Suriye konulu 6. Astana toplantısı, heyetler arası ikili ve üçlü görüşmeler sürerken toplantıların gündemini Türkiye sınırındaki İdlib'de kurulacak çatışmasızlık bölgesinin sınırları ve idaresi oluşturdu.
Toplantı, 2. gününde garantör ülkeler Türkiye, Rusya ve İran heyetleri ile askeri muhalefet ve rejim heyetleri arasındaki ikili ve üçlü görüşmelerle devam ediyor.
DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI'NDAN İDLİB AÇIKLAMASI
Türk Dışişleri'nin konuyla ilgili yaptığı açıklamada da "İmzalanan muhtırada öngörülen İdlip vilayeti ve civarını kapsayan çatışmasızlık bölgesi, 14-15 Eylül 2017 tarihlerinde yapılan altıncı Astana toplantısında ilan edilmiştir. Astana toplantılarının üç garantör ülkesi arasında sağlanan mutabakat uyarınca, sözkonusu üç ülkeden gözlemciler, çatışmasızlık bölgesinin sınırlarını teşkil eden güvenlikli bölgelerde oluşturulacak kontrol ve gözlem noktalarında konuşlandırılacaktır" ifadesi kullanıldı.
ASKERİ MUHALİFLER BİR ARAYA GELDİ
Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal başkanlığındaki Türk heyeti, sabah saatlerinde askeri muhalifler ile bir araya geldi.
Gözlemci ülkeler ABD ve Ürdün ise ABD Dışişleri Bakanlığının Yakın Doğu İlişkilerinden Sorumlu Müsteşar Vekili David M. Satterfield ve Ürdün Dışişleri Bakanı Danışmanı Navaf Vasfi Tel liderliğinde istişareler gerçekleştiriyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putinin Suriye Özel Temsilcisi Aleksandır Lavrentiev dün yaptığı açıklamada, İdlib üzerinde anlaşmaya çok yakın olduklarını belirtmişti. Lavrentiev, İdlib'te, üç garantör ülkeden de gözlemcilerin yer almasını öngördüklerini ifade etmişti.
Askeri muhalif kaynaklar ise sadece Türk ve Rus güçlerin, İdlib'teki muhalifler ve doğusundaki rejim güçleri arasında gözlemci olarak yer alabileceğini bildiriyor.
Karara bağlanacak konular arasında rejimin elindeki tutukluların serbest bırakılması, karşılıklı esir takası, cenazelerin teslim edilmesi ve kayıp kişilerin aranması da yer alıyor.
KONTROL GÜÇLERİ KONUŞLANDIRILACAK
Üç garantör ülkenin kontrol güçlerinin, rejim ve muhalifler arasında çatışmayı engellemek için İdlib ili ve çevresinde (Halep, Lazkiye ve Hama illerinin bazı kısımları) kurulacak çatışmasızlık bölgesine konuşlandırılmasına karar verildiğini bildiren Bakan Abdrahmanov, dört çatışmasızlık bölgesindeki aktiviteleri düzenlemek için Türk-Rus-İran Koordinasyon Merkezi'nin kurulacağı bilgisini paylaştı.
6 AYLIK SÜRE UZAYABİLİR
Çatışmasızlık bölgelerinin 6 aylık geçici önlem olarak kurulduğunu anımsatan Abdrahmanov, garantörlerin anlaşmasına bağlı olarak uzatılabileceğini ifade etti.
Abdrahmanov, tarafların DEAŞ ve El Kaide ile ilişkili terör örgütleriyle mücadeleye etmeye devam edeceğini vurguladı.
7. ASTANA EKİM SONUNDA
Dışişleri Bakanı Abdrahmanov, 7. Astana toplantısının ekim ayı sonunda yapılacağını açıkladı. Toplantıya katılan kaynaklardan alınan bilgiye göre, kontrol güçlerinin yerleşeceği alanlar, gelecek teknik görüşmelerde kararlaştırılacak.
