EKONOMİ SERVİSİ / İSTANBUL
Türkiye ekonomisi 2017’nin üçüncü çeyreğinde yüzde 11.1 büyüyerek, dünyanın en büyük ekonomilerinden Çin ve Hindistan’ı sollamasına ve yılın tamamında yüzde 7’nin üzerinde büyüme beklentisine rağmen, büyümenin mutluluğa yansımadığı görüldü. Mutluluk oranı erkeklerde ve orta yaşta hızla geriledi. Umutlar da sert düşüş gösterirken, umutların yerini umutsuzluğa bıraktığı ve 2004 yılına geri döndüğü belirlendi. Eğitim arttıkça umut ve memnuniyetin daha çok azaldığı belirlendi. Kamu hizmetlerinde memnuniyetin de ciddi oranda gerilediği ortaya çıktı. Türkiye İstatistik Kurumunca (TÜİK) 2017 yılına ilişkin “Yaşam Memnuniyeti Araştırması” sonuçları açıklandı. Buna göre, 2016 yılında yüzde 61,3 olarak kayıtlara geçen mutlu olduğunu beyan edenlerin oranı, geçen yıl yüzde 58 oldu. Mutsuz olduğunu beyan edenlerin oranı ise yüzde 10,4’ten yüzde 11,1’e yükseldi. Kadınlarda mutluluk oranı, 2016’da yüzde 64,5 olurken, 2017’de yüzde 62,4’e geriledi. Erkeklerde bu oran, yüzde 58,1’den yüzde 53,6’ya düştü. Mutsuz olduğunu beyan eden kadın ve erkek oranında da artış kaydedildi. Mutsuz erkeklerde oran yüzde 11.7’den yüzde 12.5’e çıkarken, kadınlarda yüzde 9.1’den yüzde 9.6’ya yükseldi. Yaş gruplarına göre mutluluk düzeyine bakıldığında, 2016 yılında en yüksek mutluluk oranı yüzde 65,1 ile 18-24 yaş grubundayken 2017’de bu oranın yüzde 66,1 ile 65 ve üzeri yaş gurubunda gerçekleştiği görüldü. Yine 25-34 yaş gruplarında mutluluk yüzde 62’den yüzde 58.6’ya, 35-44 yaşta yüzde 58.2’den yüzde 55.9’a’a gerildi. Bu grupta mutsuzluk oranı ise yüzde 10.9 ile aynı kaldı. En düşük mutluluk oranı ise yüzde 53,1 ile 45-54 yaş grubunda gerçekleşti. 65 ve üzeri yaş grubunda mutsuzluk oranının ise yüzde 10.5’ten yüzde 11’e çıktığı belirlendi. Bir okul bitirmeyenlerde mutluluk oranı yüzde 62,5’lik oranla ilk sırada yer almasına karşın, bu grupta mutluluk oranının yüzde 63,5’ten yüzde 62,5’e gerilediği görüldü. Eğitim durumuna göre mutluluk oranları incelendiğinde yüzde 57,7 ile ilkokul, yüzde 57,4 ile lise ve dengi okul, yüzde 56,9 ile yükseköğretim, yüzde 56,1 ile ilköğretim veya ortaokul mezunları takip etti. Mutsuzluk oranı ilkokul mezunlarında yüzde 10.2’den yüzde 11.8’e, ilköğretim veya ortaokulda yüzde 9’dan yüzde 11.8’e, lise ve dengi okulda yüzde 9.7’den yüzde 9.9’a yükseldiği belirlendi. Üniversite mezunlarında mutsuzluk oranının yüzde 10.6’dan 0.9 puan azalışla yüzde 10.6’dan yüzde 9.7’ye gerilediği belirlendi. Geçen yıl en yüksek