Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'na "İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Zirve Dönem Başkanı" sıfatıyla Türkiye ve "Arap Ligi Dönem Başkanı" sıfatıyla Yemen tarafından sunulan Kudus tasarısı 128 ülkenin desteğiyle kabul edildi. Tasarıya 'Bağlantısızlar Grubu' da destek verdi.
ABD'nin tehditleri altında başlayan görüşmelerde ABD temsilcisi kürsüden yine ülkelere gözdağı verdi.
3 BÜYÜK GRUBUN DESEĞİ İLE...
İslam İşbirliği Teşkilatı, Arap Birliği ve 'Bağlantısızlar Grubu'nun desteği ile BM Genel Kurulu'na getirilen tasarının oylamasında 128 kabul, 35 çekimser ve 9 ret oyu kullanıldı. 193 üyeli BM'den çıkan bu sonuçla Ankara ve müttefikleri, ABD ve İsrail'i hezimete uğrattı.
OYLAMADA HANGİ ÜLKE NE OY VERDİ
Oylamadan çıkan ezici sonuç, ABD lideri Donald Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıyan kararını 'yasa dışı' saydı. Ancak bu sonucun bağlayıcı tarafı yok.
Tasarının görüşmelerinde yaşananlar şöyle:
ÇAVUŞOĞLU: BARIŞ İÇİN SESİMİZİ YÜKSELTECEĞİZ
İlk konuşmayı tasarıda imzası bulunan Türkiye adına Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu yaptı. Çavuşoğlu şunları söyledi:
Bir çok kez burada toplandık. Söyledik ki Filistinlilerin hepimiz gibi yaşama hakkı var. Özgür olmaya, refaha hakkı var. Yasadışı işgal devam etmektedir. Nesiller boyu Filistinliler şiddete ve ayrımcılığa maruz kaldılar. Bu oylama Filistin davasının bizim davamız olduğunu göstermektedir. Adaletin ve barışın yanında olacağız.
ABD KABADAYILIK YAPTI
ABD'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak kabul etmesi evrensel değerleri hiçe saymaktadır. ABD'nin Kudüs kararı hukuka aykırıdır. BM Genel Kurulu'nun görevi adaleti yerine getirmektir. Bazıları kalkınma yardımı ile tehdit etti. Bu etik dışıdır. Hiçbir onurlu üye devlet bu tehditlere boyun eğmeyecektir. Güçlü olmanız her zaman haklı olduğunuz anlamına gelmez. ABD kabadayılık yaptı, BM üyesi devletlerin onuru satılık değildir.
Bu tarihte gördüğümüz çok kritik bir an. Filistin halkı bizi tarihin doğru tarafında görmelidir.
Bu acil durum toplantısı hayırlı olsun. Türkiye Filistin'i yanlız bırakmayacaktır, dünya 5'ten büyüktür.
ABD TEMSİLCİSİ: PARAYI BİZ VERİYORSAK...
Daha sonra söz alan ABD'nin BM Temsilcisi Nikki Haley, ülkesinin BM'ye en fazla maddi katkı sağlayan ülke olduğunu söyledi. Haley, ABD'nin kararının barış sürecine zarar verecek herhangi bir nitelik taşımadığını söylerken, kararda Kudüs'ün nihai sınırlarına ilişkin bir vurgu olmadığını aktardı.
ABD'nin Kudüs konusunda yalnız bırakılmasını her zaman hatırlayacağını söyleyen Haley, "ABD Kudüs'e büyükelçiliğini taşıyacaktır bunu bizden ABD halkı istiyor ve doğru olan da budur. Hiçbir oylama bunu değiştirmeyecektir. Ama bu oylama Amerikalıların BM’ye nasıl baktığı ve bizim bize BM’de saygısızlık yapan ülkelere nasıl baktığımız konusunda bir fark yaratacaktır" dedi.
İSRAİL TEMSİLCİSİ KONUŞTU
İsrail BM Daimi Temsilcisi Danny Danon kürsüye çıktı. Danon "Hiçbir BM kararı tarihi yeniden yazamaz" ifadesini kullandı. Danon, "BM kararı İsrail'in Kudüs'ün bazı bölgelerinde varlığının yasadışı olduğunu söylerken, aslında bizim Ağlama Duvarı'ndaki varlığımızın yasadışı olduğunu söylüyor" dedi.
