ABD ile Çin arasında gerilen ipler teknoloji tarafında baş göstermeye başladı. Çinli teknoloji devine yaptırımlara başlayan Beyaz Saray, Huawei ataklarıyla yeniden kızıştı. İlk olarak Mart 2018’de Çin’den ithal edilen güneş panelleri ve alüminyuma uygulanan gümrük vergilerini artırması ile başlayan ABD-Çin ticaret savaşı, zaman içinde karşılıklı vergi artışları ile kızıştı. Ticaret savaşı, geçen aylarda durulma sinyalleri verse de son günlerde Huawei ile ilgili yapılan açıklamaların ardından yeniden alevlendi. ABD Başkanı Donald Trump’ın, geçen hafta, telekomünikasyon ekipmanlarını dış ticaret yasağı listesine eklemesinin ardından yabancı rakiplerin, teknolojileri ve servislerinin engellenmesi bağlamında ‘ulusal ekonomik acil durum’ ilan etmesi, ticaret savaşlarını teknoloji bağlamında yeniden dünya gündemine oturttu. ABD hükümetinin söz konusu kararının ardından Silikon Vadisi’nin dev şirketlerinden de buna paralel adımlar gelmeye başladı. Google’ın yanı sıra Intel, Broadcom, Qualcomm ve Xilinx gibi ABD’li dev teknoloji şirketleri, Huawei ile olan ilişkilerini askıya aldıklarını ve ürün tedariki sağlamayacaklarını açıkladı. ABD yönetimi, Huawei’ye uygulanan kısıtlamaların 90 günlüğüne askıya alındığını duyursa da iki taraftan sert açıklamalar gelmeye devam ediyor. Son olarak, Huawei Kurucusu Ren Zhengfei, ABD’nin Huawei’ye yönelik yaptırımları 90 gün ertelemesini önemsemediğini, ABD hükümetinin kendilerini hafife aldığını söyledi. Belirlenen 90 günlük sürecin ardından yeni Huawei cihaz satın alacak kullanıcıların, Google servislerinden yararlanamayacağı öngörülürken, yapılan kısıtlamaların ardından Huawei’nin, gelecekteki ürünlerinde kendi yazılım ve donanımını geliştirme girişimlerine de hız vermesi bekleniyor. Verilere göre, bu yılın ilk çeyreğinde yaklaşık 60 milyon adet akıllı telefon satış rakamıyla ABD’li Apple’dan 17 milyon fazla satış gerçekleştiren Huawei, 2018’in ilk 3 ayına göre satışlarını yüzde 50 artırırken, pazar payını da yüzde 17’ye çıkardı. Söz konusu dönemde Apple’ın telefon satışları, yüzde 20 düşerek 42 milyona, pazar payı da yüzde 14’ten yüzde 12’ye geriledi. Bu arada, en çok satış yapan akıllı telefon markaları arasında Çinli üreticiler ön plana çıkıyor. En çok satış yapan ilk 5 marka arasında, dünyanın en büyük ikinci akıllı telefon üreticisi olan Huawei’nin yanı sıra Çinli Xiaomi ve Oppo markaları da bulunuyor.
İKİ ŞİRKET DAHA KARA LİSTEDE
Huawei’nin ardından Çin’in iki büyük video gözetim ürünleri üreticileri Hangzhou Hikvision ile Zhejiang Dahua da ‘gelecek haftalarda’ ABD’nin kara listesine girecek. The New York Times ve Bloomberg gibi kuruluşlarca yayınlanan haberlere göre ABD, söz konusu iki şirketi de kara listeye alarak Çin’in ABD pazarındaki alanını daha da sınırlandırmaya çalışıyor. Bu şirketler de kara listeye alındıktan sonra, söz konusu firmalarla iş yapacak ABD’li şirketlerin hükümetten onay almaları gerekecek. Çin Dışişleri Bakanlığı ise, atılan bu adımı eleştirdi ve Washington’un Çin’deki şirketleri kirletmesine izin vermeyeceğini söyleyerek ABD’deki Çinli şirketler için adil ve eşit bir ortam çağrısında bulundu. ABD’nin Çin’e yönelik attığı bu adımlar ‘Ticaret Savaşı’ kapsamında değerlendirilse de, Washington, Hikvision ile Dahua tarafından üretilen gözetim ekipmanlarının ‘Uygurları gözlemlemek için’ kullanıldığını da iddia ediyor.
