EKONOMİ SERVİSİ / İSTANBUL
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) enflasyon verilerine göre, Nisan ayında 3.20 lira olan ortalama domates fiyatı Mayıs ayında 2.75 liraya geriledi. Domates fiyatı geçen yıl ise Nisan ayında 4.10 liradan Mayıs’ta 3.60 liraya inerken, mevsimsel etkilerle düşüş bu yılda yaşandı. Kuru soğan ve patateste ise durum farklı oldu. Geçen yıl Nisan ayından Mayıs ayına 1.13 liradan 1.32 liraya yükselen kuru soğan fiyatı, bu yıl ise 1.54 liradan 2.08 liraya çıktı. Patates ise geçen yıl aynı dönemde 1.89 liradan sadece 1.95 liraya yükselirken, bu yıl Nisan ayından Mayıs ayına 1.65 liradan 2.22 liraları gördü. Kuru soğan fiyatı geçen yıl yüzde 16.3 artarken, bu yıl yüzde 35.1 zamlandı. Keza patates fiyatı da geçen yıl sadece yüzde 2.9 artarken, bu yıl yüzde 34.6 gibi çok önemli artış gösterdi.
TÜİK’in üretici fiyatlarına bakacak olursak, daha sakin fiyat değişimleri karşımıza çıkıyor. Domates fiyatı yine tüketici fiyatında olduğu gibi bu yıl Nisan ayından Ma yıs ayına üreticide de 1.66 liradan 1.34 liraya geriledi. Kuru soğan ise üreticide sadece yüzde 5.6 artışla 0.60 kuruştan 0.63 kuruşa çıktı. Patates ise tarlada bu sefer 0.71 kuruştan yüzde 14.5 artışla 0.81 kuruşu gördü. Böylece kuru soğan üreticide sadece yüzde 5.6 zamlanırken, raf fiyatı yüzde 35.1 arttı. Keza aynı şekilde patates fiyatı da üreticide yüzde 14.5 artarken, tüketiciye gelene kadar yüzde 34.6 oranında fırladı. İstanbul hal fiyatlarında ise durum Haziran ayında geçen yılın tersine işledi. 6 Haziran 2017’den 20 Haziran’a çeri domates 6.5 liradan 5 liraya geriledi. Fakat bu yıl aynı tarihlerde fiyat 7 lirada sabit kaldı. Kokteyl domates ise geçen yıl yine aynı dönemde 4 liradan 3.5 liraya düştü. Ama bu yıl ayine aynı tarih aralığında 5 liraya çıktı. Geçen yıl 4 liradan 4.5 liraya çıkan salkım domates fiyatı ise 5.5 liraları gördü.
Patateste ise durum daha ciddi. Yine aynı haziran döneminde İstanbul hal fiyatı 2.7 liradan 2.3 liraya kadar çıktı. Bu yıl ise fiyat 2.2 liradan tam 3.5 liraya yükseldi. Taze patates ise fiyatı ise geçen yıl 4 lirada sabit kalırken, bu yıl son iki haftada 3 liradan 4,5 liraya yükseldi. Kuru soğan ise zaten ayrı bir senaryo çiziyor. Geçen sene 0.80 lira olan fiyat sadece son iki haftada 2 liraya yükseldi. Beyaz soğan fiyatı da 1.6 liradan sadece iki hafta içerisinde 5 lirayaları gördü. Hal fiyatlarının üzerine bir de satıcı fiyatının eklendiği hesaplandığında doğal olarak hem soğan hem de patatesin kilosu çok daha yüksek seviyelere çıkıyor.