AKARSU MELİKE DEMİRKOL
2021 yılında Avrupa’nın en iyi müzesine verilen Silletto ödülünü, 2022 yılında Avrupa Birliği Kültürel Miras ödülü olan Europa Nostra ve Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Ödülü’nü alan Kenan Yavuz Etnografya Müzesi, yerel kültürünü Türkiye’ye ve dünyaya tanıtmayı hedefleyen Yavuz ailesinin 10 senelik tasarı ve çalışmasının ürünü. Bayburt’un Demirözü ilçesindeki Beşpınar köyündeki müze Bayburt ve çevresinden oldukça ilgi gördüğü gibi yerli ve yabancı ziyaretçilerin de uğrak noktası, aynı zamanda Türkiye’nin en çok ziyaret edilen müzelerinden biri.
Bu yıl beşincisi düzenlenen Harman Festivali kapsamında üç yıldır gerçekleştirilen ‘Harmandan Hasata’ konserleri her yıl bir geleneksel Türk müziği ve bir klasik batı müziği konserine yer veriyor. TGA desteğiyle gerçekleştirilen konserde Bayburtlu müzikseverlerin yanında Sümele Kültür Yolu kapsamında Türkiye’de bulunan yabancı basın mensupları, Bayburt Valisi, belediye başkanları ve şehrin tarihi-kültürel varlıklarının sportif faaliyetler tanıtılmasını amaçlayan 1. Dede Korkut Bisiklet Festivali’nin bisikletçileri de bulundu.
Müzenin ruhuyla uyumlu olması için tasarlanan repertuarda Rossini, Gounod, Handel ve Schubert gibi barok ve klasik bestecilerin opera arya ve lied’lerine Adnan Saygun’un besteleri ve anonim halk türküleri eşlik ediyor.
Müzenin kurucusu Kenan Yavuz konserden önce yaptığı konuşmasında art arda aldıkları ödüllerin sevindirici olduğunu ve daha büyük etkinlikler düzenlemek için sorumluluk yüklediğini belirtti. Verdi, Rossini ve Schubert gibi ünlü bestecilerin opera aryaları ve lied’leriyle birlikte Adnan Saygun’un besteleri ve anonim türküleri içeren repertuar müzenin ruhuna uygun bir şekilde Burak Bilgili ve Fügen Yiğitgil tarafından hazırlandı. Konser Adnan Saygun’un Köroğlu düzenlemesiyle başladı. Ayrıca uzun yıllar yurtdışında çalışmış olan Bilgili kendi halkının önünde söylemenin farklı bir anlam taşıdığını vurguladı. Sanatçı kimliklerinin yanı sıra Fügen Yiğitgil ve Burak Bilgili Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuarı’nda da öğrenim görevlisi olarak görev yapıyorlar.
Kütüphanesi, kahvehanesi, atölyesi, terzi ve berber dükkanları ve kurucusunun doğduğu evin rekonstrüksiyonuyla müze kompleksi aslında bir köy canlandırması. Bayburt’un somut ve soyut kültürel mirasını yaşatmaya ve tanıtmaya hedefleyen etnografya müzesinin bir diğer amacıysa halkın farkındalığını arttırmak. “Yaşayan müze” sloganını benimseyen müze bunun için yerel kültürü gösteren tandırda ekmek yapımı ve ağız barı gibi devamlı etkinliklerinin yanında sene boyunca başka etkinlikler de düzenliyor. Bunların arasında çocuklar için masal atölyeleri, kitap kulüpleri, harmandan hasada festivali, konserler ve gönüllü aktiviteleri var.
Her yıl düzenlenen Harman Festivali müzenin benimsediği mottoları “yaşayan ve yaşatan müze,” “bize gelen biz yaşar” ve “köklere dönüş” hayata geçirdiği bir etkinlik. Festival, yüz yıl önceki yöntemleri ve görselleri konserler ile zenginleştirerek günümüze taşıyor, geleneksel yaşamı deneyimleme fırsatı sunuyor. Konserin de avlusunda gerçekleştiği, müzenin konaklama tesisi olan Loru Han moloz taş ve ahşap kullanılarak ve Selçuklu mimarisi izlenerek yapılmış bir 21. yüzyıl kervansarayı. Müze, geleceğin turizm eğilimlerini bugünden okumaya çalışıyor ve bütün kompleksiyle deneyim turizminde öncü bir rol oynuyor.
Yavuz ailesi müze çalışmalarının yanında Beşpınar Köyü’nün iyileştirilmesi ve geliştirilmesi için de oldukça çaba sarf ediyor. Kenan Yavuz’un kız kardeşi Öznur Yavuz ziyaretçi sayısı yılda 40-50 bini bulan müzenin yarattığı hareketlilikten köyün de faydalanabilmesi için özellikle çalışıyor. Köyün bir turizm köyü olması ve köy halkının müzeyi sahiplenmesi için köyün mimari dokusunu iyileştirmek, duvarlarının yaptırılması ve boyatılması, tabelaların yapılması ve hatta adı Havva Nine’nin Bahçesi olan harabe bir bahçenin düzenlenmesi gibi yaptığı çalışmaları var. Daha önce denenmemiş şeyleri deneyip genel kanaatleri kırmak gibi bir amacı da olan Öznur Hanım meyve yetişmez denilen Bayburt’ta meyve bahçesi oluşturmak için fideler ekmiş ve köyün kadınlarını desteklemek ve onlara görünürlük kazandırmak adına Beşpınar Kadınlar Derneği’ni kurmuş.