Dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle birçok ülke vaka sayılarına göre tedbir kararlarını sıkılaştırıyor ya da normalleşme adımları atıyor. Bununla birlikte dünya genelinden uzmanlar tedbirlere uyulması yönünde uyarılarda bulunurken aşılamanın salgınla savaşta en önemli silah olduğunu vurguluyor.
Ancak ortaya çıkan yeni varyantlar aşının etkinliğini azaltabilir mi sorusu güncelliğini koruyor. DSