Şaban ayı ne zaman başlayacak? Berat Kandili ne zaman? Şaban ayı Dini Günler 2018 takvimine göre hangi güne denk geliyor? Mübarek Üç aylardan Şaban ayına giriyoruz. Recep ayını geride bırakmamızın ardından Şaban ayını idrak edeceğiz. Müslüman alemi için önemi büyük olan üç aylardan Şaban ayı içerisinde Berat Kandili de bulunuyor. Peki Şaban ayı başlangıcı ne zaman ve Berat Kandili ne zaman idrak edilecek? Dini Günler ile ilgili merak edilen tarihleri haberimizde sizlerle paylaşıyoruz. İşte Şaban ayı başlangıcı, Berat Kandili tarihi ve Dini Günler 2018 takvimi.
ŞABAN AYI NE ZAMAN? BERAT KANDİLİ NE ZAMAN?
Mübarek üç aylardan (Recep, Şaban, Ramazan) Recep ayını geride bırakıyoruz. Berat Kandili gecesini içinde bulunduran Recep ayı, Dini Günler 2018 takvimine göre, 17 Nisan Salı günü başlayacak. Berat Kandili ise 30 Nisan Pazartesi günü idrak edilecek.
DİNİ GÜNLER 2018
BERAT KANDİLİ ÖNEMİ
Berat Kandili (Beraat Kandili) İslam dininde mübarek kabul edilen gecelerden biridir. Her yıl Şaban ayının ondördüncü gününü onbeşinci gününe bağlayan gece Berat gecesidir.
Mübarek Berat Kandili gecesini ibadet ve taatle geçirmenin pek çok sevabı ve feyzi vardır. Mübarek Berat Kandili hakkında Peygamber Efendimiz HZ.Muhammed (s.a.v) hadisi şeriflerinde şöyle buyurmuştur;
“Şaban ayının on beşinci gecesi olduğu zaman, gecesinde ibadete kalkın. Ve o gecenin gündüzünde (kandilden sonraki gün) oruç tutunuz. Çünkü o gece güneş batınca Allah'u Teâlâ o andan fecir oluncaya kadar: "Benden mağfiret dileyen yok mu, onu mağfiret edeyim. Benden rızık isteyen yok mu, onu rızıklandırayım. (Bir belâ ile) müptelâ olan yok mu, ona kurtuluş vereyim" diye buyurur.' (İbn Mâce)
Hadis-i Şerifte anlaşılacağı gibi O Gece (Berat Kandili Gecesi) İlâhi rahmet coşmuştur. Berat Gecesi beşer mukadderatının programı çizilirken insanlara verilen eşsiz bir fırsattır. Bu fırsatı değerlendirip günahlarını affettirebilen, gönlünden geçirdiklerini bütün samimiyetiyle Cenab-ı Hakka iletip isteklerini Ondan talep eden ve belalardan Ona sığınan bir insan ne kadar bahtiyardır. Buna karşılık, her tarafı kuşatan rahmet tecellisinden istifade edemeyen bir insan da ne kadar bedbahttır, ziyandadır.
Berat Kandilinin önemi hakkında diğer bir Hadis-i Şerifte ise şöyle buyuruluyor;
Hz.Âişe vâlidemiz, Peygamber efendimizin Berât gecesinde, sabaha kadar ibâdet ettiğini görünce sordu:
- Yâ Resûlallah, Allahü teâlânın en sevgili kulusun! Buna rağmen niçin bu kadar kendini yoruyorsun?
Peygamber efendimiz şöyle cevap verdi:
- Ey Âişe, ben şükredici kul olmıyayım mı? Ey Âişe, sen bu gecede, ne olduğunu bilir misin?
Âişe vâlidemiz tekrar sordu:
- Bu gecenin diğer gecelerden üstünlüğü nedir yâ Resûlallah?
Peygamber efendimiz şöyle cevap verdi:
- Bu sene içinde doğacak her çocuk, bu gece deftere geçirilir. Bu sene içinde öleceklerin isimleri bu gece özel deftere yazılır. Bu gece herkesin rızkı tertip edilir. Bu gece herkesin ameli ve işleri Allahü teâlâya arz olunur.
Bir kimse, evinden ayrılıp yolculuğa çıkar. Hâlbuki, onun adı yaşıyanlar defterinden, ölüler defterine geçirilmiştir.
