HABER MERKEZİ / İSTANBUL
Türkiye, Rusya, İran ve Şam yönetiminin Astana’da vardığı anlaşmayla çatışmasızlık bölgesi kapsamına alınan Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib’e yönelik askeri harekât başladı. İlk aşamada El Kaide kökenli Heyet Tahrir Şam (HTŞ) örgütünün elinde tuttuğu kentin kırsal kesimlerine Fırat Kalkanı Harekatı bölgesinden Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) birlikleri sevk edildi. Bazı köylerde ÖSO güçleri ile HTŞ militanları arasında çatışma çıktı. ‘Hazır olun’ talimatının verildiği TSK birliklerinin İdlib’e karadan yapacağı intikal için ise hazırlıklar üst seviyeye çıkarıldı. İdlib’e komşu Hatay’ın Reyhanlı ilçesine ve yakın noktalara çok sayıda askeri araçla askeri personel sevk edildi. Güneydoğu’daki hendek çatışmalarında başarılı operasyonlara imza atan Kayseri 1. Komando Tugayı’na bağlı askerler sınır hattına gönderildi. Suriye sınırına örülen duvarın bazı noktalarında beton bloklar kaldırılarak zırhlı araçların geçişi için hazır hale getirildi. Astana’da bir araya gelen Türkiye, Rusya ve İran çatışmasızlık bölgesi ilan edilen İdlib’e 500’er asker göndermeyi kararlaştırmıştı. Öncelikli hedef İdlib merkezi ve kırsalını tüm tarafların terör örgütü kabul ettiği HTŞ’den temizlemek olacak. İdlib’de güvenliğin sağlanması konusunda Türkiye ve Rusya aktif rol üstlenecek. Rusya İdlib’in çevresinde, Türkiye ise kent merkezinde güvenliği sağlayacak. Harekâta Rusya hava desteği verecek. Bölgedeki terör unsurlarının kaçması ya da içeriye sızması Rusya tarafından engellenecek. Asıl operasyonu Türkiye yürütecek. İçerideki temizliği TSK yapacak. Harekatın senkronizasyonunun sağlanmasında İran’ın da rolü olacak. Türkiye, kentin HTŞ’den kurtarılması için Fırat Kalkanı’nda olduğu gibi ÖSO unsurlarından yararlanacak. ÖSO’nun İdlib’in içinde kendi öz savunma birlikleri bulunuyor. Esad rejiminin ele geçirdiği Halep’ten çıkan silahlı muhalifler de İdlib’e gelmişti. Önceki gece de Fırat Kalkanı bölgesindeki 400 ÖSO mensubu, önce Hatay’a ardından Özel Kuvvetler personeli gözetiminde Cilvegözü’nden İdlib’e geçti. HTŞ militanlarıyla öncelikle ÖSO unsurları çatışacak. ÖSO’nun açtığı yoldan Türk askeri zırhlı araçlarla kara harekatı başlatacak. Ancak TSK unsurları, çatışmaya girmeyecek şekilde destek verecek. HTŞ, İdlib’de hakimiyet kurduğu dönemde dağınık birçok silahlı muhalif grubu bünyesine katmıştı. Mühadale sonrası Türk askeriyle karşı karşıya gelmek istemeyen bazı muhalif grupların HTŞ’den ayrılabileceği öngörülüyor. Güvenlik uzmanları ise İdlib harekâtında PYD’nin kontrolündeki Afrin’in de hedeflerden biri olduğu görüşünde. Afrin’in kuzeyinde ve batısında Türkiye sınırı yer alıyor. Doğusu ise Fırat Kalkanı’yla kuşatıldı. Afrin sadece güneyde yer alan Azez’in batısından açılan bir koridorla nefes alabiliyor. İdlib’e müdahale edilerek Azez’in batısındaki koridorun kapatılması halinde Afrin tamamen kuşatılmış olacak. Sonraki aşamada Türkiye sınırlı bir operasyonla Afrin’i terör unsurlarından temizleyebilecek.
BÜYÜK GÖÇ DALGASINA KARŞI YERINDE ÖNLEM
Türkiye’ye yakın noktadaki İdlib, Suriye’nin en büyük kentlerinden biri. Bir dönem Esad ordusunun kimyasal silahlarla hedef aldığı İdlib, Şam, Dera, Halep, Hama ve Humus gibi rejimin ele geçirdiği bölgelerden yoğun göç alan İdlib’da nüfusun 6 milyona yaklaştığı tahmin ediliyor. Rusya, İran ve rejimin diğer kentlerdeki gibi İdlib’e yapacağı tek taraflı operasyonun Türkiye sınırına 3 milyona yakın mülteci akını başlatmasından endişe eden Ankara, Astana’da çatışmasızlık bölgelerinin uygulanması ve muhaliflere operasyon yapılmaması şartıyla anlaşmaya imza atmıştı. Türkiye sınırına ‘mülteci akını riski’ nedeniyle sivillerin zarar görmemesi için operasyon aşama aşama ilerleyecek. Çatışmasızlık bölgeleriyle sivillerin terör unsurlarından ayrıştırılması sağlanacak. ÖSO ve diğer muhaliflerin ele geçirdiği bölgeler Rusya’ya bildirilecek. Böylece hava operasyonlarında sivil kayıpların önüne geçilecek ve göç dalgası engellenecek.
