Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri önderliğindeki Körfez ülkelerinin başlattıkları ambargonun kaldırılması için öne sürdükleri 13 maddelik listeyi reddetti ve taleplerin yerine getirilmeyeceğini duyurdu. Açıklama Kögrez ülkelerinin Katar’a tanıdığı sürenin dolmasına günler kala geldi. Doha yönetimi riyad ittifakına ‘Türk askeri üssü kapanmayacak’ mesajını verdi.
ABD’den İtalya’nın başkenti Roma’ya geçen Katar Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdulrahman el Tani, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Talepler listesi reddedilecek. Diyaloğa girmeye hazırız. Ancak bu, sadece uygun şartlarda olur” dedi.
El Tani, Arap ülkelerinin isteği üzerine Katar’daki Türk askeri üssünün ya da El Cezire televizyonunun kapatılmasının söz konusu olmadığını belirtti. Katarlı bakan, bu üssün, iki egemen devlet arasında varılan bir savunma anlaşmasının parçası olduğunu söyledi.
Terörü desteklemekle suçladıkları Katar’la diplomatik ilişkileri kesen ve bu ülkeye ekonomik ambargo uygulayan Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Bahreyn; Doha yönetimine 13 maddelik bir talep listesi sunmuştu. Katar’a bu ülkeler tarafından tanınan 10 günlük süre 3 Temmuz Pazartesi günü sona erecek. Talepler listesinde; Doha merkezli El Cezire televizyonunun yayın hayatına son vermesi ve İran’la bağların zayıflatılması gibi isteklerin yanı sıra Katar’daki Türk askeri üssünün kapatılması da bulunuyor.
Roma’da konuşan El Tani, “Dünyanın uluslararası hukukla yönetildiğine inanıyoruz. Ve uluslararası hukuk; büyük ülkelerin, küçük ülkelere zorbalık yapmasına müsaade etmez... Kimsenin egemen bir devlete ültimatom vermeye hakkı yok” dedi. Talepleri reddettikleri için askeri misillemeyle karşılaşmaktan korkmadıklarını belirten El Tani, “Katar her türlü sonuçla yüzleşmeye hazır... Ancak dediğim gibi, ihlal edilmemesi gereken bir uluslararası hukuk var. Aşılmaması gereken bir sınır var” diye konuştu.
5 MADDEDE KÖRFEZ’İ SARAN YENİ KRİZ
1- 5 Haziran günü Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) önderliğindeki Körgez ülkeleri ani bir kararla Katar ile ilişkilerini kesti. Sert bir açıklama ile duyurulan gelişke Körfez bölgesinde son yıllarda görülen en büyük diplomatik krize yol açtı. Mısır “ikinci bir emre kadar” Katar uçaklarına hava sahasını kapattı. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Yemen de Katar ile tüm hava, kara ve deniz trafiğini kapattı. Ayrıca Katarlı diplomatlara kendi ülkelerine dönmeleri talimatı verildi. Bu ülkelerdeki Katarlılara da bulundukları körfez ülkelerini terk etmeleri için 15 gün süre verildi.
2- Bütün dünyada şaşkınlıkla karşılanan yeni krizin ilk saatlerinde ABD Başkanı Donald Trump sosyal medya hesabından açıklama yaparak ambargoyu desteklerke 3 gün sonra Beyaz Saray’da Romanya Cumhurbaşkanı’nı ağırlarken de Katar, tarihsel olarak çok üst düzeyde teröre destek vermektedir. Terörizmin finansmanını durdurmalıyız. Görüşmelerimiz sonrasında Katar’a terörün finansmanını sona erdirmesi için çağrıda bulunmaya karar verdik” dedi. Bütün bunlar olurken ABD Suudi Arabistan ile kriz öncesi 110 milyar dolarlık silah satış anlaşması imzaladı. Trump’un açıklamalarından sonra da Katar’a 12 milyar dolarlık savaş uçağı anlaşması satışı onaylandı. ABD ile Katar ortak deniz tatbikatı yaptı. ABD’nin Ortadoğu’daki en büyük askeri üssü de Katar’da bulunuyor. Ülkenin başkenti Doha’nın yaklaşık 30 kilometre güneybatısında bulunan El Udeyd askeri üssünde 11 bin ABD askeri görev yapıyor. Üs Suriye ve Irak’ta IŞİD karşıtı operasyonlarda da etkin rol oynuyor.
3- Katar hükümeti Riyad ittifakının kendisi hakkında ambargoya gerekçe gösterdiği iddiaların hepsini yalanladı.İlişkilerin kesilmesinin ardından Doha yönetiminden yapılan ilk açıklamalarda Katar’a karşı bir karalama kampanyası başlatıldığı belirtildi.