Ayrıca AA'nın edindiği bilgiye göre, Astana'daki toplantıda, uzun süredir müzakereleri süren İdlib'teki çatışmasızlık bölgesinin sınırları da netleştirilerek karara bağlandı.
KRİTİK NOKTA İDLİB
İdlib, iç savaşın en kritik noktası olarak dikkat çekiyor. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, dün yaptığı açıklamada İdlib'in de çatışmasızlık bölgesine dahil edilmesini beklediklerini söylemişti.
Rusya lideri Vladimir Putin'in Suriye özel temsilcisi Aleksandır Lavrentiev de, İdlib üzerinde anlaşmaya çok yakın olduklarını belirtmişti. Lavrentiev, İdlib'te Türkiye, Rusya ve İran'dan gözlemcilerin yer almasını öngördüklerini aktarmıştı. Suriyeli muhalifler, İran'ın bölgeye gelmesini istemiyor.
Garantör ülkeler Türkiye, Rusya ve İran, daha önce başkent Şam'daki Doğu Guta, güneydeki Deraa ve ülkenin orta bölümündeki Humus için çatışmasızlık anlaşmasına varmıştı.
Yeni Şafak gazetesi, bugünkü haberinde 25 bin Türk askerinin İdlib'e yerleştirileceğini sayfalarına taşımıştı. Haberde Türk ordusunun Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) unsurlarıyla birlikte İdlib'in kuzeyini kontrol edeceği belirtiliyor. Söz konusu haber, henüz doğrulanmış değil.
ÖNCEKİ ASTANA TOPLANTISINDA NE OLMUŞTU?
Astana toplantılarının ilki 23-24 Ocak'ta Türkiye ve Rusya öncülüğünde, iki ülkenin garantörlüğünde sağlanan ateşkesin güçlendirilmesi gündemiyle düzenlenmişti. Türkiye, Rusya, İran, BM, muhalefet ve rejim heyetleri, ateşkesi izlemek için üçlü mekanizma kurulması konusunda anlaşmıştı. Yalnızca garantör ülkelerin katıldığı 6 Şubat'taki toplantıda izleme mekanizmasına ilişkin teknik detaylar ele alınmıştı. Tüm taraflar, 15-16 Şubat'taki ikinci toplantıda yeniden bir araya gelmişti. Astana 3 toplantısı da 14-15 Mart’ta yapılmıştı. Toplantıda İran'ın, Türkiye ve Rusya'nın yanı sıra ateşkesin garantörü olmasında anlaşılmıştı.
Garantörler, 3-4 Mayıs'ta düzenlenen 4. toplantıda, rejim ve muhalefet arasında çatışmaların en yoğun olduğu İdlib ili ve çevresi, Humus ilinin kuzeyindeki belli bölgeler, başkent Şam'daki Doğu Guta, Suriye’nin güneyindeki Dera ve Kuneytra illerinde "çatışmasızlık bölgeleri" kurulmasına karar vermişti.
Beşincisi 4-5 Temmuz'da düzenlenen diğer toplantıda ise garantör ülkeler, Ortak Çalışma Grubu'nun çatışmasızlık bölgelerinin sınırları üzerine çalışmasına devam etmesi kararı almıştı.
Toplantı sırasında ABD ve Rusya'nın, Suriye'nin güneyindeki Dera ve Kuneytra illerini kapsayan çatışmasızlık bölgesinde, ABD'nin de söz sahibi olacağı bir güvenli bölge kurmak ayrı bir anlaşma yaptığı ortaya çıkmıştı. Yürürlüğe 9 Temmuz'da giren ateşkesi denetlemek için Rus askeri polisi bölgeye konuşlanmıştı.
Rusya Savunma Bakanlığı, 22 Temmuz'da da Şam'ın doğusunda rejimin kuşatmada tuttuğu Doğu Guta bölgesinde ateşkes için anlaşıldığını ilan etmişti. Rusya, 3 Ağustos'ta da Humus'ta ateşkes sağlandığını duyurmuştu.