Siroz hastalığında hasar gören karaciğer dokusu, zaman ilerledikçe karaciğerin sağlıklı çalışmasını engellemekte, bu da geri dönüşü olmayan sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Belirtileri ise, hastalığın durumuna göre değişiklik gösterirken en çok görülen semptomlar arasında ani kilo kaybı, sarılık ve ciltte kolay morarma sayılabilir…
SİROZ HASTALIĞI NEDİR?
Siroz, sağlıklı karaciğer dokusunun yara dokusu ile değiştirildiği ve karaciğerin kalıcı olarak hasar gördüğü geç dönem bir karaciğer hastalığıdır. Yara dokusu, karaciğerinizin düzgün çalışmasını engeller.
Birçok karaciğer hastalığı ve durumu, sağlıklı karaciğer hücrelerine zarar vererek hücre ölümüne ve iltihaplanmaya neden olur. Bunu hücre onarımı ve son olarak da onarım sürecinin bir sonucu olarak doku yarası izler.
Yara dokusu, karaciğerdeki kan akışını engeller ve karaciğerin besinleri, hormonları, ilaçları ve doğal toksinleri (zehirleri) işleme yeteneğini yavaşlatır. Ayrıca karaciğer tarafından üretilen proteinlerin ve diğer maddelerin üretimini de azaltır. Siroz, sonunda karaciğerin düzgün çalışmasını engeller. Geç dönem siroz yaşamı tehdit eder.
KİMLER RİSK ALTINDA?
Aşağıdaki durumlarda karaciğer sirozu yaşama olasılığınız daha yüksektir:
Uzun yıllar alkol kullanımı.
Viral hepatit.
Diyabet.
Obezite.
Karaciğer hastalığı öyküsü.
SİROZ KANSER Mİ?
Hayır, karaciğer sirozu kanser değildir. Bununla birlikte, karaciğer kanseri olan çoğu insanda siroz vardır. Sirozunuz varsa, karaciğer kanseri riskiniz artar. Hepatit B veya hepatit C'niz varsa, karaciğer kanseri riskiniz artar çünkü bu hastalıklar genellikle siroza yol açar. Karaciğer hastalığının herhangi bir nedeni siroza neden olabilir ve bu da karaciğer kanseri riskinizi artırır. (Hepatit B veya sirozu olmayan yağlı karaciğer hastalığınız olsa bile, karaciğer kanseri riskiniz yüksektir.)
SİROZ KALITSAL BİR HASTALIK MIDIR?
Sirozun kendisi kalıtsal (ebeveynden çocuğa geçen) bir hastalık değildir. Ancak siroza neden olan karaciğer hasarına neden olabilecek bazı hastalıklar kalıtsal hastalıklardır.
SİROZ TAMAMEN İYİLEŞİR Mİ?
Genellikle hayır. Size sirozunuz olduğu söylendiyse, ileri evre karaciğer hastalığınız vardır ve zaten gerçekleşmiş olan hasar kalıcıdır. Siroza yol açabilecek birçok karaciğer hastalığı ve karaciğer hastalıklarının komplikasyonları vardır. Karaciğer hastalığınız veya komplikasyonunuz erken yakalanır ve başarılı bir şekilde yönetilirse, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak veya durdurmak mümkün olabilir.
SİROZ ÖLÜMCÜL MÜDÜR?
Karaciğer sirozu teşhisi konulması, hemen ölümcül bir rahatsızlığınız olduğu anlamına gelmez. Ancak siroz devam ettikçe daha fazla yara izi oluşur ve karaciğer fonksiyonu azalmaya devam eder. Sonunda, başarısız karaciğeriniz hayatı tehdit eden bir duruma dönüşebilir. Yine de umut vardır. Karaciğer nakli, bu durumdaki hastalar için önemli bir tedavi seçeneğidir.
SİROZUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sirozun semptomları, hastalığınızın evresine bağlıdır. Başlangıç aşamalarında herhangi bir semptomunuz olmayabilir. Semptomlarınız varsa, bazıları geneldir ve diğer birçok hastalığın semptomları ile kolaylıkla karıştırılabilir.
Sirozun erken belirtileri ve bulguları şunları içerir:
İştah kaybı.
Zayıf veya yorgun hissetmek.
Mide bulantısı.
Ateş.
Beklenmedik kilo kaybı.
Karaciğer fonksiyonu kötüleştikçe, daha yaygın olarak tanınan diğer siroz semptomları ortaya çıkar:
Kolay morarma ve kanama.
Cildinize veya gözlerinizin beyazlarına sarı renk tonu (sarılık).
Kaşınan cilt.
Bacaklarınızda, ayaklarınızda ve ayak bileklerinizde şişme (ödem).
Karnınızda sıvı birikmesi (assit).
İdrarınıza kahverengimsi veya turuncu renk.
Karışıklık, düşünme güçlüğü, hafıza kaybı, kişilik değişiklikleri.
Dışkıda kan.
Avuç içlerinizde kızarıklık.
Cildinizdeki küçük, kırmızı lekeleri çevreleyen örümcek benzeri kan damarları (telenjiektaziler).
Erkeklerde: Cinsel istek kaybı, büyümüş memeler (jinekomasti), küçülmüş testisler.
Kadınlarda: Erken menopoz
SİROZ AĞRILI MIDIR?
Evet, siroz özellikle hastalık kötüleştikçe ağrılı olabilir. Ağrı sirozu olan kişilerin % 82 kadarı tarafından rapor edilir ve bu kişilerin yarısından fazlası ağrılarının uzun süreli (kronik) olduğunu söyler.
Karaciğer hastalığı olan çoğu insan karın ağrısı bildirir. Karaciğerinizdeki ağrı, kaburgalarınızın hemen altında sağ üst karnınızda hafif zonklayan bir ağrı veya bıçaklanma hissi gibi hissedilebilir. Genel karın ağrısı ve rahatsızlık, sıvı tutulmasından kaynaklanan şişlik ve sirozun neden olduğu dalak ve karaciğerinizin genişlemesiyle de ilişkili olabilir.
Ağrı hem siroza yol açan hastalıklardan gelebilir hem de siroza var olan hastalıklardan kaynaklanan ağrıyı daha da kötüleştirebilir. Örneğin, alkolsüz yağlı karaciğer hastalığınız varsa ve obezseniz, osteoartritiniz de olabilir ve siroz, kemik ve eklem ağrınızı daha da kötüleştirir. Siroz ayrıca tüm vücudunuzda iltihaplı bir duruma neden olur. İltihaplanma ve vücudunuzun iltihaba tepkisi genel ağrıya neden olabilir.
SİROZA NE SEBEP OLUR?
Karaciğer sirozunun en yaygın nedenleri şunlardır:
Alkol kötüye kullanımı (uzun süreli [kronik] alkol kullanımının neden olduğu alkole bağlı karaciğer hastalığı).
Karaciğerin kronik viral enfeksiyonları (hepatit B ve hepatit C).
Obezite ve şeker hastalığı ile ilişkili yağlı karaciğer. Bu duruma alkolik olmayan steatohepatit denir.
Karaciğere zarar veren herhangi bir şey siroza neden olabilir. Diğer nedenler şunları içerir:
Kalıtsal hastalıklar:
Alfa-1 antitripsin eksikliği (karaciğerde anormal protein oluşumu)
Hemokromatoz (karaciğerde depolanan fazla demir).
Wilson hastalığı (karaciğerde depolanan fazla bakır).
Kistik fibroz (karaciğerde yapışkan, kalın mukus oluşur).
Glikojen depo hastalıkları (karaciğer, bir şeker türü olan glikojeni depolayamaz veya parçalayamaz).
Alagille sendromu (normalden daha az sayıda safra kanalıyla doğar; safra akışını etkiler ve sarılığa neden olur).
Otoimmün hepatit (vücudunuzun kendi bağışıklık sistemi sağlıklı karaciğer dokusuna saldırarak hasara neden olur).
Karaciğerdeki safra kanallarına zarar veren veya bloke eden hastalıklar (safrayı karaciğerden sindirim sisteminin diğer kısımlarına taşıyan tüpler; safra yağları sindirmeye yardımcı olur):
Birincil biliyer kolanjit (safra kanalları yaralanır, sonra iltihaplanır ve sonra kalıcı olarak hasar görür).
Birincil sklerozan kolanjit (safra kanallarının iltihaplanması, kanalların yaralanmasına ve daralmasına ve karaciğerde safra birikmesine neden olur).
Tıkalı safra kanalı (enfeksiyonlara, karaciğerde ürünlerin yedeklenmesine neden olabilir).