4- Türkiye, krizin ilk anlarından itibaren, Ramazan ayı nedeni ile zor durumda kalan Katar’a gıda ulaştırdı. Gerilimin diyalog yolu ile çözülmesi çağrıları yapıldı. Katar ile daha önce imzalanan bu ülkede TSK Üssü kurulmasına dair ikili anlaşma da Cumhurbaşkanı tarafından onanarak TBMM’ye gönderildi. Meclis’te de kabul edildi. ABD ile Katar’ın deniz tatbikatının ardından da TSK ve Katar ordusu ortak kara tatbikatı yaptı.
5- Krizin çözümü için diplomatik temaslar sürerken Körfez ülkeleri 23 Haziran’da Körfez ülkeleri ve Mısır’ın 10 gün süre vererek Katar’ın yerine getirmesini istedikleri 13 maddelik talep listesini açıktladı. Katar’a verilen süre bugün doluyor. Listedeki 13 madde ise şunları:
1. İran’la diplomatik ilişkileri kes ve İran’daki ofislerini kapat. İran Devrim Muhafızları üyelerini Katar’dan gönder. İran’la askeri işbirliğini sonlandır. İran’la ticarette ABD yaptırımlarına uy.
2. Müslüman Kardeşler, DEAŞ, El Kaide ve Lübnan Hizbullah’ı gibi ‘terörist organizasyonlarla’ ilişkini bitir. Resmi olarak bu yapıları terörist ilan et.
3. Al Jazeera’yi ve bağlantılı istasyonlarını kapat.
4. Arabi21, Rassd, Al Arabiya Al-Jadeed ve Middle East Eye da dahil olmak üzere direk veya dolaylı yoldan Katar fonlu olan medya kuruluşlarını kapat.
5. Türkiye’nin Katar’daki askeri varlığını derhal iptal et. Katar toprağında Türkiye’yle askeri işbirliğini bitir.
6. Suudi Arabistan, BAE, Mısır, Bahreyn, ABD, Kanada ve diğer ülkeler tarafından terörist olarak görülen kişiler, gruplar ve organizasyonlara her türlü yardımı kes.
7. Suudi Arabistan, BAE, Mısır ve Bahreyn tarafından aranan teröristleri teslim et. Mal varlıklarını dondur. Hareketleri ve finansal durumları ile ilgili istenen bilgileri paylaş.
8. Başka ülkelerin içişlerine karışmayı kes. Suudi Arabistan, BAE, Mısır ve Bahreyn vatandaşlarına Katar vatandaşlığı verme. Katar vatandaşlığı bulunanların kendi ülkelerinin yasalarını ihlal etmeleri durumunda pasaportlarını iptal et.
9. Suudi Arabistan, BAE, Mısır ve Bahreyn’deki muhalif gruplarla tüm ilişkileri kes. Katar’ın bu gruplarla önceki ilişkileri ve bu gruplara sunduğu desteğin tüm belgelerini teslim et.
10. Katar’ın politikaları nedeniyle son yıllarda yaşanan can ve mal kayıpları için tazminat öde.
11. Askeri, politik, sosyal ve ekonomik olarak diğer Körfez ve Arap ülkeleriyle 2014’te Suudi Arabistan’da belirlenen çizgiye gel.
12. Tüm talepler Katar’a ulaştıktan sonra 10 gün içerisinde kabul edilmezse, talep listesi geçersiz olacaktır. Bu döküman, Katar’ın talepleri kabul etmemesi durumunda ülkelerin ne yapacağını açıklamaz.
13. Taleplerin kabulünden sonra ilk yıl için aylık denetimlere razı ol. İkinci yılda her çeyrekte, takip eden 10 yılda ise yıllık denetimleri kabul et.
PUTİN, BAHREYN KRALI VE KATAR EMİRİ İLE GÖRÜŞTÜ
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Bahreyn Kralı Hamad bin İsa el-Halife ve Katar Emiri Tamim Bin Hamad Al Tani ile telefon görüşmesi yaptı. Kremlin’den yapılan açıklamada, görüşmelerde Körfez’deki son krizin ele alındığı vurgulandı. Katar konusunda yapılan fikir alışverişi sırasında bu durumun Orta Doğu’da zaten zor olan durumu olumsuz etkilediği belirtildi. Tüm ilgili devletler arasında direkt diyalog kurulmasının öneminin altı çizildi.” Katar Emiri Tamim Bin Hamad Al Tani ile de telefonda görüşen rus liderin fikir ayrılıklarının aşılmasına yönelik siyasi ve diplomatik çabaların öneminin altını çizdiği belirtildi.