrayan gölün halini görenler büyük tepki gösterdi. Durumu değerlendiren akademisyenler, "12 bin yıllık tarih yok edildi" derken, bölgedeki ekosistemin de zarar görüğü vurgulandı.
PROF. DR. KANDEMİR: 12 BİN YILLIK DEĞER YOK EDİLDİ
Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği öğretim üyesi Prof. Dr. Raif Kandemir, define araması sırasında suyu boşaltılan Dipsiz Göl'ün son buzul döneminde oluştuğunu ve en az 12 bin yaşında olduğunu belirtti. Kandemir, "Dünya üzerindeki buzul göller, son buzul çağından kalmadır ve yaşları 18 bin ile 12 bin yıl arasında değişir. Ülkemizde başta Kaçkar Dağları olmak üzere, dağlarımızın yüksek kotlarında buzul göller bulunur. Böyle kıymetli bir oluşuma, kendi kafalarına göre hiçbir uzmana danışmadan nasıl müdahalede bulunuyorlar? Buzul göller, dünyadaki en temiz sulardır ve küresel ısınmanın konuşulduğu şu günlerde gelecek kuşakların belki de ihtiyaç duyacağı böyle bir kaynak fütursuzca yok edildi. 12 bin yılda oluşan bu gölü nasıl olacak da siz doldurarak eski haline getireceksiniz? 12 bin yıllık bir değer ve ekosistem göz göre göre yok edilmiştir" dedi.
DOÇ. DR. DÜZGÜNEŞ: EKOSİSTEM TAHRİP EDİLDİ
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Peyzaj Mimarlığı Bölümü öğretim üyesi Doğa Koruma Alanları Uzmanı Doç. Dr. Ertan Düzgüneş de define söylentisiyle gölün boşaltılmasının talihsiz bir olay olduğunu belirterek şunları dedi: "Dipsiz Göl'ün suyunun boşaltılmasıyla ekosisteme darbe vurulmuştur. 12 bin yıllık veritabanı yok olmuş durumda. Tekrardan buranın suyla doldurulacağı söyleniyor ama doldurulacak su şimdi kullandığımız su. Gölde yapılan tahribatın yarattığı kayıp çok büyük. Bu talihsiz girişim sonucunda alanın turistik değerini konuşmak bence yanlış. Burada ekosistem tahribatı var ve bu ekosistem geri dönülemez biçimde yok olmuştur. Tekrardan doldurulduğu taktirde 12 bin yıllık belleği geri kazanabilecek miyiz? Kazanamayacağız. Dolayısıyla kendi kendini rehabilite edebilir mi? Bu da onlarca veya yüzlerce yıl sonra görülebilir."
DOÇ. DR. ERUZ: EKOLOJİK VARLIK DARMADAĞIN EDİLDİ
KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi ve Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği Başkanı Doç. Dr. Coşkun Eruz ise Dipsiz Göl gibi bir hazineye müdahale etmeden önce, altından çıkabilecek herhangi bir insan ürünü hazineden önce Allah'ın yarattığı muhteşem ekolojik hazinenin düşünülmesi gerektiğini söyledi. Eruz, "Böyle bir alanda, bilim insanı olarak bizler araştırma yapabilmek için en az 5 kurumdan herhangi bir şekilde müdahalede türlerin zarar görmeyeceğini, ekosisteme zarar verilmeyeceğini ve elde edilen sonuçları da raporlarla ilgili kurumlara sunmak suretiyle izin alabiliyoruz. 'Hazine var' denilerek böyle bir ekolojik varlığı darmadağın etmek çok yazık oldu. Bölgemizin tarihi açısından çok kötü oldu. Böyle bir değeri kaybettik. Dipsiz Göl'ün tahrip edilmesi ulusal kayıp. Dipsiz Göl'de define olması mümkün değil. Böyle bir cehalet olamaz. Bugünkü çağda dahi zorla boşaltılan bir gölü ya da yararak boşaltılan bir göl alanının, nasıl altına bir şey gömüp üstüne suyla doldurdular? Bunu anlamak, böyle bir şeyi düşünmek, kabul etmek bilime, hukuka, insanlığa çok da yaraşır bir durum değil. Yazık ettik o göle" diye konuştu.
VATANDAŞLAR DA TEPKİLİ
Gümüşhaneli Mahmut Demir de, “Bence böyle bir kazıya gerek yoktu. Tabiatı korumak gerekiyor. Hazine olup olmadığı kesin de değil. Böyle bir kazıya müsaade edilmesini doğru bulmuyorum. Tabiat varlıklarının korunması gerekir diye düşünüyorum” dedi. Osman Özlü ise, “Doğal güzelliğin bozulmaması lazımdı ve kazıya gerek yoktu. Doğal güzellik bir kere bozuldu. Gölü ne kadar eski haline getirmeye çalışsan da eski haline gelmesi zor. Bu tarz bir izne de gerek yoktu. Kırılan testi aynı yerine gelmez” ifadelerini kullandı. Bu arada kazı öncesi yapılan çalışma sonrası göle su verilerek eski haline getirileceği belirtilmişti.
VALİLİKTEN AÇIKLAMA GELDİ
Gümüşhane Valiliği'nden yapılan açıklamada, 10 Kasım'da basın yayın kuruluşlarında yer alan “Devlet İzin Verdi, Defineci Göl Boşalttı“ başlıklı haberlerde yer alan hususlara ilişkin kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi amacıyla açıklama yapılmasına ihtiyaç duyulduğu belirtilerek, "İki vatandaşımız tarafından 23.05.2019 tarihinde verilen dilekçede, Gümüşhane ili merkez ilçesi Dumanlı köyü İstovrama mevki 137 ada 98 nolu parselde define araması talebinde bulunulmuştur. Söz konusu define arama talebi üzerine konu ile ilgili olarak Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü ve Çevre Şehircilik İl Müdürlüğüne bahsedilen alanın doğal, tarihsel ve arkeolojik açıdan sakınca olup olmayacağını belirlemek üzere görüş talep edilmiş, Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünün 04.09.2019 tarih ve E.721186 sayılı ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün 22.10.2019 tarih ve E.7754 sayılı yazılarıyla alınan kurum görüşlerinde belirtilen alanın doğal ve tarihi sit alanları dışında olduğu ilgili kurumlarca tespit edilmiştir.
Söz konusu görüşler çerçevesinde 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında ve buna bağlı olarak çıkarılan Define Arama Yönetmeliği çerçevesinde müracaatçılardan biri adına Gümüşhane Müze Müdürlüğünce 14.10.2019 tarih ve E.843325 sayılı define arama ruhsatı düzenlenmiştir. Hazırlanan ruhsata istinaden 06.11.2019 tarihinde belirtilen alanda İçişleri Bakanlığı temsilcisi, Maliye Bakanlığı temsilcisi ve Müze Müdürlüğü temsilcisi ile jandarma ekipleri gözetiminde define kazısı yaptırılmıştır. 4 gün süren arama çalışması sonrasında 10.11.2019 tarihi itibarıyla da alanda kapatma işlemi yapılarak alan eski haline getirilmiştir. Define araması yapılan alanda taşınır taşınmaz herhangi bir kültür varlığına rastlanmamıştır" denildi.