Yaklaşık 16 milyon kişinin yasaklardan muaf olduğu 17 günlük tam kapanma yarın sabah 05.00’te sona eriyor. Şampiyonluk kutlamalarının, toplu etkinliklerin düzenlendiği süreçte beş bin vaka hedefi yakalanamadı. Aşılama fırsatı tedarik sorunu nedeniyle heba oldu, günlük doz 86 binde kaldı. Erdoğan, Bakanlar Toplantısı sonrası kontrollü normalleşme takvimini açıklayacağını söyledi ancak detay vermedi. Pazartesi sabahı hangi kuralların uygulanacağı muamma olarak kaldı.
"SORU İŞARETLERİ GİDERİLSİN ENDİŞELİ BEKLEYİŞ BİTSİN"
Son dakika kararlarının daha önce sebep olduğu karmaşaya işaret edilerek, normalleşme genelgelerinin en az iki gün önceden duyurulmasının kritik önem taşıdığı belirtildi. Bu adımla; açıklama ve genelgelerdeki ifadelerin yol açtığı belirsizliklerin de giderilebileceği kaydedildi. TESK Başkanı Palandöken "Pazartesi beklenmeden soru işaretleri giderilmeli. Endişeli bekleyişe son verilmeli" çağrısı yaptı. Davutoğlu da "Plansız, programsız ülke yönetilemez" tepkisini gösterdi.
KAPANMA SONRASI 'BELİRSİZLİK' KAOSU
Salgının kontrol altına alınması için alınan 17 günlük ‘tam kapanma’ kararı yarın sabah bitecek, yeni süreç kabine toplantısı sonrası Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın akşam yapacağı açıklama ile netleşecek. Ancak pazartesi sabahı belirsizliğe uyanacak 83 milyonu ‘kaos’ bekliyor. Esnaf dükkanını açıp açmayacağını, kapanan sektörlerin normalleşip normalleşmeyeceği ve öğrencisi olan çalışan velilerin ne yapacağı bilinmiyor. Duruma tepkili olan kamuoyu ise takvimin planlı şekilde en az 48 saat önceden duyurulmasını istiyor.
Türkiye’nin tamamında vakaların artışa geçmesi, günlük vaka sayısının 65 bine dayanması sonrası turizm sezonuna rahat girmek isteyen hükümet tepkiler sonrası toplantı. Cumhurbaşkanı Erdoğan Başkanlığındaki kabine 17 günlük tam kapanma kararı aldı. Alınan tam kapanma kararından 16.5 milyon çalışanın muaf tutulması ise uygulamanın başarılı olmasını tehlikeye attı. Kapanmada evde kalmak istemeyenler ise Anadolu’nun her yerine büyükşehirlerden göç başlattı.
PAZARTESİ SABAHI TAM BİR MUAMMA
Yaklaşık 16 buçuk milyon kişinin yasaklardan muaf olduğu 17 günlük tam kapanma yarın saat 05.00 itibariyle otomatik olarak sona eriyor. Şampiyonluk kutlamalarının, toplu etkinliklerin düzenlendiği süreçte beş bin vaka hedefi yakalanamadı. Aşılama fırsatı tedarik sorunu nedeniyle heba oldu, günlük doz sayısı 86 binde kaldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bakanlar Toplantısı sonrası kontrollü normalleşme takvimini açıklayacağını söyledi, ancak detay vermedi. Bazı kurumlar ise 17 Mayıs için normalleşme duyuruları yaptı. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları tren seferlerinin normal olarak başlayacağını duyurdu. Ancak başta eğitim olmak üzere pazartesi sabahı nasıl harekete geçeceğini netleştiremedi. Özel okullar velilere pazartesi yapacakları durum değerlendirmesi sonrası yol haritasına karar vereceklerine dair bilgi notu gönderdi. 83 milyonun pazartesi sabahı hangi kuralların uygulanacağı ise böylece muamma olarak kaldı.
