Faiz oranlarını yükselterek ‘operasyon çektiği’ suçlamasına maruz kalan önceki MB Başkanı Naci Ağbal geçen ay apar topar görevden alındı.
Piyasaları sarsan kararın ardından Babacan “128 milyarın araştırılmasını istediği için gönderildiğine ilişkin duyum aldık” dedi.
Ağbal hamlesininin ardından Şahap Kavcıoğlu’nun atanmasıyla ‘hızlı faiz düşüşü’ beklentisi oluştu. Ancak Kavcıoğlu başkanlığındaki ilk Para Politikası Kurulu toplantısından da faizi sabit tutma kararı çıktı.
ARTIŞ İÇİN BEKLENTİ VARDI ANCAK BU DİLE GETİRİLEMEDİ
Önceki açıklamalarda yer alan ‘Gerekirse ilave sıkılaştırma yapılacak’ ibaresinin kullanılmaması dikkat çekti.
Beş aylık süreçte yapılan ve hem MB’nin itibarını zedeleyen hem de kur artışını tetikleyen hamlenin sonunda aynı noktaya dönülmesi ‘Neden ekonomiye bu kadar zarar veren sürece girildi’ eleştirilerine yol açtı.
Ekonomist Yalçın Karatepe “Piyasa faizde değişiklik beklemiyor denilse de artış bekledikleri ama bunu söyleyemedikleri anlaşılıyor” dedi.
ESKİYE DÖNÜŞ SİNYALİ PİYASALARI BOZDU
Merkez yeni başkanla yaptığı ilk PPK toplantısında faizlerde değişiklik yapmadı. Fakat önceki metne göre bazı değişiklikler oldu. ‘Gerekirse ilave sıkılaşma’ vurgusu kaldırılırken ekonomistler bunu ‘faizlerde yönün aşağı dönmesine hazırlık’ olarak yorumladı. Eskiye dönüş sinyali piyasaları da etkiledi. Aynı zamanda atılan adım karşısında uzmanlar ‘madem faiz inmeyecekti başkan neden değişti’ sorusunu sordu.
Merkez Bankası yeni başkanla birlikte ilk toplantısını yaptı. Görevden alınan Naci Ağbal sonrasında dikkat çeken yeni başkan Şahap Kavcıoğlu, ilk toplantıda faizleri sabit tuttu. Bazı ekonomistler atılan bu adıma karşılık ‘madem faiz inmeyecekti başkan niye değişti’ sorusunu sordu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizini yüzde 19 seviyesinde bıraktı. PPK metninde ise bir önceki değerlendirmelere göre bazı değişiklikler oldu.
‘Politika faizinin enflasyonun üzerinde oluşturulmaya devam edileceği’ ifadesi toplantı metninde yer bulurken, ‘gerekirse ilave sıkılaştırma yapılacağı ve sıkı duruşun uzun müddet korunacağı’ ifadesi metinden çıkarıldı. Verilen eskiye dönüş sinyaliyle birlikte piyasalar buna sert tepki gösterirken, kurda da yükseliş görüldü.
Ekonomistler, olağan bir durum yaşanmaması durumunda, artık faiz artırımının söz konusu olamayacağını, Merkez Bankası’nın önümüzdeki dönem için faiz indirimine kapı araladığı görüşünde.
Yapılan bu değişikliği yorumlayan ekonomistler “Bu metnin çıkarılması resmen faiz arttırma ihtimalim yok demek, o zaman elinde olan son kalan tek aracı da kullanmayacak. Bu saatten sonra sözlü yönlendirme ihtimali yüzde 5 ise şimdi yüzde 1 oldu. PPK açıklamasında en şahin gösterge olabilecek “gerekirse yine artırırız” cümlesi yok. 19’un tavan faiz olacağı da netleşmiş oldu. “İlk indirim hangi ay olacak?” anketleriyle yola devam.”