FİLİSTİN DIŞİŞLERİ BAKANI: KUTSAL DEĞERLERİ KORUYORUZ
Daha sonra kürsüye çıkan Filistin Dışişleri Bakanı El Maliki ise şunları söyledi:
Filistinlilerin bağımsızlığı ve barış sürecinin devamı için ulusklararası çabalara ihtiyaç duyulmaktadır.
İsrail işgali Filistinlilerin rüyalarını, hayallerini gözardı etmiştir. Filistinlilere ateş ettiler. Kız çocuğunu gecenin bir vakti annesinin yanından aldılar. Filistinlileri, Arapları buradan uzaklaştırmak değil bir araya getirme ihtiyacı doğmuştur. Filistin halkı güçlü durarak hen Kudüs'te hem de caddelerde varlık göstermelidir. Filistinli insanların kutsal değerlerini koruduklarını hatırlamakta fayda var.
Venezuela ve Pakistan temsilcileri ise ABD'nin Kudüs kararını sert bir dille eleştirdi.
Kudüs tasarısı üzerine Bangladeş'in BM Temsilcisi konuştu...
İRAN'DAN ELEŞTİRİ
İran'ın BM Daimi Temsilcisi, ABD'nin Kudüs kararı ve kurula getirilen karar tasarısına ilişkin görüşlerini açıklıyor. İran'ın temsilcisi, ABD'nin kararının sorumsuz ve tek taraflı olarak niteleyerek sert bir dille eleştirdi.
Çin'in BM Daimi Temsilcisi'nin ardından kürsüye çıkan Malezya'nın BM Daimi Temsilcisi, iki devletli çözümü desteklediklerini söyledi, Trump'ın Kudüs kararını eleştirdi.
TASARI 128 OYLA KABUL EDİLDİ
Birleşmiş Milletler'de (BM) Genel Kurulu'nda ABD'nin Güvenlik Konseyi'nde veto ettiği Kudüs tasarısı kabul edildi. 128 ülke kabul, 9 ülke ret, 35 ülke çekimser oy kullandı.
Ret oyu kullanan ülkeler, ABD, Palau, Guatamala, Togo, Nauru, Honduras, İsrail, Marshall Adaları, Mikronezya.
Çekimser oy kullanan ülkeler arasında ise Çekya, Kanada, Arjantin, Fiji, Güney Sudan, Romanya, Polonya, Uganda, Panama, Filipinler, Meksika, Macaristan yer alıyor.
3'TE 2 ÇOĞUNLUĞUN OYU GEREKİYOR
Geçtiğimiz günlerde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde görüşülen ABD'nin Kudüs kararıyla ilgili tasarıyı 14 ülke kabul etmiş ancak daimi üye ABD'nin veto etmesi nedeniyle tasarı kabul edilmemişti. Bu durum Trump'ın Kudüs kararı nedeniyle ABD'nin diplomatik arenada yalnız kaldığı yorumlarına neden olmuştu.
Genel Kurul'a taşınan tasarının kabul edilmesi için üyelerden 3'te 2'sinin tasarıyı kabul etmesi gerekiyor. Bu da 193 ülkeden en az 129'unun kabul oyu kullanması anlamına geliyor. Kararın herhangi bir bağlayıcılığı bulunmuyor ve sadece tavsiye niteliği taşıyor ancak ABD'nin üzerinde uluslararası baskı oluşması açısından önemli kabul ediliyor.
OYLANACAK MADDELER NELER?
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda oylanacak tasarıda şu maddeler yer alıyor:
- Kutsal Kudüs şehrinin karakteri, statüsü ve demografik yapısında değişikliğin önünü açacak herhangi bir karar ya da adım yasal olarak hükümsüzdür ve iptal edilmelidir.
- Üye ülkeler Kudüs'te büyükelçilik açmaktan kaçınmalıdır.
- BM, Kudüs'ün statüsü ile ilgili daha önce aldığı kararlara sadık kalmalıdır.
- Kudüs'ün nihai statüsü tek taraflı adımlarla değil, "Filistin ile İsrail arasındaki barış görüşmeleri sonucunda" belirlenmelidir.
TRUMP'TAN AÇIK TEHDİT
Washington yönetimi, BM üyesi ülkeleri açık açık tehdit etti. Trump, tasarıyı destekleyen ülkelere ABD'nin mali yardımlarını keseceğini ilan ederken, BM daimi temsilcisi Nikki Halley 'evet' oyu verecek ülkelerin not edileceğini söyledi.
