Üç bin dört yüz yıllık ilahi
1950’lerin başında arkeologlar, antik Suriye şehri olan Ugarit’te buldukları tabletlerde Hurri dilinde yazılmış ve şimdiye kadar bulunmuş 3 bin 400 yıllık ilahi olduğunu keşfetti. Kayıtta dinlediğiniz müzik aleti tabii ki Sümerliler'in tercihi değil ama Michael Levy tarafından yapılan yorum bilinen en eski şarkı hakkında bir fikir veriyor. Şarkının çevirisini ise tableti ilk keşfeden Dr. Richard Dumbrill yapmış.
'Sesimi Duy Graham Bell'
Ünlü mucit Alexander Graham Bell’in Eylül 1881’de yapılan ses kaydı bizlere 130 yıldan fazla birbirimizi sesini duymamızı sağlayan adam hakkında bir fikir veriyor. Bu kayıt bulunana kadar Bell’in sesi neye benziyordu kimsenin haberi yoktu. Smithsonian’s National Museum of American History’nin Kongre Kütüphanesi ve Lawrence Berkley National Laboratory ile ortaklaşa yürüttüğü çalışmayla Bell’in Washington D.C.’deki Volta laboratuvarında şimdiye kadar kaydedilmiş ilk 200 ses kaydı arasında bir kağıda rastlandı. Bell tarafından tarih atılmış ve imzalanmış “Bahsedilen şahitle, sesimi duy Graham Bell” yazan kağıt ile AGB harflerini taşıyan mumlu şeritlerle yapılan diskin birbirine uyması bu ses kaydını doğruluyor.
1857'de kaydedildi, 2008'de dinlendi
Tarihteki ilk ses kaydı Bell'e ait değil. Fransız Leon Scott de Martinville, sesi kaydeden bir cihaz icat edip 25 Mart 1857 tarihinde Fonotograf olarak patentini almış. Ses dalgalarını dumanla karalanmış kağıt veya camın üstüne, ufak bir detayla, görüntü olarak kaydetmiş. Haliyle kayıtları dinleyecek cihaz olmadan da bu icadın ömrü kısa olmuş, kayıtlar dinlenememiş ta ki 2008’de bir grup araştırmacının Au Claire de la Lune şarkısının kaydını dijital ortama taşıyana kadar... Bunun yanında bu eski şarkının güncel haline de bir kulak verin derim. İşte iki kayıt:
İlk konuşan bebek de Edison'dan
1877’de Thomas Edison bir adım ileri giderek hem kayıt hem de çalabilen fonografı icat eder. Yedi çocuklu ailenin en küçüğü olan Edison küçük yaşlardaki duyma sorunları yüzünden öğrenme zorluğu sebebiyle okula başladıktan üç ay sonra uzaklaştırılmış. İcat ettiği fonografı oyuncak bebeğin içine koyan Edison, dünyanın ilk konuşan bebeğini yapmış oldu. 1890’da kaydedilen sesi dinleyelim.
Daha nostaljik şarkı yok!
Kulaklarınızın pasını silmez ama Arthur Sullivan’ın 1877’de bestelediği ve 1888’de kaydedilen The Lost Chord adlı dünyanın kaydedilen en eski şarkısına bir kulak verelim.
SEZGİ GENÇAY