SORU İŞARETLERİ GİDERİLSİN
Yaşanan belirsizlik sonrası kamuoyunda son dakikada alınan kararların daha önce sebep olduğu karmaşaya işaret edilerek, normalleşme genelgelerinin yeni süreçten en az iki gün önceden duyurulmasının kritik önem taşıdığı belirtildi. Bu adımla; açıklama ve genelgelerdeki muğlaklıkların yol açtığı belirsizliklerin de giderilebileceği kaydedildi. Esnaf örgütlerinden "Pazartesi beklenmeden kafalardaki soru işaretleri giderilmeli. Endişeli bekleyişe son verilmeli" çağrısı yaptı.
GÖREVİNİZ HİZMET Mİ EZİYET Mİ
Hükümetin yeri sürecin başlamasına saatler kalmasına rağmen adım atmamasına muhalefetten de sert tepki geldi. Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu “Yeni kararları açıklamak için ne bekliyorsunuz” diye sordu. Twitter hesabından paylaşımda bulunan Davutoğlu şunları söyledi: “Yeni normalleşme kararlarını açıklamak için neden pazartesi gününü bekliyorsunuz? Sizin göreviniz millete hizmet mi, millete eziyet mi? Eğitim ne olacak? Dükkanlar, restoranlar açılacak mı? Neresi kapalı, neresi açık olacak? Plansız, programsız ülke yönetilemez!
ÖĞRETMENE AŞI MUAMMASI
Koronadan kurtulmanın silahı olan aşılamada Türkiye alarm veriyor. Sağlık Bakanlığının verilerine göre, bugüne kadar 25 milyon 359 bin 399 doz aşı yapıldı. Türkiye’de her 100 kişiye düşen aşı sayısı 29,85’te kaldı. Sadece 14 milyon 714 bin 712 kişiye ilk doz, 10 milyon 644 bin 687 kişiye de ikinci doz uygulandı. Alarm veren söz konusu tablo yüz yüze eğitimin anahtarı olan öğretmene aşılamayı da muamma haline getirdi. 1 milyon 117 bin öğretmenin sadece yüzde 20’sinin aşılandığı belirtildi. Milli Eğitim Bakanlığı "Kaç aşı yapıldı" sorularına cevap vermek yerine yaptığı açıklamayla kafaları karıştırdı. 499 bin öğretmen ve okul çalışanı için ‘aşı olma imkanının sağlandığını’ duyurdu. Tedarik süreciyle eş zamanlı tüm öğretmenler için randevuların açılacağını kaydetti. Ancak yapılan duyuruda verilen rakamın Ramazan öncesi Bakan Ziya Selçuk’un müjde diye açıkladığı randevu açma gelişmesi olduğu ortaya çıktı. Aradan geçen bir aydan fazla sürede ‘öğretmene aşılamada’ bir arpa boyu yolun alınmadığı ortaya çıktı.
İLK NORMALLEŞME İÇİŞLERİ BAKANLIĞI OTELİNDE
Tam kapanma bitmeden İçişleri Bakanlığı’nın kendi otelinde normalleşme adımını attı. Tam kapanma döneminin sonuna yaklaşılırken İçişleri Bakanlığı’nın Balıkesir’in Ayvalık ilçesindeki Vilayetler Evi Ayvalık Otel’de konaklamak isteyen kamu personeli için başvurular açıldı. İçişleri Bakanlığı, kendi personeli ve diğer kamu personelinin konaklayabileceği Vilayetler Evi Ayvalık Otel için başvuruları açtı. Otelde İçişleri personeli kişi başı 150 lira ile 190 lira arasında değişen fiyatlarda konaklayabilecek, diğer kurum personellerinden ise yüzde 25 daha fazla para alınacak. Oteldeki akşam yemeği açık büfe olarak servis edilecek. Otelin kendi sitesinde ise koronavirüse karşı önlemlerin alındığı anlatılırken, sosyal medya hesabında kamu personeline "Farklı oda seçenekleri ile Ve Hotels Ayvalık sizlere hem harika bir tatil, hem de evinizin konforunu sunuyor" çağrısı yapıldı.
