EDA NARİN | KARAR.COM
Seçilen İsraillilerin yarısından fazlası -yaklaşık 3 buçuk milyon- kısmen ya da tamamen aşılandı. İlk aşılanan daha yaşlı ve risk grubundakilerde hastalığın görünme oranında dramatik bir düşüş görülüyor.
Weizmann Enstitüsü Veri Bilimcisi Eran Segal, ilk tam aşılanan grup arasında yeni vaka sayısında yüzde 53'e, hastaneye yatışlarda yüzde 39'a, ağır hastalıklarda ise yüzde 31'e düşüş olduğunu söyledi.
Aynı dönemde, daha sonra aşıya uygun hale gelen 60 yaş altı kişiler arasında yeni vakalar yüzde 20 düşerken, hastaneye yatışlar yüzde 15 ve ağır hastalıklar sırasıyla yüzde 15 ve yüzde 29 arttı.
Reuters, İsrail'deki ve yurt dışındaki önde gelen bilim insanlarıyla, İsrailli sağlık yetkilileriyle, hastane yöneticileriyle ve ülkenin en büyük iki sağlık hizmeti sağlayıcısıyla, dünyanın en verimli aşı uygulamasından elde edilen yeni verilerin neler gösterdiğiyle ilgili görüşmeler yaptı.
İKİ HAFTADA DAHA FAZLASI ÖĞRENİLECEK
Ekiplerin, daha genç İsrailli gruplarda aşı etkinliğini anlayabilmesi için klinik çalışmalardakinden en az 10 kat daha büyük bir hasta tabanı arasındaki diyabetli insanlar, kanser ve hamile kadınlar gibi hedeflenen popülasyonlara ihtiyacı var. Ekiplerin iki hafta içerisinde daha fazlasını bileceği tahmin ediliyor. HMO Clalit'in Baş İnovasyon Sorumlusu Ran Balicer, "Bu alt grupta yeterli sayıda insana ve yeterli takip süresine ihtiyacımız var, böylece doğru sonuçları çıkarabiliriz ve bu noktaya geliyoruz" dedi.
"SÜRÜ BAĞIŞIKLIĞI ZAMANINI TAHMİN ETMEK ZOR"
Pfizer, dünya çapında kullanılabilecek öngörüler için İsrail'i haftalık olarak izliyor. Evrensel sağlık hizmetleri, gelişmiş veri yetenekleri ve hızlı bir sunum vaadiyle küçük bir ülke olarak İsrail, Pfizer'a Alman BioNTech ile geliştirilen aşının gerçek dünyadaki etkisini incelemek için eşsiz bir fırsat sağladı.
Ancak şirket, sosyal mesafe önlemleri ve her vakanın ürettiği yeni enfeksiyonların sayısı, üreme oranı da dahil olmak üzere, birçok değişken nedeniyle "sürü bağışıklığının ortaya çıkmaya başlayabileceği kesin zamanı tahmin etmenin zor" kaldığını söyledi.
Küresel aşı girişiminin öncüsü olan İsrail bile, artan vakalar nedeniyle pandemiden hızla çıkma beklentilerini düşürdü.
"GÜNEY AFRİKA VARYANTI HAKKINDA KONUŞMAK İÇİN ERKEN"
Virüsün hızla yayılan İngiltere varyantına atfedilen üçüncü bir ulusal kapanma, bulaşmayı kontrol altına almak için ilan edildi. Olumlu bir kayda göre, Pfizer / BioNTech aşısı varyanta karşı etkili görünüyor. İsrail Sağlık Bakanlığı Genel Müdürü Hezi Levi, "Şu ana kadar İngiliz aşısına karşı yüzde 90 ila yüzde 95 etkinliği tespit ettik. Yine de erken, çünkü ikinci dozdan sonraki ilk haftayı henüz bitirdik. Güney Afrika varyantı hakkında bir şey söylemek için henüz çok erken" dedi.
VARYANT YENİ VAKALARIN YÜZDE 80'İNİ OLUŞTURUYOR
İsrail, Pfizer / BioNTech aşısının tedarikçilerine bir prim ödedikten sonra - Hanukkah'ın ertesi günü - 19 Aralık'ta aşılama programına başladı. Dört gün sonra, dört kişide daha bulaşıcı Birleşik Krallık varyantı tespit edildi. Aşı yaşlı insanlarda hastalığı önlerken, varyant şimdi yeni vakaların yaklaşık yüzde 80'ini oluşturuyor.
