Suriye’de altı yıldan uzun süredir devam eden iç savaş, İran’a bölgedeki nüfuzunu artırma fırsatı doğurdu. Savaşa çok sayıda Devrim Muhafızları komutanı ve milis gruplarıyla müdahil olan İran yönetimi, Tahran, Bağdat, Şam ve Lübnan arasında kesintisiz bir hat oluşturmayı planlıyor. Halihazırda ‘Şii hilali’ olarak adlandırılan bu hattın tamamlanmasının önündeki tek engel IŞİD. Örgütün Irak-Suriye sınır bölgesinde kontrol ettiği topraklar Bağdat ve Şam yönetimlerinin eline geçtiği takdirde, İran hedefine ulaşmış olacak. Bu durum, İsrail ve Körfez ülkelerinde endişe yaratırken, muhalif gruplar söz konusu bölgeleri IŞİD’den temizlemek içi harekete geçti. Suriye’nin Ürdün sınırı bölgesinde IŞİD’in boşalttığı 40 köyü ele geçiren muhalifler, Tanaf köyünde de kontrolü sağlayarak Irak-Suriye sınırına ulaşmış oldu. Muhalif grupların bir sonraki hedefininse stratejik önemdeki sınır kenti Ebu Kemal olduğu belirtildi.
İran’ın, Tahran’dan Beyrut’a hat oluşturabilmesi için IŞİD’in Irak-Suriye sınırından temizlenmesi gerekiyor.
Suriye konusundaki önemli otoritelerden deneyimli savaş muhabiri Elijah J. Magnier, Kuveyt merkezli El Rai’de yayımlanan analizinde, bu hamlenin amacının Şii hilalini önlemek olduğunu belirtti. Magnier, ABD’nin bu bölgedeki muhaliflere kablo ve lazer güdümlü füzeler sağlamasının bunun göstergesi olduğunu savundu. Ebu Kemal’i ele geçirdikleri takdirde muhalif grupların, Irak güçlerinin Suriye’ye müdahale etmesinin önüne geçeceklerini belirten Magnier, aynı zamanda IŞİD’in Suriye ve Irak’taki topraklarının bütünlüğünün de bozulacağına dikkat çekti. Irak’ta faaliyet gösteren İran’a yakın milis grupları, IŞİD’i kendi ülkelerinde bitirdikten sonra Suriye’de savaşacaklarını açıklamıştı.
Magnier, yazısında Suriye savaşının diğer cephelerinde yaşanan olaylara da yer verdi. Muhaliflerin son dönemde yüklendiği Dera kentinin, ABD’nin Suriye’nin güneyinde oluşturmayı planladığı güvenli bölge önünde engel olduğunu belirten Magnier, Esad rejiminin de şehrin düşmesini önlemek için takviye brilikler gönderdiğini kaydetti. Magnier, Şam çevresinde ise Esad rejiminin Kabun ve Cobar bölgelerinde muhaliflerin son dönemdeki kazanımlarını geri çevirdiğini bildirdi. Şam’ın kuzeyinde kalan Hama’da da benzer bir durum olduğunu ifade eden Magnier, rejim güçleri ve müttefiklerinin İdlib vilayet sınırına yaklaştıklarını belirtti.
DİRENİŞ EKSENİ TAMAMLANACAK MI?
İran, Irak, Suriye ve Lübnan’daki müttefikleri aracılığıyla bölgede nüfuz sahibi oluyor. Irak ve Suriye’deki Şii yönetimlerle işbirliği içinde olan İran’ın, bu ülkelerde çok sayıda milis gücü de bulunuyor. Lübnan’da ise İran’ın kuruluşundan beri desteklediği Hizbullah, hem asker hem de siyasi anlamda büyük bir güç olarak yer alıyor. İran, bu ittifak ağını ‘direniş ekseni’ olarak adlandırıyor. Ancak İran’ın, Tahran’dan Beyrut’a kesintisiz bir hat oluşturabilmesi için Irak-Suriye sınırından IŞİD’in temizlenmesi gerekiyor. Muhalif gruplar, yaptıkları son harekatta sınır bölgesine ulaşmayı başardı. Esad rejimininse henüz bu bölgeye yönelik bir hamlesi bulunmuyor.
ESAD’IN HEDEFİ HAN ŞEYHUN
Esad rejimi ve Rusya, muhaliflerin kontrolündeki İdlib vilayetine yönelik hava saldırılarına hız verdi. İlk hedef ise geçen haftalarda yüz kişinin hayatını kaybettiği kimyasal silahlı saldırının düzenlendiği Han Şeyhun kasabası. Han Şeyhun’a son olarak önceki gün düzenlenen hava operasyonunda biri çocuk altı sivil ölmüştü. Esad rejimine yakın medya kuruluşlarına konuşan Şam kaynakları, Suriye ordusunun İdlib’in güneyine operasyon hazırlığında olduğunu öne sürmüştü. Han Şeyhun sakinlerinin büyük kısmı, 4 Nisan’daki kimyasal silah katliamının ardından İdlib’in kuzeyine göç etmişti. Öte yandan ABD yönetimi, Han Şeyhun’daki kimyasal silahlı katliam nedeniyle 271 Esad rejimi yetkilisini yaptırım listesine aldığını açıkladı.