Ekonomist Haluk Bürümcekçi de “Gerekirse ilave sıkılaşma vurgusu kaldırılmış, faizlerde yönün aşağı dönmesine hazırlık” yorumunu yaptı. Bürümcekçi, TCMB’nin politika faizini beklentilere paralel değiştirmemesinin TL açısından nötr bir gelişme olduğunu belirterek, faizlerde yukarı yönlü riske işaret eden cümlenin metinden çıkarılmasını ise TL fiyatlamaları açısından olumsuz bulduğunu kaydetti.
PPK sonrası toplantı metninde şu değerlendirme yapıldı: Salgına bağlı olarak 2020 yılında sert daralan küresel ekonomi, destekleyici politikalar ve aşılama sürecindeki olumlu gelişmelerin etkisiyle toparlanmaya devam etmektedir. Bu iyileşme sürecinde, özellikle imalât sanayi faaliyeti ve küresel ticaretteki ivmelenme belirleyici olmaktadır.
Emtia fiyatlarındaki artış eğilimi hız keserken, yükselen küresel enflasyon beklentilerinin uluslararası finansal piyasalar üzerindeki etkileri önemini korumaktadır. Salgının sınırlayıcı etkilerine rağmen, iç ve dış talep kaynaklı olarak yurt içi iktisadi faaliyet güçlü seyretmektedir. İmalât sanayi faaliyeti kuvvetli bir ivme sergilerken, salgın kısıtlamalarından olumsuz etkilenen hizmet sektörlerindeki zayıf seyir sürmektedir.
Bununla birlikte, salgının gidişatı ve aşılama sürecine bağlı olarak iktisadi faaliyet üzerinde her iki yönde riskler bulunmaktadır. İhracattaki artış ve altın ithalatındaki gerilemeye rağmen, güçlü iç talep ve emtia fiyatları cari işlemler dengesini olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Ticari kredilerde ılımlı bir seyir gözlenirken, finansal koşullardaki sıkılaşmaya rağmen bireysel kredi büyümesinde yükseliş eğilimi görülmektedir.
YÜKSEK FİYATLAR ENFLASYON RİSKİ OLUŞTURUYOR
Talep ve maliyet unsurları, bazı sektörlerdeki arz kısıtları ve enflasyon beklentilerindeki yüksek seviyeler, fiyatlama davranışları ve enflasyon görünümü üzerinde risk oluşturmaya devam etmektedir. Mevcut parasal duruşun krediler ve iç talep üzerindeki yavaşlatıcı etkilerinin önümüzdeki dönemde belirginleşeceği öngörülmektedir. Bu doğrultuda Kurul, politika faizini sabit tutarak sıkı parasal duruşun korunmasına karar vermiştir.
KAVCIOĞLU DA YÜZDE 5 MESAJI VERDİ
TCMB, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir. Enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 hedefine ulaşıncaya kadar politika faizi, güçlü dezenflasyonist etkiyi muhafaza edecek şekilde, enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edilecektir.
Fiyatlar genel düzeyinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, ters para ikamesinin başlaması, döviz rezervlerinin artış eğilimine girmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylelikle, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde devamı için uygun zemin oluşacaktır.
‘BAŞKAN FAİZ İÇİN GÖREVDEN ALINMADI TEZİ GÜÇLENDİ’
Ekonomist Sevda Demiralp “Para politikası duruşunda bir değişiklik olmayacaksa başkan neden değişsin? Bugünkü metin daha gevşek bir duruşa geçildiğinin ilk sinyalini veriyor” dedi.
Analist Cem Başlevent ise “Naci Ağbal faiz artırdığı için değil, başka bir nedenle görevden alındı’ tezini güçlendiren bir karar” yorumunu yaptı.
Reuters haber ajansı geçen haftalarda yayımladığı bir haberde Albayrak’ın istifa ettiği dönemde MB Başkanlığı görevine getirilen Ağbal’ın mart ortasında görevden alınmasında rezervlerde yaklaşık 130 milyar dolarlık kayba neden olan döviz satışlarıyla ilgili incele başlatmasının rol oynadığını iddia etmişti.
Benzer bir iddia DEVA Genel Başkanı Ali Babacan tarafından da ortaya atıldı.
