Osmanlı'nın kayıp padişahları

Kaç Osmanlı padişahı vardır? Bu sorunun yanıtını ilkokul çocukları bile hiç duraksamadan verebilir: 36! Kurucu Osman Bey’den (1299-1324), sonuncu Vahideddin’e (1918-1922) kadar 36 padişah olduğunu herkes bilir. 

TBMM’nin seçtiği, bir buçuk yıl sonra da yurtdışına gönderdiği Halife Abdülmecid (1922-1924) saltanat erki olmadığından padişahlar listesinin dışındadır. 

Tüm bunların ötesinde, tarihçilerin varlıklarını karartmayı başardığı 2 Osmanlı padişahı daha vardır ki onlarla beraber toplam sayı 38’e ulaşır. Bunlar fetret ya da saltanat fasılası diye tanımlanan 1402-1413 arasındaki 11 yıllık evrede Edirne’de art arda padişahlık eden Emir Süleyman (1402-1410) ve kardeşi Musa’dır (1410- 1413). 

Bu ikisinin saltanatını yok sayıp diğer kardeş, Musa’nın ardılı Çelebi Mehmed’i (1413-1421) meşru hükümdar gösterme konusunda Osmanlı tarihçileri ağız birliği etmiş gibidir. 

1402 Ankara Savaşı’nda Timur’a yenilen 4. Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezıd, savaşa katılan oğullarından İsa ve Musa Çelebilerle tutsak edilirken, Emir Süleyman, Bursa üzerinden Edirne’ye, Çelebi Mehmed de Amasya’ya kaçmışlardır. Yıldırım 1403’te Akşehir’de öldü. 

İsa ve Musa Çelebiler ise, Timur’un onayını alarak, beylik sevdasıyla Balıkesir ve Bursa taraflarına gittiler. Savaş meydanında kaybolan Mustafa Çelebi ise yıllar sonra ortaya çıkacak ve “Düzmece” denilerek idam edilecekti. 

Bozgun sonrasında Bursa’ya, oradan Edirne’ye geçerek vezir Çandarlı Ali Paşa’nın ve diğer ileri gelenlerin biatı ile tahta oturan Emir Süleyman (1402-1410) Osmanoğulları’nın 5’incisidir. 7 yıl Edirne’de saltanat sürmüş, Eski Cami’nin yapımını başlatmış, kardeşleri Musa, İsa ve Mehmed Çelebiler de kendisine tabi olmuşlardır.  

Dönemin ozan yazarlarından Ahmedi, “Dasıtan ve Tevarih-i Al-i Osman” adlı yapıtını Süleyman’ın beyliği sırasında yazmıştır. Kimi Batılı tarihçiler, Osmanoğulları soy cetvelinde onu 1. Süleyman, Kanuni’yi de 2. Süleyman göstermişlerdir. 

1410’da kardeşi İsa Çelebi’yi bertaraf eden Musa Çelebi, ansızın Edirne’yi basıp tahtı ele geçirmiş, Süleyman İstanbul’a kaçarken öldürülmüştür. Musa Çelebi’nin saltanatı 1410-1413 arası 3 yıldır. 

Kimi Batılı ve Bizanslı tarihçiler, Musa Çelebi’yi 6. padişah gösterdikleri gibi, padişah portreleri arasında Süleyman’ın ve Musa’nın resimlerine de yer verirler. 

1413 Vize Savaşı’nda Musa Çelebi’yi yenerek Edirne’de tahta oturan Çelebi Mehmed (1413-1421) bu durumda 7. padişahtır. 1402-1413 yıllarına fetret denilmesi doğru kabul edilse de, Fasıla-i Saltanat tanımlaması yanlıştır. 

Çünkü bu 11 yıl boyunca payitaht Edirne’deki taht boş kalmamış, devlet düzeni de korunmuştur. Osmanlı tarihçilerinin Yıldırım’dan sonraki meşru padişahı Çelebi Mehmed göstermelerinin nedenininse, 17. yüzyıl başına dek, Fatih Kanunnamesi gereği tahtın babadan oğula geçmesinde ödün verilmediğini kanıtlama çabası olduğu açıktır.