1 BİR ERKEĞİ KIZ GİBİ YETİŞTİRMEK (1965-2004)
1965 yılında Bruce Reimer adlı 8 aylık bir erkek çocuğu doktorların tavsiyesi üzerine sünnet edildi. Ancak ameliyatı yapan cerrah bir hata yaptı ve çocuğun penisi tamamen hasar gördü. Çocuğun ebeveynleri, sorunlarıyla ilgili olarak Baltimore'daki (ABD) Johns Hopkins Üniversitesi'nden psikolog John Money'e başvurdu. Onlara, durumdan bir çıkış yolu olan "basit" olmalarını - çocuğun cinsiyetini değiştirmelerini ve onu bir kız olarak yetiştirmeye devam etmelerini tavsiye etti.
Ve böyle yapıldı. Çok geçmeden Bruce Brenda oldu ve talihsiz ebeveynler, çocuklarının çok acımasız bir deneyin kurbanı olduğunu bile bilmiyorlardı. Psikolog John Money, bir kişinin cinsiyetinin doğadan değil, yetiştirilme tarzından kaynaklandığını kanıtlamak için uzun zamandır bir fırsat arıyordu, bu yüzden Bruce böyle bir gözlem için uygun bir nesne haline geldi.Bruce'un testisleri çıkarıldı ve daha sonra Dr. Mani, deneysel konusunun "başarılı" gelişimi hakkında birkaç yıl daha bilimsel dergilerde raporlar yayınladı. Çocuğun biraz aktif bir kız gibi davrandığını ve davranışının ikiz kardeşinde bulunan erkekten çok farklı olduğunu savundu. Ancak hem evde hem de okulda öğretmenler, bir erkek çocuğunun tipik davranışını gözlemledi.
Ek olarak, acımasız gerçeği oğullarından saklayan ebeveynler, çok güçlü bir duygusal stres yaşadılar, bunun sonucunda anne intihar eğilimi geliştirdi ve baba çok içmeye başladı.
Bruce-Brenda daha ergenlik çağındayken meme büyümesini uyarmak için östrojen verildi.
Kısa süre sonra Dr. Mani, Brende'nin kadın genital organlarını oluşturacağı başka bir ameliyatta ısrar etmeye başladı. Ama aniden Bruce-Brenda isyan etti ve kategorik olarak operasyonu yapmayı reddetti. Sonra çocuk Mani ile resepsiyonlara gelmeyi tamamen bıraktı.
Bruce'un hayatı felç oldu. Birbiri ardına, sonuncusu koma ile sonuçlanan üç intihar girişiminde bulundu. Ancak Bruce iyileşti ve normal insan yaşamına dönüş mücadelesine başladı. Saçını kesti, erkek kıyafetleri giymeye başladı ve adını David olarak değiştirdi.
1997'de, cinselliğin fiziksel belirtilerini yeniden kazanmak için bir dizi operasyona katlanmak zorunda kaldı. Yakında bir kadınla bile evlendi ve üç çocuğunu evlat edindi. Ancak mutlu son asla gelmedi: Mayıs 2004'te karısından boşandıktan sonra David Reimer intihar etti. O sırada 38 yaşındaydı.
2 UMUTSUZLUĞUN KAYNAĞI (1960)
Dr. Harry Harlow maymunlar üzerinde acımasız deneyler yaptı. Bireyin sosyal izolasyonu konusunu ve buna karşı korunma yöntemlerini araştırdı. Harlow, bebek maymunu annesinden alıp tek başına bir kafese yerleştirdi. Ayrıca, anneleriyle en güçlü bağı olan çocukları seçti.
Maymun bir yıl boyunca kafeste oturdu ve sonra serbest bırakıldı. Daha sonra, çoğunun çeşitli zihinsel anormallikler sergilediği bulundu. Bilim adamı şu sonuca vardı: Mutlu bir çocukluk bile depresyonun önlenmesi değildir. Ancak, acımasız deneyler olmadan böyle basit bir sonuca varılabilir. Bu arada, hayvan hakları hareketi tam da bu korkunç çalışmanın sonuçlarının yayınlanmasından sonra başladı.