Gâfil olmamalı, bu geceyi mutlaka ihyâ etmelidir. Kazâ namazı kılmalı, Kur"ân-ı kerîm okumalı, duâ, tevbe etmeli, sadaka vermeli, müslümanları sevindirmelidir. Bunların sevâbını ölülere de göndermelidir.
Bu gecelere saygı göstermek, günâh işlememekle olur.
Bu gece, Allahü teâlânın ihsân ettiği bütün ni"metlere şükretmeli, yapılan hatâlar, günâhlar için de tevbe istigfâr etmeli, Cehennem ateşinden kurtulmayı istemelidir.
“Yâ Rabbî, bize dünya ve âhıret saâdeti ihsân eyle, bize hidâyet verdikten sonra, kalblerimizi kaydırma' diye duâ etmelidir.
Diğer bir Ayeti Kerimede ise Berat Gecesi'ni idrak eden herkes, Yüce Allah'ın Kur'an-ı Kerim'deki; “De ki: “Ey kendilerinin aleyhine aşırı giden kullarım! Allah'ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. ŞüphesizAllah bütün günahları affeder. Çünkü O,çok bağışlayan, çok merhamet edendir' müjdesinin farkına vararak kendi özüne dönmeli, ümitlerini canlandırmalı,bağışlama ve bağışlanma duygularını güçlendirmelidir.
Şaban ayında oruç tutmak.
Üç aylar diye bilinen Recep Şaban ve Ramazan aylarının dinimizde ayrı bir değeri ve önemi vardır. Bu aylar içerisinde dört adet Kandil gecesi bulunmaktadır. Bu da bize bu ayların önemi anlatmaktadır. Bu ayların ikincisi mübarek Şaban ayıdır.
Peygamber (sav) Efendimiz, “Şaban benim ayımdır.” Ayrıca “Şaban günahları temizleyendir” buyurarak Şaban ayının kadrini yüceltirdi. (Keşfu’l-Hafa,2 / 9.)
Receb ayı geldiği zaman da “Allahım! Receb ve Şaban (ayını) bize mübarek ve bereketli kıl” buyururdu. (Müsned,1 / 259)
Böylece dua ve niyazlarında bu ayların kutsiyetini dile getirmişlerdir
Peygamberimizin Şaban ayına gösterdiği bu hürmetin bir sebebi de devamında gelecek olan Kur’ân ayı olan Ramazan’dan dolayı idi.
Hz. Enes’in rivayetine göre, Peygamberimizden sual ederler:
“Ya Resulallah, Ramazan’dan başka en faziletli oruç ayı hangi aydadır? Bu soruya
Peygamberimiz (sav),:
“Ramazan’ıtazim için (Ramazan hürmetine) Şâban’ da tutulan oruçtur” cevabını verirler. (Tirmizi, Zekat.28.
Zeyd oğlu Üsame (ra), şöyle anlatıyor: “Yâ Resulallah! Sizin Şaban ayında tuttuğunuz kadar hiçbir ayda oruç tuttuğunuzu göremiyorum” dediğimde, Peygamber (sav) şöyle buyururlar:
“Bu Receb ve Ramazan ayları arasında öyle faziletli bir aydır ki, insanların çoğu bundan gafildir. Bu öyle bir aydır ki, ameller, Âlemlerin Rabbine bu ayda yükseltilir. BU nedenle Ben de oruçlu iken amellerimin yükseltilmesini severim.” (Nesai, Savm, 70.)
Hz. Aişe (ra) Validemiz, Peygamber (sav) Efendimizin Şaban ayındaki orucunu şöyle anlatıyor:
“ Resulullah (sav) öyle oruç tutuyordu ki, hatta biz, orucu hiç bırakmayacak diyorduk. Bazen de uzun süre oruç tutmayı bırakıyordu ki, biz bu ay hiç oruç tutmayacak diyorduk. Resulullah (sav) ın Ramazan ayından başka bir ayı tamamen oruç tuttuğunu görmedim. Şaban ayından daha fazla oruç tuttuğunu da görmedim” (Buhari, Savm,51.)
Hz. Âişe başka bir rivayetinde ise bu konuda şunları söyler:
“Resulullah (sav) senenin hiçbir ayında Şaban ayındakinden fazla oruç tutmaz ve şöyle buyururdu:
“Amellerden gücünüzün yettiği kadar amel yapın. Çünkü siz bıkmadıkça, usanmadıkça Allah da size asla bıkmış muamelesi yapmaz. Allah yanında amelin en makbulü, kişinin az da olsa devam üzere işlediği ameldir.” (Müslim, Siyam, 177.)
