eçen yıllarda, Ramazan ayında temel gıda fiyatlarındaki artışlara karşı oluşturulan Piyasa İzleme Komitesi’nin çalışmalardan olumlu sonuçlar alındı. Bu yıl da benzer bir çalışma yaptıklarını, gıda spekülatörlerine fırsat vermeyeceklerini vurgulayan Tüketici Başvuru Merkezi (TBM) Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, “Takip etmiş olduğumuz ürün fiyatlarında anormal veya spekülatif artışlar görülmedi. Ramazan boyunca yaygın mağaza ve şubeleriyle zincir halinde faaliyet gösteren marketlerde fiyatları takip ediyoruz. Komitemizce, büyük market zincirlerinde ramazan ayından 10 gün önce, en çok tüketilen 70 kalem gıdanın fiyatları listelendi. Kırmızı ve beyaz et, sucuk, peynir, zeytin, bakliyat ve yemeklik yağ çeşitleri gibi bu ürünlerin fiyatlarını takip edeceğiz. Ramazan boyunca bu zincir marketlerde satılan listemizdeki gıda maddelerinin fiyatlarında anormal bir artış görüldüğü takdirde, bunun makul gerekçesi bulunmuyorsa kimsenin kuşkusu olmasın TBM Piyasa İzleme Komitesi olarak durumu kamuoyuna açıklayacağız.
Geçtiğimiz yıl bunu göze alan market olmadı ve temel gıda ürünlerinde kayda değer bir fiyat artışıyla karşılaşmadık” diye konuştu. Ağaoğlu, ramazan ayında pek çok gıda maddesinin yanı sıra özellikle pide, pastırma, sucuk, hurma, zeytin, peynir, kuruyemiş ve tatlı çeşitlerindeki satışların diğer aylara oranla birkaç kat arttığına dikkati çekti. Son günlerde ekmeğe zam tartışmalarının da başladığını anımsatan Ağaoğlu, ramazana girerken ekmeğe zammın konuşulmasının pide fiyatlarını da tetikleyeceğini, bu ay içinde temel gıda maddelerine zammın akla dahi getirilmemesi gerektiğini vurguladı. Ağaoğlu, tüketicilerin de dikkatli olmalarını, makul nedene dayanmayan, anormal zam yapılan gıda satış noktalarının kendilerine bildirilmesini ve spekülatörlerle mücadelede destek verilmesini istedi. Bu yıl yaklaşık 5 milyon civarında ramazan kolisi dağıtılacağını tahmin ettiklerini belirten Ağaoğlu, bunun 350-400 milyon liralık bir pazar oluşturacağını öngördüklerini ifade etti.
Oruç ayının güzel bir klasiği haline gelen ramazan kolileri üzerinden haksız kazanç sağlamayı amaçlayan kişilerin, son tüketim tarihi geçmiş veya bozulmuş gıda ürünlerini bu dönemlerde piyasaya sürdüklerini geçmiş yıllarda tespit ettiklerine değinen Ağaoğlu, şunları kaydetti: “Geçen yıllarda bazı marketlerin kolilerinde bozulmaya yüz tutmuş gıda ürünlerine rastladık. Bu noktadaki en büyük sıkıntı, ramazan kolisini hediye veren yani parasını ödeyenler, genellikle kolideki ürünlerin sadece listesini görüyorlar. İçindeki gıda maddelerinin kalitesi veya son tüketim tarihi hakkında bilgileri bulunmuyor. Koliyi hediye alan kişi de eve gidip koliyi açtığında veya o gıda ürününü tüketeceği zaman durumun farkına varabiliyor. Ramazan kolisi alıp yoksul ailelere ulaştıranlar, tümünü kontrol edemeseler de örnekleme yöntemi ile bazılarının içeriğini dikkatle incelemelidirler. Hediye koliyi alan tüketici de herhangi bir sorun gördüğünde bunu utanma meselesi yapmamalı, kendisine koliyi veren kişi ve kurumlara durumu bildirmelidir.”
SUCUK VE PASTIRMADA SORUN YOK
Kayseri Ticaret Borsası (KTB) Başkanı Şaban Ünlü, pastırma ve sucuk piyasasının en durgun olduğu dönemin mayıs ve haziran ayları olduğunu ancak havaların serin gitmesinin ve ramazanın bu aylara denk gelmesinin piyasayı hareketlendirdiğini belirtti. Ramazanda genellikle pastırma ve sucuğun iftariyelik olarak tüketildiğini anlatan Ünlü, bunun ülke çapında da bir gelenek haline geldiğine dikkati çekti. Vatandaşın ramazanı huzur ve bereket içinde geçirmesini dilediklerini eden Ünlü, şöyle konuştu: “Kırmızı ete yapılan 10 liralık bir zam bizim mamule 14 lira olarak yansıyor. Ramazanda pastırma ve sucuğun fiyatında bir artış olmaz. Besiciler ellerindeki malları çıkarmak için ramazanı bekliyorlar. Ayrıca Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının açıklamaları var, dışarıdan yapılan et ithalatına dair. En pahalı pastırma dediğimiz sırt, bonfile pastırmanın kilosu şu an 110 lira, but pastırma ise 75 lira. Yüzde 100 dana etinden yapılmış sucuğun kilosu 45-50 lira, sucuk içinin fiyatı da 45-50 arasında değişiyor.”
TÜKETİMDE ARTIŞ YAŞANMIYOR
Geçen yıl ramazanda karkas etin fiyatının 25 lira civarında olduğunu hatırlatan Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Bülent Tunç, “Türkiye’de enflasyon yaklaşık yüzde 8. Bu yüzden her şeye zam gelirken ette belli miktarda fiyat artışı da normal. Etin kilogramı bu sene 27,5 lira olmuş çok mu? Ramazanda tüketim diğer aylara göre çok artmıyor, dolayısıyla fiyatların da bundan dolayı artmaması lazım. Görülen fiyat artışları tamamen fırsatçılıktan kaynaklanmaktadır. Vatandaşlar fiyatları araştırarak eti en ucuz olan yerden alsınlar” dedi. Kırmızı et üreticilerinin besin materyalleri konusunda sıkıntı yaşadığına işaret eden Tunç, bu ihtiyacın zamanında giderilmesiyle et fiyatlarının sabit kalabileceğinin altını çizdi.
‘FIRSATÇILAR HAYVAN KESİMİ İÇİN BEKLEDİ’
Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Fazlı Yalçındağ ise Ramazan’da genel olarak et tüketiminin artmadığını ancak perakende satışların toptan satışlara göre artış gösterdiğini dile getirdi. Yalçındağ, Ramazan’da kasap ve marketlerde kırmızı et satışlarının önceki aylara göre 2’ye katlandığını bildirdi. Ramazan’da kırmızı et üreticilerinin fiyatı artırdığını anlatan Yalçındağ, “Kasaplar satışa başlamadan, üreticiler biraz talep artışı görünce ‘Ben bundan aşağı malımı kestirmem’ diyerek fiyatı yükseltiyor. Biz her sene olduğu gibi Ramazan’da fiyat artışlarını etikete yansıtmamak için elimizden geldiği kadar direneceğiz” diye konuştu. Yalçındağ, fiyatları artırmak için bazı fırsatçıların kesim süresi gelen hayvanlarını kestirmediğine dikkati çekerek, piyasaya sunulan etin talepten az olduğunda fiyatların doğal olarak artacağını söyledi. Türkiye’nin et üretim hızındaki artışın tüketim hızına yetişemediğine değinen Yalçındağ, özel sektörün de et ithalatı yapabilmesinin piyasaya faydalı olacağını kaydetti.