Rusya Federasyonu’na ait savaş uçakları önceki gün 09:20’de sınır ihlali yaparak Türk hava sahasına girdi. 26 Kasım gazete manşetlerinin ana gündem maddesi uçağın düşürülmesi sonrası yaşanan gerilimden haberler taşıyor. Vatan Gazetesi'nin manşetinde de Rus uçağının düşürüldüğü tarihe kadar Türkiye'nin Rusya'yı uyardığı tarihler kronolojik olarak anlatıldı.
Uçak nasıl düşürüldü?
Önceki gün ihlali yapan iki SU-24 uçağı 10 defa uyarıldı ve sonunda uçaklardan biri 09:24’te F-16’dan fırlatılan füzeyle düşürüldü. Havadaki kriz yaklaşık 4 dakika sürdü. NATO tarafından yapılan açıklamada da Türkiye’nin uyardığı ancak Rus pilotun bu uyarıyı dinlemediği ifade edildi. Yetkililerden alınan bilgiye göre, Türk hava sahası son aylarda 3 defa Rus uçaklarınca ihlal edildi. İhlaller, 3-4 ve 29 Ekim tarihlerinde yaşandı. Bu ihlallerden sonra Rus yetkililerle görüşmeler yapıldı. Hepsinde diplomasi çerçevesinde uyarılarda bulunuldu. Dördüncü ihlalde ise Türk F-16’larına ‘vur’ emri verildi.
Diplomasi trafiği
Türk ile Rus yetkililer arasında ihlallerle ilgili ilk diplomatik temas 3 Ekim’de yaşandı. Rusya Federasyonu Ankara Büyükelçisi, Dışişleri Bakanlığı’na çağırılarak Türkiye’nin rahatsızlığı aktarıldı. Bu uyarıya rağmen 4 Ekim tarihinde Rus uçakları yine Türk hava sahasını ihlal etti. Bu ihlale de diplomasi kanalıyla tepki gösterildi. Ardından iki ülke arasında diplomasi trafiği başladı. Art arda toplantılar yapıldı. Toplantılara rağmen 29 Ekim tarihinde de ihlal gerçekleşti. Bu sefer telefon diplomasisi ile kararlılığımız Ruslara aktarıldı. 24 Kasım’da da son ihlal gerçekleşti ve diplomasi yerine angajman kuralları uygulandı.
Kırmızı çizgimiz 5 mil
Askeri yetkililer bir konuya dikkat çekiyor. Türkiye ilan ettiği angajman kurallarına göre, hava sahasına 5 mil yaklaşan bütün cisimlere ‘müdahalede ederim’ dedi. Şimdiye kadar, ilan edilmesine rağmen 5 mil kuralı uygulanmadı. Bundan önce yapılan müdahalelerde de sınır ihlali yapılıp yapılmadığına göre hareket edildi. Hava sahası ihlali olduktan sonra müdahalede bulunuldu. Son olayda da, iki Rus uçağı Türk hava sahasına 10 mil yaklaşınca elektronik harita uyarı vermeye başladı. Ardından Rus pilotların uyarılmasına başlandı. Türk hava sahasına yaklaştıkları net olarak söylendi. 5 mili geçtiklerinde ise müdahale hakkı doğmasına rağmen müdahale edilmedi, uyarılara devam edildi. Bu uyarılara rağmen ilk uçak sınırı ihlal etti ve ardından Suriye sınırına döndü. İkinci savaş uçağı ilk uçaktan tam 1,5 dakika sonra; Türk hava sahasına girmeme imkanı varken bütün uyarıları umursamaz şekilde Türk hava sahasını ihlal etti ve F-16’lar tarafından müdahale edildi. Bir başka ifadeyle füze, Türk hava sahası ihlali sırasında ateşlendi.