3. MİLGRAM DENEYİ (1974)
Deney, deneyciyi, özneyi ve başka bir öznenin rolünü oynayan bir aktörü içeriyordu. Deney başlamadan önce "öğretmen" ve "öğrenci" rolleri deneysel özne ve aktör arasında dağıtıldı. Aslında özneye her zaman “öğretmen” rolü verilmiş, işe alınan oyuncu ise hep “öğrenci” olmuştur.
Deney başlamadan önce, "öğretmen", deneyin asıl amacının bilgiyi ezberlemek için yeni yöntemler keşfetmek olduğu açıklandı, ancak aslında deneyci, yetkili bir kaynaktan talimat alan bir kişinin davranışını araştırdı. davranış normlarına ilişkin kendi anlayışıyla çelişir.
Deney şöyle devam etti: “öğrenci” şok tabancasıyla bir sandalyeye bağlandı. "Öğrenci" ve "öğretmen", 45 voltluk ortak bir "gösteri" elektrik çarpması aldı. Sonra “öğretmen” başka bir odaya gitti ve oradan “öğrenciye” sesli iletişim yoluyla basit hafıza görevleri vermek zorunda kaldı. Hatalarının her biri için “öğrenci” 45 voltluk bir elektrik şoku aldı. Aslında, oyuncu sadece vurulmuş gibi yapıyordu. Her hatadan kısa bir süre sonra “öğretmen” voltajı 15 volt artırmak zorunda kaldı.
Planlandığı gibi, bir noktada aktör deneyi durdurmayı talep etmeye başladı. Şu anda, “öğretmenler” şüphelerle işkence gördü, ancak deneyci güvenle şunları söyledi: “Deneyin devam etmesi gerekiyor. Lütfen devam edin." Gerilim arttıkça, oyuncu giderek daha fazla ıstırap gösterdi. Sonra uludu ve bir çığlık attı.
Deney 450 volta kadar devam etti. "Öğretmen" şüphe duymaya başlarsa, deneyci ona deneyin sonuçları ve "öğrenci" için güvenlik konusunda tam sorumluluk alacağına dair güvence verdi.
Sonuçlar şok ediciydi: "Öğretmenlerin" %65'i, "öğrencinin" çok acı çektiğini bilerek 450 voltluk bir şok verdi. Deneklerin çoğu deneycinin talimatlarına uydu ve "öğrenciyi" elektrik şokuyla cezalandırdı. İlginç bir şekilde, 40 denekten hiçbiri 300 voltta durmadı, sadece beşi bu seviyeden sonra itaat etmeyi reddetti ve 40 kişiden 26'sı "öğretmen" ölçeğin sonuna ulaştı.
Eleştirmenler, deneklerin Yale Üniversitesi'nin otoritesi tarafından "hipnotize edildiğini" söyledi. Buna karşılık Dr. Milgram, Bridgeport Araştırma Derneği bayrağı altında Connecticut, Bridgeport kasabasında çirkin bir bina kiralayarak deneyi tekrarladı. Sonuçlar değişmedi: Deneklerin %48'i ölçeğin sonuna ulaşmayı kabul etti. 2002 yılında, tüm bu tür deneylerin genel sonuçları, "öğretmenlerin" %61-66'sının ölçeğin sonuna ulaştığını ve bunun deneyin zamanına ve yerine bağlı olmadığını göstermiştir.
Sonuç korkunçtu: Bir insanın gerçekten sadece otoriteye akılsızca itaat etme ve düşünülemez talimatları yerine getirme eğiliminde olmayan, aynı zamanda alınan bir emir şeklinde kendisi için bir mazeret bulan, doğanın karanlık bir yanı vardır. Deneye katılan birçok katılımcı, düğmeye basarak "öğrenci" üzerinde hakimiyet yaşadı ve hak ettiğini aldığından emindi.
