Koronavirüs salgını tüm dünyayı etkisi altına almaya devam ediyor. Uzmanlar tedbirleri elden bırakmamanın önemine vurgu yaparken aşılamanın salgınla mücadelede en önemli silah olduğuna vurgu yapıyor. Ancak birçok ülkede aşı karşıtları nedeniyle aşılama hızı belli bir noktada yavaşladı.
Türkiye'de aşılama durumu ise henüz istenen noktada değil. HaftalıkGazete'den Necla Gece "Aşı karşıtları, sosyal medyada ifade özgürlüklerinin tadını çıkarıyor" başlıklı yazısında bu konuya değinerek aşı karşıtlığı ve Türkiye'ye ilişkin yorumlarda bulundu.
Türkiye nüfusunun, 83 milyon 614 bin 362 olduğunu belirten Gece, bunlardan 18 yaş ve üzerinde olanların sayısının 60 milyon 863 bin 705 kişi olduğunu aktardı.
Sağlık Bakanlığı'nın yüzde 100 aşı yapacağız dediği zaman bunun 60.8 milyon kişiye tekabül ettiğini belirten Gece, şu anki durumu şöyle ifade etti:
"Bu 60.8 milyon kişinin 39 milyon 301 bin 319’u en azından bir doz aşı olmuş durumda. (İki doz birden aşılanmışların sayısı 22 milyon 193 bin 729 kişi; yani 17 milyon 107 bin 590 kişi halen ikinci doz aşısının yapılacağı tarihi bekliyor)
Bir basit çıkarma işlemi yapalım: 18 yaş üzerinde olup da henüz hiç aşı olmamış insan sayısı ülkemizde 21 milyon 562 bin 386 kişi.
İşte bu insanlar, “aşı direnci olanlar”, “aşı karşıtları”, “aşı endişelileri” gibi sıfatlar altında anılanlar. Aramızda dolaşıyorlar. İsteseler şu an Sağlık Bakanlığı’nın sisteminden kendilerine aşı randevusu alabilirler ama almıyorlar. Neden almıyorlar, nasıl alabilirler? Herhalde önümüzdeki aylar boyunca bunu tartışacağız."
Sağlık Bakanlığı'nın çeşitli ünlülerin katıldığı reklam kampanyaları yaparak bu 21.5 milyon kişiyi iknaya çalıştığını belirten Gece, insanların bazen aşı yapmaya ikna olduğunu ama neredeyse bütün yaş gruplarına aşı sırası geldiği günlerde günlük 1 milyonları aşan aşı randevularının bugün bir hayli düşmüş durumda olduğunu aktardı.
Sosyal medyada aşı karşıtlarının sistematik kampanya sürdürdüğünü söyleyen Gece, yazısında şu ifadelere yer verdi:
"En kolay bakılan ve kontrol edilen sosyal medya Twitter; oradan başlayayım. Türkiye’de Twitter’ın toplam sosyal medya kullanımı içindeki payı çok düşük; yüzde 9.54. Bütün gazeteciler ve siyasetçiler burada konuşulan konuları Türkiye’nin konuştuğu konular sanıyor ama yanılıyorlar. 10 sosyal medya kullanıcısından sadece biri Twitter’da. Ama yine de Twitter’ın tamamen etkisiz olduğu da söylenemez.
'AŞI KARŞITI KAMPANYANIN BELLİ MERKEZLERDEN YÖNETİLDİĞİNİ GÖSTERİYOR'
Bu sosyal medya kanalında aylardır her gün aşı karşıtları bir başka etiket altında günün en çok üzerinde konuşulan 10 konusundan birini üretiyorlar. Bu konular genellikle sabah saatlerinde birinci sırada oluyor, ama gün içinde diğer konuların devreye girmesiyle biraz geriliyor. Buradan anlıyoruz ki, aşı karşıtı kampanyalarda yurt dışı merkezli robot (bot) hesaplar çokça kullanılıyor. Tek başına bu bile, kampanyanın belli merkezlerden yönetilen kasıtlı (doğal olmayan) bir kampanya olduğunu gösteriyor zaten.
Ama siyasi konular söz konusu olduğunda Twitter’ı susturmak için acil hal çareleri arayan hükümetimiz ve savcılarımız bu aşı karşıtı kampanyalara hiçbir şey demiyor; tam tersi aşıyı savunan bir kampanya bile başlatmıyor.
'FACEBOOK AŞI KARŞITI YALAN HABERLERİ ENGELLEMİYOR'
Türkiye’de sosyal medyanın esas ağırlığı Facebook. 10 sosyal medya kullanıcısından 4’ü burada. (Instagram yüzde 27’ye yakın, YouTube da yüzde 11’e yakın, kalanı daha küçük alanlara dağılıyor.)
Türkiye’de Facebook’ta konuşulan konular ve başlıca etiketler hakkında veriye dayalı bilgi sahibi olmak kolay değil; çünkü Amerika’da açık olan bu kaynaklara erişim Türkiye Facebook’ta sınırlı.
Bugünlerde ABD’de Başkan Joe Biden ile Facebook arasında ciddi bir kavga var. Biden, Facebook’u “İnsanların ölümüne sebep olmak”la suçluyor. Bu çok ağır bir suçlama. Biden’a göre aşı karşıtı yalan ve manipülatif haberleri/paylaşımları engellemeyen Facebook, aşı direnişinin de en önemli manivelası Amerika’da.
Aynı şeyin Türkiye için de geçerli olduğunu aslında güvenle söyleyebiliriz. Birkaç sosyal medya takip ajansının yaptığı kısa ve yüzeysel taramalar bile Facebook’ta Türkçe içerikli aşı karşıtı kampanyanın yurt dışıyla da koordineli biçimde devam ettiğini gösteriyor. Yani, aşıya direnen 21.5 milyon kişi bu çeşit etkilere son derece açık büyük olasılıkla. (Facebook’un Amerika’da yasaklayıp engellediği bir aşı karşıtı belgesel Türkiye’de Türkçe altyazıyla rahatça izlenebiliyor.)
'INSTAGRAM BİLGİLENDİRİCİ LİNK EKLİYOR'
Bütün sosyal medyanın dörtte birden biraz fazlasını oluşturan ve Facebook’a ait olan Instagram, aşı karşıtlığı konusunda en masum organ gibi duruyor. Bu kanalda koronayla ilgili siz ne paylaşırsanız paylaşın Instagram onun altına otomatik olarak koronayla ilgili bilgilendirici bir link koyuyor.
'YOUTUBE BENZER İÇERİK SIRALIYOR'
Her 10 sosyal medya kullanıcısından birinin ana mecrası olan YouTube’da ise aşı karşıtlığı gerçekten gemi azıyı almış durumda. Üstelik bir tanesini merak edip aşı karşıtı bir video izlediğinizde, YouTube’un algoritması onlardan yüzlercesini alt alta getirip önünüze koyuyor."