ESNAFIN YENİ BİR KAPANMAYA TAHAMMÜLÜ YOK
Türkiye 17 günlük kapanma sürecinin sonuna geldi. Birçok esnaf kapanma ile birlikte oldukça zorlu süreç geçirirken TESK Başkanı Palandöken "Pazartesi günü beklenmeden işletmelerin açılışları ile ilgili kafalardaki soru işaretleri giderilmeli ve çalışma şekil ve şartları belirlenmelidir. Tüm sektörlerde endişeli bekleyişe bir son verilmelidir" dedi. Yarından itibaren ne olacağını şimdilik kimse bilmiyor.
Koronavirüs salgını tüm Türkiye’yi hem ekonomik hem de psikolojik anlamda derinden sarstı. Turizm sezonunun da yaklaşmasıyla birlikte ülke Ramazan ayının ortasından itibaren kısmı olarak tam kapanma hamlesini başlattı. Bu süreçte birçok esnaf yeniden kepenk indirmek zorunda kalırken sadece zincir marketler ve fırınlar ağırlıklı olarak hizmet verdi. Bunun dışında da irili ufaklı bazı bakkal ve temizlik ürünleri satan yerler açık kaldı. Fakat bu kapanma süresince kapalı olan birçok esnafın kiraları işledi faturaları geldi. Zaten verilen kredi paketleriyle ayakta durmaya çalışan esnafın borcunun üstüne borç eklendi. Birçok cadde ve sokakta kapanan kepenkler bu şartlar altında bir daha açılamayacak. Kapanma döneminde salgın az da olsa kontrol altına alındı fakat bu sefer de esnafın borcu kontrolden çıktı.
Yeni bir kapanmayı esnafın kaldıramayacağını söyleyen Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken "Pazartesi günü beklenmeden işletmelerin açılışları ile ilgili kafalardaki soru işaretleri giderilmeli ve çalışma şekil ve şartları belirlenmelidir. Tüm sektörlerde endişeli bekleyişe bir son verilmelidir" dedi.
Palandöken, esnaf ve sanatkarların iş yerlerini 17 Mayıs’ta yeni yasaklamalar olmadan açmasını beklediklerini ifade ederek, 29 Nisan’da başlayan tam kapanma döneminin 17 Mayıs Pazartesi günü saat 05.00’e kadar süreceğini anımsattı. Esnaf ve sanatkarın yeni bir kapanmaya tahammülü olmadığını vurgulayan Palandöken "Kayıtlı ekonomi içerisinde yer alan esnaf ve sanatkarlarımızın iş yerleri 17 Mayıs Pazartesi günü yeni yasaklama olmadan açılmayı beklemektedir. Bunun için zaman kaybedilmeden, pazartesi günü beklenmeden işletmelerin açılışları ile ilgili kafalardaki soru işaretleri giderilmeli ve çalışma şekil ve şartları belirlenmelidir. Tüm sektörlerde endişeli bekleyişe bir son verilmelidir. Belirsiz bekleyiş esnafımızı tedirgin etmektedir" açıklamasını yaptı.
"SON 3 BAYRAM MAĞDURİYETLE GEÇTİ"
Esnafın salgının başından beri yaşadığı sıkıntılara dikkat çeken Bendevi Palandöken, işletmelerin son 3 dini bayram ile özel günlerden hak ettiği geliri elde edemediğini bildirdi. Palandöken, “Esnafımızın daha fazla mağdur edilmesine müsaade edilmemeli. Aylardır kapalı olan ve iş yapamadığı için büyük mağduriyet yaşayan esnafımızın derin bir nefes alması sağlanmalıdır” açıklamasını yaptı.
"KİRAMI VEREMEDİM İFLAS ETTİM"
Eskişehir’de salgında aylardır iş yapamadığı için iflas eden lokanta işletmecisi Zeliha Bağcı, “İş yapamadım, iflas ettim. Kiramı veremiyorum. İş bulamıyorum. Muhtaç bir durumdayım” dedi. Kahvene işletmecisi Çiğdem Babacan da kapalı dükkanlarından vergi alınmasına isyan ederken, “Dükkanlarımız kapalı ama vergi ödemelerimiz devam ediyor. Verilen destekler kira bedelimizi bile karşılamıyor. Eve kapanıyoruz ama kapanabilmemiz için desteklerin tam olması lazım ki evde oturalım” dedi. 20 yıllık garson Şükrü Köşkür ise, “En zor zamanlarımız yaşıyoruz. Binlerce arkadaşımız işsiz kaldı” dedi.
