Güzelavrat otu gündeme her ne kadar zehirlenmelere yol açmasıyla gelse de bilinçli bir biçimde, uygun dozda ve uygun amaçla kullanıldığı takdirde sağlık için birçok yararı bulunuyor. Patlıcangiller familyasına ait olan bu bitkinin Latince adına bulunan 'belladonna' kelimesi, İtalyanca’da 'güzel kadın' anlamına geliyor. Geçmişte İtalyan kadınların göz bebeklerini büyütmek için bu ottan yararlandıkları rivayet ediliyor. Ece Ayhan'ın Galata Kantosu şiirindeki bir dizede geçtiği gibi, "Peki bu güzelavratotu da kim yahu?"
GÜZELAVRAT OTU NEDİR?
Ülkemizde dulavrat otu olarak da bilinen ot, estetik görüntüsüyle oldukça dikkat çeker. Çok yıllık (perennial), dallanmış ve otsu bir bitkidir. Büyük çoğunluğu etli bir köke sahiptir. Görüntüsü yarı çalı şeklindedir. Boyu 150 santimetreye kadar uzayabilir.
Uzun, oval yaprakları vardır. Yaprakların boyu 18 santimetreye kadar uzayabilir.
Çiçekleri mor renktedir. Zaman içerisinde bu çiçekler siyah, kiraza benzeyen küçük meyvelere dönüşür.
Adı ve görüntüsü çekici olsa da, içinde bulunan atropin maddesi nedeniyle tercih edilmez.
Atropin zehirli bir maddedir. Aşırı dozda veya yanlış kullanımda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Bu yemişler tatlıdır ve zehirli alkoloidler içermelerine rağmen taşıdıkları tohumlarla yayılmayı da sağlayan hayvanlar tarafından iştahlıca tüketilir.
Küçük tohumların çimlenmesi, tohumun uykuda almasını sağlayabilen sert kabuğuyla da ilişkili olarak genellikle zordur.
Bu bitki günümüzde, tıbbi amaçlı olarak ilaç sanayisinde kullanılmaktadır.
Güzelavrat otu yağı ise kozmetik sektöründe kullanılır.
GÜZELAVRAT OTU NERELERDE YETİŞİR?
Atropa belladona, nadir olarak bahçelerde kullanılır.
Dünyanın farklı bölgelerinde, el değmemiş topraklarda yetişen, ancak değeri olmayan türlerinin olduğu bilinmektedir.
Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya'nın yerlisidir ve Kuzey Amerika'nın bazı kısımlarında da bulunabilir hale gelmiştir.
Yetiştiği alanlar çoğunlukla kireçten zengin topraklı, nemli ve loş yerlerdir.
GÜZELAVRAT OTUNUN FAYDALARI NELERDİR?
* Doğal bir ağrı kesicidir.
* Orta kulak ve bademcik iltihabına iyi gelir.
* Astım, zatürre, bronşit gibi hastalıklara karşı etkilidir.
* Ülser ve gastritin neden olduğu sorunları ortadan kaldırır.
* Cilt üzerinde botoks etkisi vardır.
* Sivilce ve akneye karşı etkilidir.
* Sedef hastalığına iyi gelir.
* Kanı temizler.
* İdrar söktürücüdür.
* Bağırsak dostu bir ottur. Sindirimi kolaylaştırır.
* Gut hastalığına karşı etkilidir.
* Romatizma ağrılarını hafifletir.
* Afrodizyak etkisi vardır.
* Sistit sorununa karşı doğal bir reçetedir.
*İştah açar.
*Bağışıklık sistemini güçlendirir.
*Kepek sorununu giderir.
* Saçların daha canlı ve gür çıkmasını sağlar.
GÜZELAVRAT OTU ZARARLARI VE YAN ETKİLERİ
* Güzelavrat otu, ciltte kızarıklığa ve tüm vücutta uyuşmaya neden olur.
* Fazla tüketildiği durumlarda ise sürekli uyuma isteği, yüksek ateş, anlamsız konuşma, solunum güçlüğü ve bilinç kaybı gibi sorunlar görülür.
* Bu belirtilerden en az biri ortaya çıktıysa, hiç vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
* Güzelavrat otunun aşırı miktarda tüketimi, letarji (patalojik uyku durumu) ve komaya, hatta ölüme neden olabilir.
* Ispanak gibi bitkilere karıştığı takdirde fark edilmeyen zehirlenmeler yaşanabilir.
GÜZELAVRAT OTU YASAKLI MI?
Güzelavrat otu, satışı yasaklı olan bitkilerdendir. Doğal bir ağrı kesici olmasına karşın; bitkinin bu özelliğinden faydalanılması için öncelikle bazı tıbbi işlemlerden geçirilmesi şarttır.
Dolayısıyla amatör kullanım için uygun değildir.
Yapılan araştırmalara göre, güzelavrat otu tüketildiğinde doğrudan sinir sistemini etkilemektedir. Bunun sebebi olarak ise içeriğindeki alkaloidler (L-atropine, DL-hyoscyamine ve hyoscine) gösterilmektedir. Bu nedenle güzelavrat otu satışı yasaklı olan bitkilerden biridir.