Yine Hz. Âişe (ra) dan başka bir rivayetinde de, “O (Resul-i Ekrem) Şaban ayının tamamını oruçla geçirerek nihayet Şaban’ı Ramazan’la birleştirirdi” (İbn Mace, Savm,4) diyerek Peygamberimizin bu ayda daha çok oruç tuttuğunu ifade etmektedir.
Muaz b. Cebel (ra) Peygamber (sav) Efendimizden şöyle rivayet etmiştir:
“Allah Teâlâ Şaban ayının on beşinci gecesi bütün yarattıklarına muttali olup, Onların hepsini bağışlar. Ancak müşrik ve münafık olan kulları bağışlamaz.”Tergib ve Terhib 2/ 471.
Berat gecesinin birçok özelliği vardır.
1) Bu gecede önemli, hikmetli işlerin seçimi ve ayırımı yapılır.
2) Bu geceyi ibadetle geçirenlere yardımcı olması amacıyla Allah tarafından yeryüzüne melekler gönderilir.
3) Bu gece bağışlanma ve af gecesidir. Allah’ın rahmetinin coştuğu gecedir.
4) Bu gecede yapılan ibadetlerin fazileti çok büyüktür.
5)Bu gecede Peygamberimize şefaat yetkisinin tamamı verilmiştir. Bu yetkinin üçte biri Şaban'ın on üçüncü günü, üçte biri Şaban'ın on dördüncü günü, geri kalan üçte biri de Şaban'ın on beşinci günü, yani bu gece verilmiştir.
6) Kıblenin Kudüs’teki Mescid-i Aksa’dan Mekke’deki Kâbe istikametine çevrilmesi de Berat gecesinde gerçekleştiği bir kısım âlimler tarafından kabul edilmektedir.
Berat Gecesi ile ilgili hadis-i Şerifler:
Hz. Âişe (ra) den, Peygamber Efendimiz (s.a.s.) bu gece ile ilgili şöyle buyurmuştur:
“Cebrail (as) bana gelip şöyle dedi:"Bu gece Şaban'ın on beşinci gecesidir. Allah Teâlâ bu gece cehennemden Beni Kelb kabilesinin koyunlarının tüyleri sayısınca insanları Cehennem'den azat eder. Ancak bu gecede Allah şu kimselere rahmet nazarıyla bakmaz. Kendisine şirk koşanların, Müslümanlara karşı kin ve düşmanlık besleyenlerin, akrabaları ile münasebeti kesenlerin, gururlu ve kibirlilerin, ana-babasına asi olanların ve içki içmeye devam edenlerin yüzüne bakmaz. " (Beyhaki,et-Tergîb ve't-Terhib, II 471, V.162 ). (Tirmizi, Savm,39; İbn Mace. İkame,191).
Yine Hz. Aişe (ra) validemiz anlatıyor:
“Resulüllah (sav) geceleyin kalkıp namaza durdu. Secdeyi o kadar çok uzattı ki, ruhunu teslim ettiğini zannettim. Onu böyle hareketsiz görünce kalkıpbaşparmağını hareket ettirdim, hareket edince yerime geri döndüm ve secdesinde şöyle dua ettiğini işittim:
"Azabından affına sığınırım, gazabından rızana sığınır, senden yine sana sığınır (iltica ederim). Sana gereği gibi hamd etmekten âcizim. Sen kendini senâ ettiğin gibi yücesin.".(Müslim. Salat. 2229).
Başını secdeden kaldırıp namazdan ayrılınca:
-Ey Aişe (Hümeyra) ! Resulullah (sav) in senin hakkını yerine getirmediğini mi zannettin? Buyurdu. Ben:
-Hayır, vallahi Ya Resulellah! Secdeyi uzatmandan dolayı ruhunun kabzedildiğini zannettim” dedim. Bunun üzerine Resulullah (sav) şöyle buyurdu:
-Bu gece hangi gecedir biliyor musun?. Ben:
-Allah ve Resulü daha iyi bilir” deyince, Peygamber (sav):
-Bu gece Şaban’ın on beşinci gecesidir. Allah (cc), Şaban’ ın on beşinci gecesinde kullarının haline muttali olur, bağışlanma dileyenleri bağışlar, yardım dileyenlere yardım eder, kin tutan kimseleri bu hallerinden vazgeçene kadar, mağfiretinden mahrum bırakır.”(Beyhaki, et-Tergîb ve't-Terhib, II,472.473)
Hz. Ali (ra) dan, Peygamber (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti.
