TÜSİAD yarın koalisyon turuna çıkıyor. TÜSİAD heyeti, AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Davutoğlu, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'yi ziyaret edecek. Bir zamanlar Bülent Ecevit Başbakanlığı'ndaki hükümeti gazetelere ilan vererek düşmesini sağlayan, Süleyman Demirel Başbakanlığı'ndaki azınlık hükümetlerini destekleyen ve 1995 genel seçimlerinde ANAP ve DYP koalisyonuna kurulması için çağrı yapan TÜSİAD nedir ve ne zaman kuruldu? TÜSİAD'ın Türkiye'nin ekonomik ve siyasi hayatına etkileri nasıl oldu? İşte dünden bugüne TÜSİAD'ın siyasete olan etkisi ve girişimleri...
Türkiye'nin en büyük baskı grubuydu
Günümüzde daha çok "Patronlar klübü" olarak bilinen TÜSİAD, kurulduğu günden itibaren Türkiye'nin hem ekonomik hayatını hem siyasi hayatını etkileyen hamleler yaptı. TÜSİAD, yaptığı çıkışlar ile adından en çok bahsettiren kuruluşlardan biri oldu. Türkiye'nin en büyük ekonomi temelli baskı- çıkar gruplarından biri olan TÜSİAD yani; Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği 2 Nisan 1971'de kuruldu. 12 sanayicinin imzası ile kurulan TÜSİAD'ın ilk yönetim kurulu başkanı Feyyaz Berker oldu.
Güçlenen işçi hareketine tepki olarak doğdu
İşadamlarını bir araya getiren TÜSİAD'ın ekonomik gücü, satış hasılatı olarak 100 milyar dolar. İhracat payı ise yüzde 40 olarak belirtiliyor. TÜSİAD'ın kuruluş amacı; bağımsız bir sermaye çevresi kurmak ve hükümete karşı etkili bir baskı grubu olabilmek. TÜSİAD, Soğuk Savaş döneminin iki kutuplu dünya düzenindeki atmosferden etkilenen ve özellikle 1970'li yıllarda güçlenen işçi hareketine karşı işverenlerin kurduğu bir yapı olarak karşımıza çıkıyor. 1960'larda başlayan sendikal hareketlerin güçlenmesi ve 12 Mart 1971 Muhtırası gibi siyasi nedenler sermaye ortaklarının bir çatı altında birleşmelerine neden oldu.
Siyasi dengeleri altüst eden ilan: “Refah ve Özgürlük düşmanları”
1970'lerin sonlarına doğru TÜSİAD, ekonomik ve politik alanda etkisini artırdı. 15 Mayıs 1979'da gazetelerde başlattığı ilan kampanyası ile dönemin Başbakanı Bülent Ecevit hükümetinin düşmesinde önemli rol oynadı. 27 Nisan 1979 ile 6 Haziran 1979 TÜSİAD’ın Türkiye’nin kaderini değiştirdiği tarihler olarak hatırlanır. Dönemin Ecevit iktidarını ‘pazar ekonomisinden giderek uzaklaşan politikalar’ nedeniyle sert eleştiren TÜSİAD, bu iki tarihte gazetelere ilan verdi. Yabancı sermaye karşıtı olarak eleştirdikleri iktidarı, artan enflasyonu ve artan işsizliğin altını çizen ilanlar verdiler. TÜSİAD gazetelerde tam sayfa “Gerçekçi çıkış, Devlet bekliyor”, “Açlığı paylaşın ya da zenginliği sağlayın”, “Refah ve Özgürlük düşmanları” gibi sloganlar içeren ilanlar yayınladı.
"Ecevit ilanları önemsemedi"
Yıllar sonra TÜSİAD'ın ilk yönetim kurulu başkanı Feyyaz Berker, Ecevit hükümetine karşı verdikleri ilanlarla ilgili açıklamalarda bulundu: “O ilanlar hazırlandığında TÜSİAD’ın 120 üyesinin tek tek onayı alındı. Hazırlanan ilanları Nejat Eczacıbaşı, Sıkıyönetim Komutanlığı’na götürdü. Yayın için onların izni alındı. O sırada Sayın Ecevit’e de ilanlarla ilgi bilgi gitti. Bülent Bey’in bu ilanları daha evvel gördüğünü, okuduğunu, fakat önemsemediğini biliyoruz. Biz 7 gün sürecek ilanlar hazırlatmıştık. 4’ü yayınlandıktan sonra durduruldu. 3’ünü yayınlayamadık. ”
Koalisyonda Refah'ı istemediler
1979'un Kasım ayında Bülent Ecevit hükümeti istifa etti ve merkez sağdaki Adalet Partisi iktidara geldi. Yeni hükümet, ekonominin istikrarı ve liberalizasyonu için 24 Ocak kararlarının yayınladı. Süleyman Demirel başkanlığındaki azınlık hükümetine destek veren TÜSİAD, 24 Ocak Kararlarının alınmasında kilit rol oynadı. TÜSİAD, aynı zamanda 1980’lerde ekonomi yönetimi ve işleyişi hakkındaki görüşlerini sunarak, teşviklerin oluşmasında önemli roller oynadı. Yıllar geçtikçe siyasesi arenadaki etkisini artıran TÜSİAD koalisyon hükümetlerine verdiği destekle de çok konuşuldu. Özellikle 1995 genel seçimlerinde Refah Partisi'nin (RP) birinci parti çıkmasına rağmen Anavatan Partisi (ANAP) - Doğru Yol Partisi (DYP) arasında koalisyon kurulmasını destekledi.
Bugün ise TÜSİAD'ın istikrar için AK Parti-CHP koalisyonuna sıcak baktığı konuşuluyor. Seçimlerin ardından işadamlarının ve üst üste yaptığı değerlendirmeler ve Patronlar Külübü'nün açıklaması tercihin bu yönde olduğunu gösteriyor.