EKONOMİ SERVİSİ/İSTANBUL
Türkiye ekonomisi üçüncü çeyrekte yıllık yüzde 11.1 büyümesine karşın, büyüme rakamları istihdama yansımadı. Devletin maaş ve prim teşvikine rağmen eğitimli işgücünde istihdam azaldı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in 2017 verilerinden yapılan hesaplamalara göre, Türkiye’de işsizlik oranı, geçen yıl bir önceki yıla göre değişim göstermeyerek yüzde 10,9 oldu. Eğitim düzeyine göre incelendiğinde, ilkokul mezunlarında işsizlik yüzde 8.5’ten yüzde 8.1’e, ortaokul mezunlarında 0.3 puan düşüşle yüzde 1.2.2’ye geriledi. Liseyi bitirenlerde 0.1 puanla yüzde 13.4’den yüzde 13.3’e geriledi. Ancak işgücü istatistikleri, eğitim arttıkça işsizliğin de arttığını ortaya koydu. İş dünyasının “vasıflı ara eleman bulamıyoruz” diye yakındığı meslek lisesi mezunlarında işsizlik 0.3 puan artışla yüzde 11.9’a çıktı. İş piyasasında en fazla kan kaybı üniversite mezunlarından geldi. Fakülte diplomalı işgücünde işsizlik yüzde 12’den yüzde 12.7’ye çıktı. Böylelikle çift haneli yükselişini 0.7 puan daha derinleştirdi. TÜİK’in “İşgücü İstatistikleri 2017” verilerine göre, Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yıl 2016’ya göre 124 bin kişi artarak 3 milyon 454 bin kişi oldu. Bir önceki 2016 yılında ise işsizlik yüzde 10,9, işsiz sayısı ise 3 milyon 330 bin olarak açıklanmıştı. Aynı dönemde istihdam edilenlerin sayısı 984 bin kişi artarak 28 milyon 189 bin kişi, istihdam oranı ise 0,8 puan artışla yüzde 47,1 olarak hesaplandı. Verilere göre, 15 yaş üstü nüfus 1 milyon 174 bin kişi artış gösterdi. İstanbul’da bu nüfus artışı yüzde 0,36 ile geride kaldı. Fakat İstanbul’da iş bulma yüzde 1.91’lik oranla daha hızlı artış kaydetti. Orta Anadolu ile Güneydoğu Anadolu yüzde 8,17 ve 7,28 ile en yüksek iş bulma yeri oldu. Hatta Güneydoğu Anadolu istihdamı 141 bin kişi arttı ve neredeyse en yüksek istihdam artışının sağlandığı bölge oldu. TÜİK’e göre, işsizlik oranı erkeklerde yüzde 9,4, kadınlarda ise yüzde 14,1 olarak hesaplandı. Geçen yıl tarım dışı işsizlik oranı yüzde 13 olarak tahmin edildi. 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı 1,2 puanlık artışla yüzde 20,8’e yükselirken,15-64 yaş grubunda bu oran değişim göstermedi ve yüzde 11,1 olarak gerçekleşti. Bu dönemde, istihdam edilenlerin sayısı 984 bin kişi artarak 28 milyon 189 bin kişi, istihdam oranı ise 0,8 puan artışla yüzde 47,1 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 65,6, kadınlarda ise yüzde 28,9 olarak belirlendi. Tarım sektöründe çalışan sayısı 5 milyon 464 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı ise 22 milyon 724 bin kişi oldu. İstihdam edilenlerin yüzde 19,4’ü tarım, yüzde 19,1’i sanayi, yüzde 7,4’ü inşaat ve yüzde 54,1’i ise hizmetler sektöründe yer aldı. İş gücü, 2017 yılında 31 milyon 643 bin kişi, iş gücüne katılım oranı ise yüzde 52,8 oldu. İş gücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 72,5, kadınlarda ise yüzde 33,6 olarak gerçekleşti.
