1 Haziran 2014’te 111,8 dolardan işlem gören Brent petrol 6 ay içinde yüzde 65 oranında değer yitirdi, Ocak 2015’te 46 dolara kadar geriledi. 4 Aralık’ta gerçekleşen OPEC toplantısı sonrası ise yeni bir şok dalgasına daha girildi ve petrol fiyatlarında radikal bir gerileme yaşandı. Bir hafta içinde ham petrol yüzde 12 değer kaybıyla 36,71 dolara, Brent petrol ise yüzde 20 oranında ucuzlayarak 37,93 dolara geriledi. Bu sabah itibarıyla ise ham petrol 34,4 dolar, Brent petrol 36,3 dolara gerileyerek yeni bir düşüş trendine girdi.
Rusya'yı iflasa sürükleyen 4 neden
Rusya petrol çıkarma maliyetleri açısından dünyadaki emsallerine göre çok daha zor durumda.
Aljazeera'nın haberine göre, fiyatlardaki bu radikal gerilemenin ekonomistler ve piyasa analistlerine göre dört temel nedeni var. Birinci neden olarak piyasadaki petrol arz fazlası gösteriliyor. 10 Aralık tarihli OPEC raporuna göre, Kasım 2015’te piyasaya bugüne dek hiç olmadığı kadar fazla petrol pompalandı. Stoklama depolarında neredeyse hiç yer kalmadığı rivayet ediliyor. Her gün 3 milyon varilden fazla petrol, tüketicisiyle buluşamadan ya depolarda ya da tankerlerde bekletiliyor. Piyasadaki arz fazlası ise doğal olarak fiyatların düşmesine sebep oluyor.
İkinci neden, Çin’deki büyümenin yavaşlaması ve bu üretim devinin sadece petrol ve doğal gaz değil aynı zamanda emtia piyasalarında da gerilemelere neden olması. Üçüncü ve belki de en önemli neden ise,ABD’nin İran’a yönelik yaptırımları kaldırmasıyla birlikte piyasaya dâhil olacak günlük 3 milyon varil İran petrolünün, hâlihazırda büyümesi yavaşlamış ve Japonya gibi durgunluğa girmiş önemli Asya ekonomilerinde pazar rekabetini olumsuz yönde etkileme olasılığı. Diğer önemli neden ise, FED’in faiz artırma programının gelişmekte olan ülkeler başta olmak üzere küresel ekonomide yaratacağı olumsuz etki.
2016 Ruslar için iflas olabilir
Peki, petrol fiyatları daha ne kadar düşecek?
Rusya gibi önemli küresel aktörler için bu, tam anlamıyla bir ulusal güvenlik konusu. Rusya’nın diğer petrol ihracatçısı ülkelere göre direnç eşiği çok düşük. Zira Rusya petrol çıkarma maliyetleri açısından dünyadaki emsallerine göre çok daha zor durumda. Eskimiş Sovyet teknolojisi ve petrol endüstrisinin ihtiyaç duyduğu mallar üzerindeki yaptırım kararları, Rusya’yı her bir varil için 18-20 dolarlık bir maliyete mecbur bırakıyor. Suudi Arabistan’da ise yüzeye yakın rezervlerin avantajıyla petrol çıkarma maliyetleri 6 dolar civarında. Bu ise Rus ekonomisi üzerindeki baskıyı daha da derinleştiriyor.