Yenidoğanlarda akciğer sönmesi, yoğun bakım ünitelerinde en sık karşılaşılan vakalar arasında yer alıyor. Yetişkinlerde en sık görülen akciğer sönmesi belirtisi, aniden gelen göğüs ağrısıdır. İlerleyen durumlarda ise bilinç bulanıklığı ve şok tablosu yaşanabilir.
AKCİĞER SÖNMESİ NEDİR?
Tıp literatüründe 'pnömotoraks' olarak adlandırılan akciğer sönmesi, iki akciğer zarı arasında hava oluşmasını tanımlar. Her iki akciğeri saran çok ince iki adet zar mevcuttur ve bu iki zar arasında normalde hava bulunmaz. Akciğerin etrafındaki bu zarda herhangi bir sebep ile yırtılma olursa, bu boşluğa hava dolar ve baskı altında kalan akciğer bir balon gibi söner. Bu durumda akciğer, sönen bölgenin büyüklüğüne bağlı olarak kısmen ya da tamamen solunum işlevini yerine getiremez hale gelir.
AKCİĞER SÖNMESİ NEDEN OLUR?
Altta yatan hiçbir hastalığı olmayan sağlıklı bireylerde meydana gelen akciğer sönmesi, ağır bir egzersiz sırasında olabileceği gibi istirahat halinde de ortaya çıkabilir. Bu kişilerde başka bir hastalık olmadığından genellikle çok ciddi belirtiler ortaya çıkmaz ve hasta durumu fark edemeyerek hekime başvurmakta gecikebilir.
Altta yatan akciğer hastalığı nedeniyle solunum kapasiteleri zaten sınırlı olan hastalarda ortaya çıkan akciğer sönmesi ise daha ciddi, hayatı tehdit eden bir klinik tabloya neden olur ve ani başlangıçlı şiddetli ağrı ile nefes darlığı çoğu kez hastayı hemen acil servise başvurmaya zorlar.
Hastalığın kesin tanısını koymak için akciğer filmi çektirmek genellikle yeterli olmaktadır, dinleme aleti ile akciğerler dinlendiğinde duyulması gereken seslerin azaldığı da doktor tarafından tespit edilebilir.
AKCİĞER SÖNMESİ NASIL OLUR?
İnsan vücudunda akciğerleri saran iki adet zar bulunmaktadır. Bu zarlardan ilkinin adı, visceral plevradır. Bu zar, akciğerlere yapışıktır ve akciğer dokusunu tamamen sarar. Diğerinin adı ise pariyatal plevradır, visceral plevra ile temas halindedir ve göğüs duvarına yapışıktır. Normal şartlarda bu iki zar arasında çok az miktarda olan plevra sıvısı haricinde bir şey bulunmaz. Burada hava bulunması durumuna ise, akciğer sönmesi yani, pnömotoraks denir.
AKCİĞER SÖNMESİNİN BELİRTİLERİ NELER?
Akciğer sönmesinin belirtileri, kimi hastalarda hafif olabilirken, kimi zaman ise çok ciddi şekilde hissedilebilir. Ağır durumlarda, akciğer sönmesi erken teşhis edilmediği ve müdahale yoluna gidilmediği takdirde ölümle sonuçlanan tablolar oluşabilir. En sık görülen belirtiler arasında şunlar yer alıyor:
* Ani başlayan göğüs ağrısı
* Nefes darlığı
* Öksürük
Kimi durumlarda ise, akciğer zarlarının arasında aşırı miktarda hava oluşabilir. Bu ise, hava, akciğer zarları arasında toplanarak, ana damarlar, akciğerler ve kalbi karşı tarafa doğru iter. Sonuç olarak, ana damarlar büzülür, kalbe giden kan azalır ve şok tablosu gelişebilir. Bu nedenle, yukarıda sıralanan belirtileri hissedenler vakit geçirmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
AKCİĞER SÖNMESİNİN TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Akciğer sönmesinin tedavisi, hastalığın hafifliğine veya ağırlığına göre değişmektedir. Hafif vakalarda hastaya, oksijen tedavisi verilir ve herhangi bir başka işlem uygulanmaz. Ancak, akciğer zarları arasındaki hava fazla ise ve hastanın durumu daha ağır ise, o zaman, drenaj sistemi uygulanır. Drenaj sisteminde tüp torakostomi adı verilen bir işlem gerçekleştirilir ve bu işlemde hasta uyutulmaz sadece lokal anestezi verilir. İşlemde, hastanın koltuk altında ve yaklaşık olarak meme hizasında, genişliği, 2-2,5 cm olan bir delik açılır. Bu delikten bir tane silikon dren akciğer zarları arasına yerleştirilir ve su altı drenaj sistemine bağlanır.
Drenaj sistemi, genellikle yeterli olmakla birlikte, hava kaçağının uzadığı vakalarda cerrahi bir operasyon gerekebilir.
YENİDOĞAN BEBEKLERDE AKCİĞER SÖNMESİ
Yenidoğan akciğer sönmesi, yenidoğan yoğum bakım ünitelerinde sık görülen bir durumdur. Özellikle, prematüre bebeklerde görülmektedir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile komplikasyonları azaltmak mümkündür.