memnuniyet oranı yüzde 74,4 ile asayiş hizmetlerinde gerçekleşirken, bunu sırasıyla yüzde 72,3 ulaştırma, yüzde 71,7 ile sağlık, yüzde 62,5 ile Sosyal Güvenlik Kurumu, yüzde 54,6 ile eğitim ve 54,1 ile adli hizmetlerden memnuniyet takip etti. Ancak kamu hizmetlerinde memnuniyet düzeyi 2016’ya göre incelendiği bazı değişimler dikkat çekti. Buna göre sosyal güvenlik kurumu hizmetlerinden memnun olduğunu bildirenlerin oranı yüzde 67.9’dan yüzde 62.5’e gerilerken, memnun olmayanlar yüzde 7.5’ten yüzde 8.6’ya çıktı. Sağlık hizmetlerinde memnuniyet yüzde 75.4’ten yüzde 71.7’ye, eğitim hizmetlerinde yüzde 65.1’den yüzde 54.6’ya, adli hizmetlerde yüzde 57.9’dan yüzde 54.1’e, asayiş hizmetlerinde yüzde 75.7’den yüzde 74.4’e geriledi. Bir önceki yılla kıyaslandığında kamu hizmetlerinde memnuniyetin en fazla ulaşımda azaldığı görüldü. Buna göre 2016’da yüzde 78.4 olan ulaştırma hizmetlerinde memnuniyet 2017’de yüzde 72.3’e geriledi. Memnun olmayanlarda ise oranın yüzde 10.9’dan yüzde 14.9’a yükseldiği belirlendi.
YAŞLILAR GENÇLERE FARK ATIYOR
* Genel mutluluk yüzde 61,3’den 3,3 puan düşüşle yüzde 58,0’e geriliyor. Erkeklerde mutluluk 4,4 puan azalışla yüzde 58,1’den yüzde 53,6’ya iniyor.
* Kadınlarda 2,2 puan azalışla yüzde 64,5’den yüzde 62,4’e geriliyor.
* Yaş gruplarına bakıldığında, 55-64 yaş grubunda mutluluk 6,1 puan kayıpla en büyük düşüşü yaşıyor. 45-54 arası ise 5,3 puan kayıpla takip ediyor.
* En mutlu yaş grubu, yüzde 61,3 ile 18-24 yaş grubunda.
* Yaş ilerledikçe mutluluk azalırken, 25-34 yaşta yüzde 55,6’ya, 35-44’te yüzde 55,9’a ve 45-54’te yüzde 53,1’e düşüyor.
* Ancak bu yaştan sonra mutluluk yeniden artıyor. 55-64 yaş grubunda en büyük düşüş olmasına rağmen (-6,1 puan) hala mutluluk oranı yüzde 56,2 ile bir önceki yaş grubunun üzerinde kalıyor.
* 65+ ve üzeri yaş grubunda mutluluk oranı yüzde 66,1 ile gençlerin bile üzerinde. Hatta yaşlı grubun mutluluk oranı 1,6 puan artıyor. Böylece yüzde 61,3 olan 18-24 arası gençleri bile geçiyor. En mutlu kesim gençler değil, yaşlılar oluyor.
UMUTLAR YERİNİ UMUTSUZLUĞA BIRAKTI
* Mutluluk oranı düşerken umutlu olanların oranı da 2004 yılına geri döndü.
* Umutlu olanlar ise 2016 ya göre 3,1 puan azaldı. Böylelikle yerini umutsuzluğa bıraktı.
* Umutsuz olanların oranı 3,5 puan artarak yüzde 17,6’dan yüzde 21,1’e çıktı.
* Erkeklerde umutsuzluk oranı 4,6 puan artış göstererek 17,2’den 21,8’e yükseldi.
* Kadınlarda ilginç şekilde çok umutlu olma oranı yüzde 4,3’den yüzde 4,7’ye çıktı.