TAKDİRE ŞAYAN ŞEFFAF PARA POLİTİKASI
Ekonomist Rafet Gürkaynak “Para Politikası Kurulu faiz artırsa Ağbal neden görevden alındı, değiştirmese iki gün hafif rahatlama sonra bu durumda bile faiz artırmayan MB hayatta artıramaz hengamesi, indirse zaten ortalık karışacak.
Sonuç: Kurumlarınızı bu hale getirirseniz olacağı bu. Para Politikası Kurulu açık açık kur zıplamış enflasyonun başını alıp gittiği belliyken bile faiz artırmıyorum daha da benden bir şey beklemeyin demiş. Sonra vay efendim ben duymamıştım, aman ben anlamamıştım demece yok. Takdire şayan şeffaf para politikası” dedi.
Analist Banu Kıvcı Tokalı da “TCMB faiz notunda ‘ilave ek sıkılaşma’ ifadesi çıkarılmasına karşın, ‘politika faizinin enflasyonun üzerinde oluşturulmaya devam edileceği’ ifadesinin konulduğu dikkatlerden kaçmamalı” yorumunu yaptı.
BU OPERASYONU KİM ADINA ÇEKTİNİZ?
CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin, Merkez Bankasının faiz hamlesini yorumladı. Tekin “Merkez Bankası faizi yüzde 19’da tuttu. Naci Ağbal görevden alındıktan sonra manşet atan gazetenin yazarı Şahap Kavcıoğlu, Merkez Bankası başkanlığına getirildi, dolar 8 liraya fırladı, birileri 450 milyon dolar vurgun yaptı.
Merak ediyorum: ‘Bu operasyonu kim adına çektiniz?’ Madem faiz rasyonel bir orandaydı, bu faiz oranına operasyon diyerek hedefe oturtanların amacı neydi? Faiz tutulduğuna göre çok açık bir soru var, Naci Ağbal buharlaşan 128 milyar doların peşine düştüğü için mi görevden alındı? Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu, 2 Mart tarihinde bir yazı yazdı. Ne diyor? ‘Merkez Bankası rezervi konusunun açıklanması lazım.”
Açıkladı mı? Açıklamadı. Neden? Şimdi 2 konu daha var. Madem faiz sabit kalacaktı o güdümlü manşeti niye attınız ve 450 milyon dolar ne oldu? İktidarın içi Bizans Sarayı’ndan beter. Her klik diğerini dogmalarla vuruyor, tuzaklar kuruyor, makam ve güç sahibi olmak için oyunlar oynuyor, onlar saray kavgası verirken bedeli millet ödüyor” dedi.
KARAR SONRASI KUR TEPKİLİ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 19 seviyesinde sabit tutması sonrasında Dolar/TL 8,03 seviyesinden 8,15 civarına yükseldi. TCMB karar metninden “gerekmesi durumunda ilave parasal sıkılaşma yapılacaktır” ifadesini çıkarırken, politika faizinin enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edeceğini belirtti. Türkiye’nin kredi temerrüt risk primi (CDS) 423 baz puan civarında seyrederken, Türkiye 2 yıllık gösterge tahvil faizi yüzde 18,14 seviyesinde bulunuyor.
MADEM İNMEYECEKTİ NEDEN GÖREVDEN ALINDI
Sosyal medyada “Faiz yüzde 19’da sabit kaldı. Madem faiz inmeyecekti neden Naci Ağbal görevden alındı.
Naci Ağbal’ın görevden alınmasının nedeni faiz olmadığına göre, demek ki; 128 milyar doların nerede olduğunu sorduğu doğruymuş”, “Merkez Bankası politika faizini sabit tuttu. Madem faiz politikasına devam edecektiniz o zaman niye dolar 7.20’deyken Naci Ağbal’ı görevden aldınız ve doları 8 liranın üzerine fırlattınız?” yorumları yapıldı.
Ağbal döneminde mart ayında faizler 200 baz puan artırılarak yüzde 19’a çıkarılmıştı. Ağbal, faiz kararının ardından görevden alınmıştı.