SINIRA GEÇİT AÇILIRKEN TACİZ ATEŞİ
HTŞ’nin kontrolünde bulunan Cilvegözü’nün karşı tarafından dün sabaha karşı TSK unsurlarına taciz ateşi açıldı. İdlib’e zırhlı araçların geçişi için sınır duvarındaki beton bloklar iş makineleriyle kaldırılırken açılan ateşte yaralanan olmadı. Taciz ateşinin hangi grup tarafından yapıldiği bilinmiyor. Ancak TSK ile yerel muhalif grupları karşı karşı getirme girişimi olduğu ileri sürüldü.
‘SİLAH BIRAKIN YA DA KENTİ TERK EDİN’
Türkiye operasyon için düğmeye basarken dün terör örgütü HTŞ’yle İdlib’de görüşen ılımlı muhaliflerin temsilcileri militanlara “Ya çekilin ya da silah bırakın” teklifi yaptı. Karar’ın edindiği bilgilere göre, muhaliflerin harekete geçmek için örgütün kararını beklediği öğrenildi. TSK birliklerinin de gelişmeye göre harekete geçeceği belirtildi.
40 BİN SİLAHLI MİLİTAN VAR
Savaş süresince yüzbinlerce göç alan İdlib, PYD kontrolündeki Afrin’in güneyinde, rejim kontrolündeki Halep’in ise batısında yer alıyor. Türkiye’nin Hatay sınırındaki kentte ÖSO ile birlikte yürütülecek bir operasyonla PYD’nin Afrin’deki varlığı kuzey doğuda Azez ve güneyden de idlib üzerinden kuşatılmış olacak. Kritik önemdeki kentte 35-40 bin civarında ağır silahlı HTŞ militanının varlığından söz ediliyor.
İDLİB TÜRKİYE İÇİN NEDEN ÖNEMLİ?
* Suriye krizinde son sahne
6 yıldır süren iç savaşta IŞİD bertaraf edildikçe tarafların beklentisi siyasi çözüm için şartların oluşmasıydı. Ancak ılımlı muhaliflerin gerilemesi ve IŞİD’in boşluğunu radikal örgütlerin doldurması Astana süreciyle başlayan siyasi çözüm arayışlarını da tıkadı. HTŞ’nin ele geçirdiği İdlib krizin adeta fotoğrafı oldu. Bu nedenle siyasi çözüm arayışının anahtarına dönüşen İdlib’e yapılacak operasyon, Türkiye, ABD, Rusya, İran ve rejim için Suriye satrancında rolleri yeniden belirleyecek öneme sahip. Türkiye son Astana zirvesinden önce Rusya ve ABD’nin İdlib’e havadan müdahaleye öncelik verecek bir operasyonuna sınıra mülteci akını ve muhaliflerin de hedef alınacağı endişeleriyle karşı çıktı. Astana’da Rusya, İran ve rejimle mutabakata varılmasıyla, İdlib bölgesinden Türkiye sınırına mülteci akınının önüne geçecek bir formülde uzlaşıldı. Sınıra sıfır sayılabilecek kuşakta 1 milyondan fazla kişi kamplarda barınıyor. İdlib kent merkezinde de 2 milyon 400 binyerli nüfus, 1,3 milyon da iç göçle gelmiş sivil barınıyor. Harekatla Afrin’deki PYD’nin de güneye sarkma ihtimali de ortadan kalkacak.
KOMUTANLAR VE FİDAN’DAN SINIR BRİFİNGİ
Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar ve beraberindeki komutanlar Suriye sınırında incelemelerde bulundu. Akar’a ziyaret ve çalışmalarda MİT Müsteşarı Hakan Fidan da eşlik etti. İdlib’e yapılacak intikalin değerlendirildiği Hatay Reyhanlı’daki toplantıya Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Yaşar Güler, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Hasan Küçükakyüz ve İkinci Ordu Komutanı Korgeneral İsmail Metin Temel de katıldı. TSK’nın paylaştığı karelerde Akar’ın buzlanmış bir harita üzerinde Fidan’a bir bölgeyi işaret ettiği görüldü. Öte yandan gün boyu askeri sevkiyatın yapıldığı bölgede Reyhanlı-İdlib arasındaki Cilvegözü Sınır Kapısı’ndaki hoparlörlerden İstiklal Marşı’nın yanı sıra Çanakkale türküleri, Mehter Marşı ve çeşitli kahramanlık şiirleri seslendirildi.