Gümüşhane'nin Torul ilçesinden 'mimarlık' deyince akla gelen ilk isimlerden olan Mimar Sinan'ın hayranlık bırakan dehası ortaya çıktı. İlçede 1960'lı yıllarda Rumlardan kalma kiliseden camiye çevrilmiş asırlık yapının çatısı zamanla tahrip oldu. Gümüşhane Valiliği İl Özel İdaresi'nce su kaçıran çatısında tahribat olan tarihi yapıda, tadilat çalışması başlatıldı. Bu sebeple başlatılan tadilatta ise tam 200 yıllık 1’i kırık 3 toprak küp bulundu.
Ortaya çıkmasıyla korumaya alınan küplerin çatıya, Mimar Sinan’ın asırlar önce ses sistemi ayarı sebebiyle Süleymaniye Camii’nin kubbesinde kullandığı ‘su küpleri dehası’ndan esinlenip döşendiği ortaya çıktı. Tarihçi- yazar Serhat Doğan, küplerin ortaya çıkışıyla ilgili bilgiler vererek, “Küplerle daha çok ses akustiği sağlanmış. Mimar Sinan, Süleymaniye'nin kubbesini de küplerle döşemişti” ifadelerini kullandı.
Torul ilçesine bağlı Kocadal köyü Erdemler Mahallesi’nde yapılan incelemelerde, korumaya alınan iki asırlık tarihi geçmişe sahip küplerin; Mimar Sinan’ın İstanbul'da kalfalık eseri olan Süleymaniye Camii’nin kubbesinde kullandığı ‘su küpleri dehası’ndan esinlenildiğini açıklata Doğan, "Eskiden kilise ve cami gibi büyük yapılarda bugünkü gibi teknolojik ses sistemleri olmadığı için daha çok sesin bina içindeki akustiğini ayarlamak maksadıyla bu tarz küp teknolojisini kullanılıyordu. Bunu biz Osmanlı mimarisinde görüyoruz. Süleymaniye'nin kubbesini Mimar Sinan küplerle döşemişti. Sesin cami içerisinde akustiğin bir şekilde yayılmasını sağladı. Çeşitli testlerle birlikte bu küplerin yaş tahmini yapılabilir. Bölgede inşa edilen yapının ömrü tespit edilebilir. Küpler üzerinde şekiller varsa yapılan incelemeyle yeni bulgular da elde edilebilir” şeklinde konuştu.
"KÜPLERİ CAMİDE SAKLAMAK İSTİYORUZ"
Köyde yaşayan vatandaşlardan olan Hüseyin Yıldız da konu ile ilgili konuşarak, "Camiinin çatısında su sızdırması olduğu için tadilata başlanmıştı. İhaleyi alan firmadaki arkadaşlar çatıyı söktüklerinde küplerle karşılaştılar. Küpler iyi muhafaza ederek camide saklamak istiyoruz" dedi.