YENİ MODELİ YAPTIRIMLARA RAĞMEN TANITTI
Huawei, yaptırım kararlarına karşın şirkete ait bir diğer marka olan Honor’un ‘Honor 20’ isimli akıllı cep telefonu modelini Londra’da tanıtırken, söz kosusu telefonun, Android 9 Pie işletim sistemine sahip olacağı açıklandı. Uzmanlar, yaptırımların sadece Huawei’yi değil, aynı zamanda ABD’li teknoloji üreticilerini de olumsuz etkileyeceğini belirtiyor.
TÜRKİYE İLE ÇALIŞIYOR
Burak Arzova, Huawei krizinde durumun sadece cep telefonundan kaynaklanmadığına işaret ederek, Huawei’nin, sadece cep telefonu üretmediğini, yüksek hızlı teknolojilerin altyapısını da sağladığını bildirdi. Arzova, devamla şunları kaydetti: “Bildiğim kadarıyla Türkiye’de 5G teknolojisinin altyapısı için Türk Telekom ve Turkcell, Huawei ile çalışıyor. Altyapı açısından bakınca ve bu dünyanın tercih ettiği bir altyapı olunca, güvenlik konusu da gündeme geliyor. ABD’de sağlanan altyapı Huawei kadar hızlı değil. Bence burada olay, cep telefonlarından sağlanan verinin çok ötesine geçmiş durumda. Yoksa Apple’ın da veri toplama konusunda güvenli olduğunu iddia etmek çok akılcı değil. Sıkıntı, bence Çin’in teknoloji olarak ABD’nin çok üzerine çıkmaya başlaması.”
APPLE YASAKLANIRSA KÂRI YÜZDE 30 DÜŞER
ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs, ABD’nin Huawei hamlesine misilleme olarak Apple ürünlerinin ABD’de yasaklanma olasılığına ilişkin bir görüş bildirmedi, ancak Apple’ın yasaklanması durumunda hisse başı karın yaklaşık yüzde 29 azalabileceği tahmininde bulundu. Goldman Sachs, satış ve pazarlamadaki maliyet tasarrufunun bir miktar dengelemesi ile birlikte, bunun Apple’ın Çin ve Hong Kong’daki tahmini kazançlarının yüzde yüzünü temsil ettiğini belirtti. Banka ayrıca, Çin’de Apple ürünlerine bir yasaklama ya da kısıtlama olması durumunda, Apple’ın toplam yıllık hisse başı karının yaklaşık olarak yüzde 29 ya da hisse başına 3.35 dolar düşeceği görüşünü paylaştı. Goldman Sachs ayrıca iPhone’lardaki Intel modemlerin ABD’de ve Apple A Serisi çiplerin ise Tayvan’da üretildiğine dikkat çekti. Şirket Apple’ın 12 aylık fiyat hedefini 184 dolardan 178 dolara çekti.
‘YAKLAŞAN SEÇİMLERİN DE ETKİSİ VAR’
Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova, Trump’ın uyguladığı ticari yaptırımların sürpriz olmadığını belirterek, Trump’ın, seçilmeden önce de “ABD ile adil ve dürüst ticaret yapmayan ülkelere karşı yaptırım uygulayacağını” söylediğini hatırlattı. Arzova “Trump, Çin (ABD’nin en çok ticaret açığı verdiği ülke) ve AB ile olan ticarette daha fazla Amerikan menşeli mal satmak için ticaret anlaşmalarını yenilemek istedi. Yenilemezlerse Çin’in kopyalama ve mülkiyet hakkına olan duyarsızlığını kastederek bu ülkelerden ithal edilen ürünlere uygulanan vergileri artıracağını söyledi ve bunu yaptı. ‘Bundan sonra artık anlaşma olmaz’ diyemeyiz. Seçimlerin yaklaşmış olması nedeniyle Trump’ın milliyetçi tabanına oynamak istediği çok açık. Bu nedenle bu işin sadece vergi artırımları ile kalmayacağını Huawei kararı ile görmüş olduk” ifadelerini kullandı.