Biliyer atrezi (bebekler kötü oluşmuş veya tıkanmış safra kanalları ile doğarlar, hasara, yara izine, karaciğer dokusunun kaybına ve siroza neden olur).
Kronik kalp yetmezliği (sıvının karaciğerinizde birikmesine, vücudunuzun diğer bölgelerinde şişmeye ve diğer semptomlara neden olur).
Amiloid adı verilen anormal bir proteinin karaciğerinde anormal birikintilerin normal karaciğer fonksiyonunu bozduğu amiloidoz gibi nadir hastalıklar.
Karaciğer hastalıklarından siroza neden olan değişiklikler kademelidir. Karaciğer hücreleri zarar görür ve yaralanma - nedeni ne olursa olsun - devam ederse, karaciğer hücreleri
ölmeye başlar. Zamanla, yara dokusu hasarlı karaciğer hücrelerinin yerini alır ve karaciğer düzgün çalışamaz.
SİROZUN KOMPLİKASYONLARI NELERDİR?
Karaciğer sirozunun birçok komplikasyonu vardır. Siroz yıllar içinde geliştiği için, bu komplikasyonlardan bazıları, hastalığın ilk göze çarpan belirti ve semptomları olabilir.
Portal hipertansiyon: Bu en yaygın ciddi komplikasyondur. Portal hipertansiyon , portal veninizdeki (sindirim organlarından karaciğere kanı taşıyan büyük kan damarı) basıncın artmasıdır. Basınçtaki bu artış, sirozun bir sonucu olarak karaciğerinizdeki kan akışının tıkanmasından kaynaklanır. Damarlardan kan akışı kısmen engellendiğinde yemek borusu, mide veya bağırsaklarınızdaki damarlar genişleyebilir ( varis adı verilen bir durum ). Bu damarlardaki basınç arttıkça, damarlar kanayabilir ve hatta patlayabilir ve ciddi iç kanamaya neden olabilir.
Portal hipertansiyonun ek komplikasyonları şunları içerir:
Bacaklarınızda, ayak bileklerinizde veya ayaklarınızda şişme (ödem).
Karnınızda sıvı birikmesi (asit adı verilir).
Dalağınızın şişmesi / büyümesi ( splenomegali ).
Akciğerlerdeki kan damarlarının oluşumu ve genişlemesi (genişlemesi) (hepatopulmoner sendrom), kanda ve vücutta düşük oksijen seviyelerine ve nefes darlığına yol açar.
Sirozun (hepatorenal sendrom) bir komplikasyonu olarak portal hipertansiyona sahip olmanın bir sonucu olarak böbrek fonksiyonunun bozulması. Bu bir tür böbrek yetmezliğidir .
Karışıklık, düşünme güçlüğü, davranışlarınızdaki değişiklikler, hatta koma. Bu, bağırsaklarınızdaki toksinler hasarlı karaciğeriniz tarafından uzaklaştırılmadığında ve kan dolaşımında dolaşıp beyninizde biriktiğinde ( hepatik ensefalopati adı verilen bir durum ) meydana gelir.
Hipersplenizm: Hipersplenizm aşırı aktif bir dalaktır. Bu durum, kan hücrelerinin hızlı ve erken yıkılmasına neden olur.
Enfeksiyonlar: Siroz, bakteriyel peritonit (karnınızın iç duvarını kaplayan doku enfeksiyonu) gibi ciddi enfeksiyonlara yakalanma ve bunlarla savaşma riskinizi artırır .
Yetersiz beslenme: Karaciğeriniz besinleri işler. Hasarlı bir karaciğer bunu daha zor hale getirir ve kilo kaybına ve genel halsizliğe yol açar.
Karaciğer kanseri: Karaciğer kanseri geliştiren çoğu insanda karaciğer sirozu vardır.
Karaciğer yetmezliği: Karaciğer sirozu dahil birçok hastalık ve durum karaciğer yetmezliğine neden olur. Adından da anlaşılacağı gibi, karaciğer yetmezliği, karaciğeriniz birçok işlevini yerine getirecek kadar iyi çalışmadığında ortaya çıkar.
SİROZ HASTALIĞI BULAŞICI MIDIR?
Siroz hastalığı bulaşıcı değildir. Ancak, siroz hastalığına neden olan hepatit b ve hepatit c hastalıkları bulaşıcıdır ve bunlardan etkilenen hastalarda siroz gelişme riski yüksektir.