En sert tepki ise Türkiye'den geldi. Başta Cumhurbaşkanı Erdoğan, Trump'a "İrademizi dolarla satın alamazsın" cevabını verdi.
Amerikan haber kanalı CNN International, ABD Başkanı Trump'ın BM'deki kritik Kudüs oylaması öncesinde kimleri tehdit ettiğini araştırdı. Ortaya çıkan sonuç, Washington'un tehditlerinin altını dolduramayacağı yönünde.
ÇAVUŞOĞLU FİLİSTİNLİ BAKAN'LA GİTTİ
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, oylamaya Filistinli mevkidaşı Riad el Maliki ile birlikte gitti.
Görüşülen tasarıda ayrıca, Filistin-İsrail sorununun en kritik maddelerinden biri olan Kudüs'ün statüsünün müzakerelerle belirlenmesi teklif ediliyor.
ABD VE İSRAİL 10 OTURUMDA DA YALNIZ KALDI
ABD yönetimi, BM'nin sadece Güvenlik Konseyinde değil, aynı zamanda Genel Kurulunda bugüne kadar yapılan Filistin ve Kudüs oylamalarında İsrail ve birkaç küçük ada devleti dışında destekçi bulamadı. Birleşmiş Milletler (BM) üyesi ülkeler, ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma kararını "acil özel oturum"la görüşmeye hazırlanırken, ABD yönetimi, Filistin ve Kudüs'ün gündeme geldiği BM Genel Kurul oylamalarında bugüne kadar çoğunlukla yalnız kalıyor.
Acil özel oturum, BM'nin Güvenlik Konseyinde oy birliği olmaması nedeniyle barışın tehdidi gibi durumlarda üye devletlere ortak tedbirlerin alınması için uygun tavsiyeleri yapmaları imkanını tanıyan 377 sayılı kararına dayanıyor. Söz konusu karar uyarınca BM tarihinde şimdiye kadar 10 oturum yapıldı. Bunlardan sonuncusu Doğu Kudüs ve Filistin topraklarında işgal gündemiyle 2009 yılında gerçekleşti. Bunların tamamında ABD ve İsrail yalnız kaldı.
2009: 114 KABUL, 18 RET
BM tarihinde şimdiye kadar Filistin'in işgaline ilişkin İsrail'e karşı yapılan Genel Kurul karar tasarısı oylamalarında 193 üyenin ezici çoğunluğu Filistin'e destek verdi. ABD ve İsrail ise ancak birkaç küçük ada devletinin desteğini alabildi. Kasım 2009'da BM Genel Kurulu, İsrail'in Gazze’ye yönelik yaptığı askeri operasyonda orantısız güç kullanması nedeniyle savaş suçu işlemekle itham edildiği Goldstone Raporu ile ilgili Arap ülkelerinin hazırladığı tasarıyı kabul etti. Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 114 ülke raporun kabulü için "evet" oyu kullanırken, başta İsrail ve Amerika olmak üzere 18 devlet tasarıya "hayır" dedi.
2015: 170 KABUL, 6 RET
BM Genel Kurulunun 23 Kasım 2015’teki 3. Komitesi'nde ezici çoğunlukla kabul edilen başka bir karar tasarısında da İsrail'den Filistin topraklarındaki işgale son vermesi istendi. BM Genel Kurulunun insan haklarından sorumlu 3. komitesi, Filistin topraklarındaki işgalin sona erdirilmesini talep eden ve Filistin halkı ile dayanışma içinde olunduğunu vurgulayan karar tasarısını görüştü. Tasarının oylamasında 193 üyeden 170'i lehte oy kullandı. Aralarında ABD, İsrail ve bazı küçük ada devletlerinin yer aldığı 6 ülke ise ret oyu verdi. 4 ülkenin çekimser kaldığı oylamaya, bazı ülkeler katılmadı. Tasarıda Filistin topraklarında 1967'den beri süren işgalin acilen sonlandırılmasının önemi vurgulandı, Filistin halkının kendi geleceğini tayin etme hakkı olduğu ifade edildi. Soruna kapsamlı ve kalıcı çözüm bulunması istenen tasarıda, Filistin halkı ile dayanışma için de BM kurumları ve üyelerine çağrıda bulunuldu.