OKUMAK MUTLULUĞU AZALTIYOR
Yükseköğretim mezunları 2004 yılında yüzde 66,8’lik oranla daha mutluydu. Bu oran artık yüzde 56,9’e geriledi. Hatta en sert düşüşün 2016’dan 2017 yılına geçişte yaşandığı belirlendi. 2016 yılında üniversite mezunlarının mutluluk oranı yüzde 60,2 seviyesinden, 2017’de yüzde 56,9’a düştü. Söz konusu 2004-2017 döneminde, bir okul bitirmeyenlerin mutluluk oranı yüzde 54,4’den yüzde 62,5’e çıktı. İlkokul mezunları yüzde 57,7 ile değişim göstermedi. Ancak 2004’da yüksek öğrenim mezunlarının mutluluk oranı, ilkokul ve hiç okul bitirmeyenlerin üzerindeyken, artık hiç okul bitirmeyenler ve ilkokul bitirenlerden daha az mutlular. Bu tablo, “okumak mutluluğu azaltıyor” yorumlarını beraberinde getirdi. Kamu hizmetleri memnuniyetinde ise en sert düşüş eğitimde yaşandı. Eğitimde memnun olanların oranı yüzde 65,1’den yüzde 54,6’ya gerilerken tam 10,4 puanlık düşüş oldu.
AİLE VE TORUN SEVGİSİ FAZLA
Kendilerini en çok ailelerinin mutlu ettiğini ifade edenlerin oranı yüzde 70.2’den yüzde 70,6’ya çıktı. Bunu sırasıyla yüzde 14,3 ile çocuklar, yüzde 5,4 ile eş, yüzde 3,4 ile kendisi, yüzde 3,2 ile anne-baba ve yüzde 1,9 ile torunlar takip etti. Torun sevgisi yüzde 1.9’luk oranla değişim göstermezken, mutluluğu kendisinde bulanların oranında 0.7 puan artış oldu ve yüzde 2.7’den yüzde 3.4’e yükseldi. Geleceklerinden umutlu olduğunu beyan edenlerin oranı yüzde 73,4 oldu.
PARA 4’ÜNCÜ SIRADA
En çok sağlıklı olmanın mutlu ettiğini ifade eden bireylerin oranı yüzde 68 olarak belirlendi. Bunu yüzde 16,6 ile sevgi, yüzde 9 ile başarı, yüzde 3,9 ile para ve yüzde 1,9 ile iş izledi. Sevgiyi mutluluk kaynağı olarak görenlerin oranında 2 puanlık artış hesaplanırken, söz konusu oranın yüzde 14.6’dan yüzde 16.6’ya yükseldiği belirlendi. Başarı yine 2 puan yükselişle yüzde 7’den yüzde 9’a çıkarken, para 0,7 puanla yüzde 3.2’den yüzde 3.9’a yükseldi.
EVLİLER DAHA HUZURLU
Evlilerin, evli olmayanlara göre daha mutlu olduğu görüldü. Geçen yıl evlilerin yüzde 60,6’sı mutlu olduğunu belirtirken, evli olmayanlarda bu oran yüzde 52,4 oldu. Cinsiyete göre bakıldığında ise evli kadınların yüzde 65,2’sinin erkeklerin ise yüzde 55,7’sinin mutlu olduğu gözlendi. Evlilerde mutsuzluk incelendiğinde, erkeklerde söz konusu oranın yüzde 10.3’ten yüzde 11.7’ye, kadınlarda yüzde 6.4’ten yüzde 8’e yükseldiği belirlendi. Bekar erkeklerde mutsuzluk yüzde 14.8’den yüzde 14.4’e geriledi.
YARGIDA SORUN ARTTI
(Yasaların herkese adil ve tarafsız uygulanması):
* Sorunlu görenler, 2004 yılında yüzde 56,1, 2014 yılında yüzde 36,9 oldu.
* 2016 yılında yüzde 33,8’e kadar düşerken, 2017’de yargıda yeniden sorun artıyor ve yasaların adil ve tarafsız uygulanmasını sorunlu görenlerin oranı yüzde 37,5’e çıkıyor
* Adli hizmetlerden memnuniyet 2004 yılında yüzde 44,7 olurken, 2014’te yüzde 50,8’e, 2016’da yüzde 57,9’a kadar çıkıyor. Ancak 2017 yılında yeniden düşüş yaşayarak yüzde 54,1’e geriliyor.