PAZARTESİ 5’TE BİTİYOR
Tam kapanma kararları kapsamında hafta içi hafta sonu ayrımı olmaksızın 29 Nisan 2021 Perşembe günü saat 19.00’da başlayan kapanma 17 Mayıs 2021 Pazartesi günü saat 05.00’te bitecek. İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan 26 Nisan 2021 tarihli genelgeye göre, Cumhurbaşkanlığı Kabinesi’nde alınan kararlar doğrultusunda; halihazırda uygulanmakta olan kısmi kapanma tedbirlerine yeni önlemler eklenerek tam kapanma dönemine geçilecek.
17 MAYIS’TA NE OLACAK?
Yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle Türkiye’nin ‘tam kapanmaya’ süreci 17 Mayıs 2021 tarihinde sabah 05.00 itibariyle sona erecek. Aynı gün toplanacak Bakanlar Kurulu yeni normalleşme adımlarını açıklayacak. Ancak 17 Mayıs günü ne olacağını kimse bilmiyor. Milyonlarca vatandaş sosyal medya hesaplarından 17 Mayıs günü esnek çalışmayla mı yoksa normal mesaiyle mi işe gideceğini, otellerin, kreşlerin ya da lokantaların açılıp açılmayacağını bilmiyor. 17 Mayıs’ta ne olacağının önceden belirlenmemiş olması eleştiri konusu oluyor.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN HELALLİK İSTEDİ
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ‘tam kapanma’ sürecinin son günü olarak açıklanan 17 Mayıs’ta ‘kontrollü normalleşme’ye geçileceğini duyurdu. Erdoğan’ın açıklamasında “Sıkıntıya düşen esnafımız, çalışanımız olduysa hepsinden helallik istiyoruz” ifadelerini kullanmasının ardından çok sayıda sosyal medya kullanıcısı “desteksiz kapanma” süreci için tepki gösterdi. Erdoğan “Milletimize söz verdiğimiz şekilde pazartesi gününden itibaren kontrollü normalleşme takvimimizi uygulamaya başlıyoruz. Detayları kabine toplantısının ardından milletimizle paylaşacağız. Niyetimiz mayıs ayı sonuna kadar ihtiyatlı hareket etmeyi sürdürmek, haziran ayı ile birlikte itibaren tedbirleri önemli ölçüde gevşetmeyi planlıyoruz” dedi.
"BANKALARDAN ARTIK ÖMÜR BOYU KURTULAMAYIZ"
Pazar yerlerinin açık olmaması fidecileri de mağdur etti. Niğde Kemerhisar Kasabası’ndaki üreticilerin tam kapanma yasaklarında fideleri ellerinde kaldı. CHP Niğde İl Başkanı Erhan Adem, fide üreticilerini ziyaret etti. Adem “Maalesef pazarların kapalı olmasından dolayı vatandaşlarımıza satılmak üzere yetiştirilen fidelerin hepsi atıl durumdadır. Masraf üzerine masraf yapıyorlar. Devletimiz ya bir an önce bunu alacak ya da masrafını karşılayacak. ‘Kapan’ demekle bu iş olmuyor” dedi. Bir fide üreticisi “Fidelerimiz elimizde kaldı. 250 bin lira masrafımız var. Çoluk, çocuk çalışıyor. Hiçbir şeye sahip olamadık. Bizim bankalara borcumuz var. Bankalardan bu sene de kurtulamazsak, ömür boyu kurtulamayız. Bir an önce bizim dertlerimize çare bulunsun. 17 tane seram var. Devletten bir tane destek almadan bunları kendi emeğimle yaptım” diye konuştu