2015’in Kasım ayında yaşanan uçak düşürme hadisesinin ardından Rusya ile bozulan ilişkiler normale hatta çok daha iyi bir seviyeye gelirken Akkuyu Nükleer Güç Santrali ve S-400 füzeleri iki ülke ticareti adına da kritik rol oynadı. Fakat Avrupa ülkelerinin ile Rusya arasındaki elçileri geri çekmeyle sonuçlanan sorunlar, Suriye’de Doğu Guta’daki kimyasal saldırının sorumlusu olarak Rusya’nın gösterilmesi ve ABD’nin Rusya’ya yönelik yeni yaptırım kararı piyasaları allak bullak etti. 7 Rus oligark ve bu kişilerin kontrolündeki toplam 12 şirket, Rusya’ya yeni yaptırımlar bağlamında kara listeye alındı. Söz konusu kişilerin Rusya’nın önde gelen zenginleri arasında yer aldığı kaydedildi. Açıklamanın ardından Rus Rublesi haftaya dolar yaklaşık yüzde 5 değer kaybederek başlarken ülkenin RTS endeksi yüzde 4’ten fazla düşüşle Ağustos 2017’den bu yana en düşük seviyeye geriledi. Ruble, dün de dolar karşısında yüzde 4.73 düşüşle 63.4123 seviyesine geriledi. Dolar karşısında rubledeki kayıp iki günde yüzde 10’a ulaştı. Ruble euro karşısında ise 78.43 seviyesine gerileyerek Nisan 2016’dan bu yana en düşük seviyesine geriledi. Rusya’da yaşanan bu kayıplar S-400 ve Akkuyu projesi ile ilişkilerin pekiştirildiği Türkiye’nin küresel piyasalarda negatif ayrışmasına neden oldu. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi güne 113 bin 156 puandan başlasa da gün içinde yüzde 2.63 kayıp yaşayarak 110 bin 179 puana kadar geriledi. Yaşanan gelişmeler döviz kuruna da rekor olarak yansıdı. Türk Lirası karşısında dolar 4.13’i, euro da 5.11’u aşarak tarihi zirveyi gördü. Dolar ve euronun ortalamasının alınması ile hesaplanan sepet kur da 4.62’ı aşarak en yüksek seviyesine yerleşti. Dolardaki ve ons altındaki hareketliliğe bağlı olarak Bu yıla 158 lira seviyesinden başlayan altının gram fiyatı da 177.99 seviyesine kadar yükselerek rekorunu tazeledi. Piyasanın çalkalandığı dakikalarda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya’nın TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı sunum, bankanın internet sitesinde yayımlandı. Çetinkaya, “Enflasyon ve enflasyon beklentilerinin bulunduğu yüksek seviyeler fiyatlama davranışları üzerinde risk oluşturmaktadır” ifadesini kullandı. Çetinkaya, enflasyon ve enflasyon beklentilerinin bulunduğu yüksek seviyelerin fiyatlama davranışları üzerinde risk oluşturduğunu vurguladı. Son dönemdeki gelişmelerin enflasyon görünümüne etkileri açısından yakından takip edildiğini bildiren Çetinkaya, “Para politikası kararları, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda şekillenmeye devam edecektir. Bu çerçevede, enflasyonun tahmin patikası ile uyumlu olması ve enflasyondaki düşüşün sürekliliğinin sağlanması hedeflenecektir. Yapısal alanlarda atılacak adımların kalıcı fiyat istikrarını desteklemesi beklenmektedir” ifadelerini kullandı.
KÜRESEL DUYARLILIĞIN İNSAFINDA
Standard Chartered Stratejisti Geoff Kendrick piyasada yaşanan hareketliliği değerlendirdi. Kendrick, ticarette korumacılık endişeleri, küresel büyüme verilerinin ılımlılaşması ve ABD’nin Rusya’ya getirdiği yeni yaptırımlar sonrası Rusya’da artan tansiyonun risk iştahını azalttığını, TL ve rubledeki uzun pozisyonlarını kapatacaklarını bildirdi. Nomura’da gelişen piyasa ekonomisti İnan Demir de, Türkiye politika yapıcılarının 25 Nisan’da faiz artışına gitmeye hazır olduklarına dair güçlü bir sinyal vermemeleri durumunda kurun “küresel duyarlılığın insafında” kalacağını belirtti. Rabobank tarafından Salı günü yazılan raporda, Türkiye BİST 100 Endeksi’nin önemli bir teknik seviye olan 113 binin altına inmesinin TL için olumsuz bir işaret olduğunun altı çizildi.
DIŞARIDAKİ ÇALKANTI ETKİLEDİ
Sparta&Co. Kurucu Ortağı Taner Özarslan borsadaki düşüşün Rusya piyasalarındaki çalkantı nedeniyle olduğunu söyledi. Özarslan “Birçok şirketin yeniden yapılandırmaya gittiğini biliyoruz, bu kısa vadeli bir şey değil, borsa bundan dolayı düştü demek iyimser bakış açısı olur. Esas düşümüzün nedeni Rusya. Türkiye Rusya’yla yatırım yapan fonların büyüklüğü itibariyle çok benzeşiyor. O yüzden Rusya’da büyük satışlar her zaman bizim borsamıza sert satış olarak yansımıştır. ABD ile Rusya’nın gerginliğinin de had safhaya çıkması buradaki sebeplerden” ifadesini kullandı.
İRAN DOLARI SABİTLEDİ
İran devlet televizyonunun haberine göre, döviz piyasalarındaki sert dalgalanmalar üzerine Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani başkanlığında olağanüstü toplantı düzenlendi. Toplantı sonrasında basına açıklama yapan Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, alınan karar üzerine dolar kurunun bugünden itibaren 42 bin riyal olarak belirlendiğini söyledi. Ülkede döviz temini konusunda telaşa gerek olmadığını ifade eden Cihangiri, açıklanan fiyatın üzerinde döviz satışı yapılması halinde bunun ‘döviz kaçakçılığı’ sayılacağını belirtti. İran riyali döviz kurları karşısında son haftalarda sert düşüş yaşadı. Son haftalarda ilk kez 50 bin riyal sınırını geçen dolar dün serbest piyasada 60 bin riyali de aşmıştı.
TEŞVİKİ ALAN DÜŞÜŞE GEÇTİ
Borsada kayıplar devam ederken ‘Proje Bazlı Teşvik’ almaya hak kazanan şirketlerde üst üste kayıplar yalanıyor. Dün yüzde 2.5 değer kaybeden Aksa Akrilik’te iki günlük kayıp yüzde 5.5 seviyesini aşarken, Sasa Polyester’de hafta başından bu yana yüzde 20’yi, Vestel Elektronik’te ise yüzde 14’ü aştı. Bu şirketlerin hisselerinde teşvikler açıklanmadan önce beklentilere bağlı olarak değer artışları yaşandığını söyleyen GCM Mehkul Kıymetler Araştırma Uzmanı Enver Erkan, “Aksa, Sasa ve Vestel Ekonomi Bakanlığı’nın açıkladığı teşvikten yararlanacak ancak beklentiler sona erdiği için hisseler düşüşe geçti. Uzun zamandır beklenen ‘süper teşvik’ paketinin piyasada büyük ölçüde fiyatlandığına inanıyoruz. Bu noktadan sonra bu teşviklerin nasıl finanse edileceğini konuşuyor olacağız” dedi.