"Şaban ayının yarısı on beşinci gecesi olunca, o geceyi ibadetle, gündüzünü oruçla geçiriniz. Çünkü Cenâb-ı Allah’ın rahmeti o gece güneşin batmasıyla dünya semasına tecelli eder ve şöyle nida eder: “Bağışlanmak, af dileyen yok mu? Onu affedeyim, günahlarını bağışlayayım. Rızık isteyen yok mu? Ona rızık vereyim. Şifa dileyen yok mu? Ona şifâ vereyim. Bir derde müptela olan yok mu? Derdine deva vereyim”. Bu hal güneş doğuncaya kadar devam eder.”İbn Mace.İkame.191.et-Tergîb ve't-Terhib, II,473).
"Allah Teâlâ Şaban'ın on beşinci geresi (Berâet gecesi) tecelli eder ve ana-babaya asi olanlarla Allah'a ortak koşanlar dışında bütün kullarını bağışlar."(İbn Mace, İkametü's-Salât, 191; Tirmizî, Savm, 38).
“Şu beş gecede yapılan dualar kabul edilir, geri çevrilmez. Regaip Gecesi, Şaban ayının on beşinci gecesi, Cuma geceleri, Ramazan Bayramı gecesi ve Kurban Bayramı gecesi” (İbn-i Asâkir; Muhtar’ul- Ehadis. H.568).
Zeyd oğlu Üsame (ra) dan: “ Ya Resulellah! Sizin Şaban ayında tuttuğunuz oruç kadarhiçbir ayda oruç tuttuğunuzu görmüyorum” dediğimde şöyle buyurdular:
“-Bu ay, Recep ile Ramazan arasında öyle faziletli bir aydır ki, insanlar bundan gafildir. Bu ayda ameller, Âlemlerin Rabbine yükseltilir. Bu nedenle ben de amelimin oruçlu iken Allah’a yükseltilmesini istiyorum”.(Nesai.Savm.70. et-Tergîb ve't-Terhib, II, 467)
Berat Gecesi Duası:
“Allah’ım! Şayet ismimi saidler defterine yazdıysan, orada sabit kıl. Şayet ismimi şakiler defterine yazdıysan, oradan sil Ya Rabbi! Çünkü Sen buyuruyorsun ki¸“Dilediğini siler yok eder, dilediğini de sabit bırakır, Levh-i Mahfuz O’nun katındadır” (Ra’d su. Ayet 39)
“Ya Rabbi! Azabından affına sığınırım, gazabından rızana sığınırım. Senden yine sana sığınırım. Sana gereği gibi hamd ü sena edemem. Ben seni senin kendini övdüğün gibi övemem.”Tergib ve Terhib. 2/ 473..(Müslim. Salat. 2229).
Kaynakların belirttiğine göre Berat Gecesine ait özel bir namaz yoktur. İmam-i Gazali, bu gece her rek’atında Fatiha’dan sonra on ihlâs okunmak suretiyle kılınacak yüz rek’at veya Fatiha’dan sonra yüz ihlâs okunan on rek’at namaz kılmanın çok sevap olduğuna dair bir rivayet nakletmişse de (İhya, 1.203), Zeynuddin el- Iraki ve Nevevi gibi âlimler bunun aslının olmadığını ve bid’at olduğunu kaydetmişlerdir. (El-Mecmu’,1V.56)
lll. yüzyılda yaşayan Fakihi, Mekke’de Berat Gecesinin kutlanması ile ilgili bilgi vermektedir. Mekke halkı Mescid-i Haram’da namaz kılmak, Kâbe’yi tavaf etmek ve Kur’an okumak suretiyle Berat Gecesini ihya ederlerdi. (Ahbaru Mekke,lll.84) Fakihi den üç asır sonra Mekke’yi ziyaret eden İbn Cübeyr de benzer bilgiler vermektedir. (er.Rihle.119-120).
Berat Gecesinde halka tatlı dağıtma geleneğini ilk başlatan kişi ise Selçuklu Veziri Fahrülmülk olduğunu İbn Kesir eserinde belirtmektedir. (İbn Kesir.Xll.7)
Ayrıca Berat Gecesinin fazileti ve ihyası ile ilgili müstakil risaleler yazılmıştır.