SALİHA SULTAN | KARAR
Şair Orhan Veli’nin 70 yıllık telif hakkı süresinin 31 Aralık 2020’de sona ermesinin ardından ilk kitaplar Kırmızı Kedi Yayınevi’nden geldi. 6 kitaplık ‘Orhan Veli Külliyatı’ Necati Tonga ve Tahsin Yıldırım’ın titiz edisyonuyla okurla buluştu.
KARAR’a konuşan Tonga “Eleştirel bir basım oldu. İyi tarama yapılmadığı için çoğu metin eksikti. Annesine yazdığı ‘Annemin Ölümü’nden’ şiiri mesala ilk kez bu külliyatta”, Yıldırım ise “Asım Bezirci’nin ulaşamadığı metinleri dahil ettik, Orhan Veli hakkında bugüne kadar yapılmış en derli toplu külliyat oldu” dedi.
Türk şiirinde ‘Garip’ akımının kurucusu olan ve 14 Kasım 1950 tarihinde hayatını kaybeden şair Orhan Veli Kanık’ın eserlerinin 70 yıl süren telif hakkı 1 Ocak 2021 itibarıyla son buldu.
Böylelikle, çok sayıda yayınevi de şairin telif hakları bugüne kadar Yapı Kredi Yayınları’nda bulunan eserlerini basabilecek hale geldi. Ortadan kalkan telif hakkı tartışmalarında gündeme gelen yazarların eserlerinin zarar göreceği endişesi bir yana, Orhan Veli’yle ilgili ilk sevindirici çalışma Kırmızı Kedi Yayınevi’nden geldi.
Kırmızı Kedi Yayınevi, Necati Tonga ve Tahsin Yıldırım’ın bir yıl süren titiz çalışması sonucu 6 kitaplık ‘Orhan Veli Külliyatı’nı okurla buluşturdu.
TONGA: EKSİKSİZ OLMASINI İSTEDİK
Raflarda yerini almaya hazırlanan Orhan Veli Külliyat’ı hakkında KARAR’a konuşan Necati Tonga, teklifin yayınevinden geldiğini belirterek “Kırmızı Kedi, ciddi bir edisyon yapmak istiyoruz dedi. Ardından biz de Tahsin Yıldırım ile çalışmaya başladık. Salgın günlerinde zor bir çalışma oldu çünkü bu bir yıllık süreçte kütüphanelere gitmek zordu ama çabamıza değdi, ortaya bu külliyat çıktı” dedi.
Tonga, külliyatın diğer Orhan Veli çalışmalarından farkına dair de şu cümleleri kurdu: “Bu eleştirel bir basım oldu. Çalışmamızda bütün kaynakları gösterdik, araştırmamızda Orhan Veli’nin en sağlam nüshalarına ulaşmaya çalıştık, hepsini tek tek inceledik, ilk kaynaklarına gittik. Bütün dergi ve gazeteleri, eserlerini inceledik.”
Adam Yayınları, Yapı Kredi Yayınları gibi çeşitli yayınevlerinin daha önce Orhan Veli kitapları bastığını hatırlatan Tonga, “Önceki çalışmalarda çoğu metin eksikti. Sadece şiirleri değil, ilk nesir örnekleri de eksikti. Mesela lisede yazdığı, Sesimiz Dergisi’nde yayımladığı bazı şiirleri eksikti. İyi tarama yapılmadığı için bazı şiirleri dışarıda kalmıştı. Annesine yazdığı ‘Annemin Ölümü’nden’, ‘Bir Günüm Daha’ şiirleri mesela, ilk kez bu külliyatta okurla buluşacak.”
Birçok yayınevinin bu yıl Orhan Veli kitapları basmasını beklediklerini dile getiren Tonga “Şiirlerini ve hikayelerini basacaklar belki ama biz külliyatın bir bütün ve eksiksiz olmasını istedik” dedi.
Tonga, külliyatta daha önce Orhan Veli’nin kitaplara girmemiş mektuplarının, bazı anket ve mülakatlarının ilk kez yer aldığını, daha önce ayrı ayrı basılan çeviri eserlerinin ise ilk defa bir bütün halinde kitaplaştığını kaydetti.
YILDIRIM: GARİB’İ HAZIRLAYAN METİNLERİ OKURA SUNDUK
Tahsin Yıldırım ise, çalışma sırasında modern Türk şiirin kurucularından biri olarak görülen Orhan Veli ile ilgili yapılan çalışmalara dair şu gözlemini aktardı: “Orhan Veli’nin şiirimize tesiri bilinir ama üzerinde ciddi manada çalışılmaz. Çalışmaları toplarken bunu gördük, herkes bir şey demiş ama ortada derli toplu bir şey yoktu. Orhan Veli sadece ‘Garip’ ile anılan bir şair olmamalı, onu tanımak için tüm metinlerine ulaşılması gerekirdi. Garip’ten önceki metinlerine, mesela Beykoz’un atmosferini anlattığı ilk nesirlerine ulaştık.”
Ciddi bir süreli yayım taraması yaptıklarının altını çizen Yıldırım, şu bilgileri verdi: ‘Asım Bezirci daha önce Orhan Veli ile ilgili derlemeler yapmıştı ama dönemin teknik şartları nedeniyle bazılarına ulaşamamıştı. Allah rahmet eylesin, büyük emek vermişti. Onun o dönem bulamadığı metinleri külliyata dahil ettik. Görebildiğim kadarıyla Orhan Veli hakkında bugüne kadar yapılmış en derli toplu külliyat oldu.
Biz hassasiyetimizi özellikle dergilere yönelttik, Tanin’de, kendi çıkardığı Yaprak’ta daha önce atlanmış yazılarını da kitaplara aldık. Varlık dergisinde yer alan üç arkadaşıyla yaptığı hayali mülakatı, yani manifesto niteliğindeki Garib’i hazırlayan ilk metinleri aldık, okura sunduk. Telif hukukundan dolayı alamadığımız bazı çeviri oyunları oldu tabii ama bunlardan da kitabın önsözünde bahsettik.”
Külliyat, önümüzdeki günlerde satışa sunulacak.
ANNEMİN ÖLÜMÜ’NDEN
Bir solmuş baharın bir sarı yaprak…
Okudum yüzünün kırışığında,
Beliren kederi için yanarak,
Bir ölü lambanın kör ışığında…
Rüzgâr kudurmuştu dışarıda yine…
Bu gece kalbimden beni vurmuştu…
Uzandı ellerim bir an göğsüne…
Heyhat ki o müşfik yürek durmuştu.