Türkiye, Rusya ile yaşanan uçak krizinin ardından doğalgaz tedarik zincirini çeşitlendirmeye çalışırken, sektör uzmanları Azerbaycan'ın Hazar Denizi’nde bulunan ve 2021 yılında ilk üretimin gerçekleşmesi beklenen Abşeron yatağından elde edilecek gazın orta vadede önemli bir alternatif kaynak olabileceğini belirtti.
Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Enerji Uzmanı Gülmira Rzayeva, Abşeron gaz yatağı projesinin halen geçiş sürecinde olduğunu ifade ederek, yatak ile ilgili mühendislik çalışmalarının bu yıl tamamlanacağını söyledi.
Abşeron'da sondaj çalışmalarının başlaması için siparişi verilen yarı yatan sondaj platformunun tamamlanmasının beklendiğini anlatan Rzayeva, "Siparişi verilen platform 2017 yılının başında hazır olacak ve ardından sondaj çalışmalarına başlanacak. Bu süreci takiben, 2018 yılında gaz yatağı için nihai yatırım kararı verildikten sonra büyük ihtimalle 2021 yılı sonuna doğru ilk üretim gerçekleşmiş olacak" dedi.
Türkiye’nin Abşeron gazı için Azerbaycan iç pazarının dışında en önemli pazar olduğunu ifade eden Rzayeva, şunları kaydetti:
"Abşeron gazı için Azerbaycan dışındaki en iyi market coğrafi yakınlık ve artan talep miktarından dolayı Türkiye olacaktır. Bu sebeplerden dolayı, muhtemelen Abşeron yatağının işletmecisi olan Fransız Total şirketi Türkiye piyasasında araştırmalara başlayarak, potansiyel alıcılarla temas halinde olabilir. İstatistiklere göre Türkiye’nin doğalgaz talebi 2035 yılında 70 milyar metreküpe yükselecek. Bu da demek oluyor ki Türkiye 2020 yılı itibarıyla 10 milyar metreküp, 2025 itibarıyla ise 15 milyar metreküp ilave doğalgaza ihtiyaç duyacak. Bu bağlamda Abşeron gazı Türkiye için en uygun alternatif kaynaklardan biri olabilir."
Azeri gazı Rus gazını ikame edebilir
Güney Kore Hankuk Üniversitesi Enerji Güvenliği Uzmanı Doç. Dr. Rövşen İbrahimov da Abşeron doğalgaz yatağının üç boyutlu jeo sismik araştırmalarının kısa süre önce başladığını belirterek, tüm çalışmaların planlanan program dahilinde devam ettiğini söyledi.
Azerbaycan doğalgazını Türkiye’ye taşıyacak olan TANAP boru hattının kapasitesinin orta ve uzun vadede artırılmasının beklendiğine dikkati çeken İbrahimov, "Abşeron gazı, orta ve uzun vadede kapasitesi artırılacak TANAP için ana sağlayıcılardan birisi olacaktır. Dolayısıyla, Türkiye pazarı Abşeron gazı için ana hedeflerden birisidir" diye konuştu.
Türkiye’nin doğalgaz arzında kaynak çeşitlendirmesi politikasına da değinen İbrahimov, şöyle devam etti:
"Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkiler henüz düzelmedi, bu ilişkiler düzelse bile Türkiye doğalgaz tedarikinde çeşitlendirme politikasında ısrar edecektir. Bu durumda, Türkiye için Abşeron gazının önemi bir kez daha ortaya çıkacak. Türkiye’nin doğalgazda ana tedarikçileri Rusya ve İran ile olan sözleşmelerinin 2021-2026 yıllarında sona ereceği dikkate alınırsa, başta Abşeron olmak üzere, Azerbaycan’ın Umud, Babek ve Şahdeniz yataklarından çıkartılacak gazlar Rus gazını ikame edebilir."
Hazar Denizi’nin Azerbaycan sektörünün kontrolündeki Abşeron doğalgaz yatağı 2011 yılında keşfedildi. Bakü’nün 100 kilometre güneydoğusunda ve Şahdeniz doğalgaz yatağının 25 kilometre kuzeydoğusunda bulunan Abşeron gaz yatağının tahmini rezervinin 350 milyar metreküp doğalgaz ve 45 ton gaz kondensatı olduğu tahmin ediliyor.
Abşeron doğalgaz yatağını geliştirmek ve işletmek için kurulan şirketin ortaklarıysa yüzde 40'ar payla Total ve SOCAR ile yüzde 20 hisseye sahip GDF Suez'den oluşuyor.
ANKARA/AA