HANGİ KOLDAN AŞI YAPILDIĞI BİLE İNCELENDİ
Kendilerini aşı ile yeni varyant arasındaki yarışta bulan İsrail, 60 yaşın üzerindekilere aşı yapmaya başladı ve programı yavaş yavaş nüfusun geri kalanına açtı. Hastanın hangi kolundan aşı yapıldığı ve hangi şişeden aşının geldiğine kadar her ayrıntı dijital olarak takip edildi. Önde gelen İsrailli bir sağlık hizmeti sağlayıcısı olan Maccabi'ye göre, ikinci Pfizer dozunu aldıktan bir hafta sonra - tam korumanın başlamasının beklendiği nokta - 416 bin 900 kişiden 254'ü enfekte oldu.
TAM AŞILANMADAN 22 GÜN SONRA HİÇBİR ENFEKSİYON KAYDEDİLMEDİ
Maccabi, aşılanmamış bir grupla karşılaştırıldığında yüzde 91'lik bir aşı etkinliğini ortaya çıkardığını söyledi. Tam aşılamadan 22 gün sonra hiçbir enfeksiyon kaydedilmedi. İsrailli uzmanlar, farklı şehirleri, yaş gruplarını ve aşı öncesi kısıtlamaları incelemeye dayalı olarak, aşıların sayıları düşürdüğünden eminler. Weizmann Enstitüsü'nden Segal, karşılaştırmaların "aşılamanın etkisi olduğunu bize söyleme konusunda ikna edici" dedi. Yaşlı vatandaşların yüzde 80'inin kısmen veya tamamen aşılanmasıyla bu hafta daha eksiksiz bir tablo ortaya çıkmaya başlayacak. HMO Clalit'ten Balicer, "Ve genel vakalarda ve ciddi lirli bir zaman dilimi içerisinde hastalığa tutulanların sayısının sağlıklı kalmış nüfusa oranında daha fazla düşüş bekliyoruz" dedi.
AŞILAR VE BULAŞMA
Aşıların hastalığa ek olarak virüs bulaşmasını yavaşlattığına dair erken işaretler olabileceği söylendi. MyHeritage tarafından yönetilen İsrail’in en büyük Kovid-19 test merkezinde araştırmacılar, en çok aşılanan yaş grupları arasında cT değeri olarak bilinen, virüs bulaşmış kişilerin taşıdığı miktarın önemli ölçüde azaldığını gözlemlediler. MyHeritage Baş Bilim Sorumlusu Yaniv Erlich, "Bu aşılanan kişiler enfekte olsa bile başkalarına bulaşma olasılıklarının daha düşük olduğunu gösteriyor. Şimdiye kadarki veriler muhtemelen en net İsrail'den" dedi. Maryland'deki Johns Hopkins Halk Sağlığı Okulu'ndan Stefan Baral, "Bu aşıların ilerideki bulaşmayı azaltacağına inanıyorum ”diye konuştu.
"VİRÜS HİÇBİR YERE GİTMİYOR"
İsrail'in dünya lideri olan aşılama hızını devam ettirip ettiremeyeceği belli değil. Sağlık Bakanlığı'nın Danışma Kurulu Başkanı Boaz Lev, "Hızlı ve çok aşı yaptığınızda, en sonunda zorlu olanlara, daha az istekli veya ulaşılması daha zor olanlara ulaşırsınız" dedi.
Asıl soru, aşıların salgını ortadan kaldırıp kaldırmayacağıdır. Kudüs İbrani Üniversitesi'nde moleküler biyoloji ve biyoinformatik profesörü olan Michal Linial, geçtiğimiz on yıllardan elde edilen verilerin virüslerin endemik ve mevsimsel hale geldiğini gösterdiğini söyledi. Bu koronavirüsün çok daha az agresif hale geleceğini, belki de üç yıl içinde bir takviye aşısı gerektireceğini söyledi. Linial, "Virüs hiçbir yere gitmiyor" dedi.