ÜNİVERSİTE MEZUNLARININ ‘İŞ’İ ZOR
Son 3 yılda istihdam sırasıyla 688 bin, 584 bin ve 984 bin kişi artış gösterdi. Ancak, üniversite mezunlarında istihdam 508 bin, 471 bin ve son olarak 356 bin kişi artarak neredeyse sürekli gerileme gösterdi. Bu tablo, istihdamda üniversite mezunlarının işinin giderek zorlaştığını, ekonomik büyümenin daha çok lise altı eğitimlilerle yansıdığını akıllara getirdi. Diğer taraftan, Türkiye’nin 26 bölgeye ayrıldığı istatistiklerde ise işsizlik oranı en yüksek bölge yüzde 26,9 ile “Mardin, Batman, Şırnak, Siirt” bölgesi olarak belirlendi. Bunu yüzde 15,1 ile “Gaziantep, Adıyaman, Kilis” bölgesi takip etti. İşsizlik oranı en düşük bölge ise yüzde 3,6 ile “Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane” bölgesi olarak kayıtlara geçti. En yüksek istihdam oranı yüzde 54,4 ile “Kastamonu, Çankırı, Sinop” bölgesinde gerçekleşti. Bunu yüzde 54,2 ile “Tekirdağ, Edirne, Kırklareli” bölgesi izledi. En düşük istihdam oranı ise yüzde 28,2 ile “Mardin, Batman, Şırnak, Siirt” bölgesinde kaydedildi. En yüksek iş gücüne katılma oranı yüzde 59,1 ile “Tekirdağ, Edirne, Kırklareli” bölgesinde görüldü. Bunu yüzde 57,4 ile “İstanbul” bölgesi takip etti. En düşük iş gücüne katılma oranı ise yüzde 38,6 ile “Mardin, Batman, Şırnak, Siirt” ve yüzde 46,8 ile “Gaziantep, Adıyaman, Kilis” bölgelerinde kayıtlara geçti. İstihdam edilenler içinde tarım sektörünün payının en yüksek olduğu bölge yüzde 54,2 ile “Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan”, en düşük olduğu bölge yüzde 1,2 ile “İstanbul” bölgesi oldu.
SANAYİ PAYI DOĞU’DA DÜŞÜK
Sanayi sektörünün istihdam edilenler içindeki payı en yüksek bölge yüzde 41,8 ile “Bursa, Eskişehir, Bilecik” olarak kaydedilirken, bunu yüzde 36,8 ile “Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova” ve yüzde 35,9 ile “Tekirdağ, Edirne, Kırklareli” bölgeleri izledi. Sanayi sektörünün payı en düşük bölge ise yüzde 12,6 ile “Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan” oldu. İstihdam edilenler içinde hizmet sektörünün payının en yüksek olduğu bölge yüzde 73,2 ile Ankara, en düşük olduğu bölge ise yüzde 33,2 ile “Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan” olarak kaydedildi. Türkiye’de okuma yazma bilmeyenlerin işsizlik oranı yüzde 5,8 çıktı. Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyenlerin işsizlik oranı yüzde 11,6, ilkokul mezunlarının işsizlik oranı yüzde 8,1, ilköğretim, ortaokul ve orta dengi meslek okullarından mezun olanların işsizlik oranı yüzde 12,2 oldu.
HÜKÜMET 1.6 MİLYON İSTİHDAM DEMİŞTİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu, 2017 Aralık dönemine ilişkin istihdam verilerini şöyle değerlendirmişti: “Seferberlik süreci işletiliyor. Yeni istihdam teşvikleri hazırlamıştık, şu anda Meclis’te görüşülüyor. 2018 sonuna kadar inşallah tek haneli rakamlara indirme hedefimiz var. İstihdam oranında artış var. Kadın istihdamında iki puanlık artış gerçekleşti. Her yıl iş gücü piyasasına 1 milyon kişi giriyor. Gençler konusundaki ilerleme çok önemli. İŞKUR’da 2018 için 1,25 milyon kişiyi işe yerleştirme hedefimiz var.”Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan da aralık ayı itibarıyla bir yıl içinde oluşturulan net ilave istihdamın 1 milyon 619 bine ulaştığını açıklamıştı. Elvan, “2018 yılı için açıkladığımız yeni istihdam teşviklerinin önümüzdeki dönemde de işsizlik üzerinde etkisini güçlü bir şekilde göstermesini bekliyoruz” demişti.