4 ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK (1966)
Psikologlar Mark Seligman ve Steve Meyer, uygulamalarında köpekler üzerinde bir dizi deney yaptılar. Hayvanlar daha önce üç gruba ayrılarak kafeslere yerleştirildi. Kontrol grubu kısa sürede herhangi bir zarar görmeden serbest bırakıldı, ikinci grup köpekler içeriden bir kol çekilerek durdurulabilecek tekrarlayan şoklara maruz bırakıldı ve üçüncü grubun hayvanları en şanssızdı: ani şoklara maruz kaldılar. bu durdurulamadı.
Sonuç olarak, köpekler "edinilmiş çaresizlik" geliştirdi - hoş olmayan uyaranlara bir tepki. Hayvanlar dış dünya karşısında çaresiz olduklarına ikna olmuşlar ve çok geçmeden talihsiz hayvanlar klinik depresyon belirtileri göstermeye başlamışlardır.
Bir süre sonra, üçüncü gruptaki köpekler kafeslerden serbest bırakıldı ve kaçmaları kolay olan açık muhafazalara yerleştirildi.
Köpekler daha sonra tekrar elektrik verildi, ancak hiçbiri kurtulamadı. Hayvanlar acıya pasif bir şekilde tepki vererek onu kaçınılmaz bir şey olarak algıladılar. Daha önceki deneyimlerinden, köpekler kaçmanın onlar için imkansız olduğunu kesin olarak öğrenmişlerdi ve bu nedenle kendilerini kurtarmak için daha fazla girişimde bulunmadılar.
Bu deneyin sonuçlarına dayanarak, bilim adamları, strese karşı insan tepkisinin bir köpeğinkine benzer olduğunu öne sürdüler: insanlar ayrıca birkaç ardışık başarısızlıktan sonra çaresiz kalıyorlar. Fakat bu kadar öngörülebilir ve banal bir sonuç, talihsiz hayvanların acımasız acılarına değer miydi
5. BEBEK ALBERT (1920)
Psikoloji Doktoru John Watson, çeşitli fobilerin doğasını araştırıyor. Bilim adamı, daha önce farelerden korkmayan ve hatta onlarla oynamayı bile seven 9 aylık yetim Albert'te beyaz bir farenin önünde korku tepkisi oluşturma olasılığını test etmeye karar verdi.
İki ay boyunca Albert'e evcil beyaz bir sıçan, pamuk yünü, sakallı bir Noel Baba maskesi, beyaz bir tavşan vb. gösterildi. İki ay sonra çocuk bir halıya kondu ve bir sıçanla oynamasına izin verildi. İlk başta, çocuk hiç korkmadı ve sakince oynadı. Ama sonra Watson, çocuğun arkasından, çocuk fareye her dokunduğunda metal bir plaka üzerinde demir bir çekiçle dövmeye başladı. Tekrarlanan darbelerden sonra Albert'in sıçanla temastan kaçınmaya başladığı fark edildi. Bir hafta sonra deney tekrarlandı - bu sefer fare beşiğe konduğunda plakaya beş kez vuruldu. Fareyi gören çocuk ağlamaya başladı.
Birkaç gün sonra Watson, çocuğun benzer nesnelerden korkup korkmayacağını test etmeye karar verdi. Sonuç olarak, çocuğun beyaz tavşan, pamuk yünü ve Noel Baba'nın maskesinden korktuğu ortaya çıktı, ancak bilim adamı bu öğeler gösterildiğinde artık ses çıkarmadı. Watson, korku tepkilerinin aktarımı hakkında bir sonuç çıkardı. Bilim adamı, yetişkinlerin korkularının, hoşlanmadıklarının ve endişelerinin çoğunun aslında erken çocukluk döneminde oluştuğunu öne sürdü. Ne yazık ki, Watson Albert'i edinilmiş bir fobiden mahrum etmeyi başaramadı ömür boyu onunla kaldı.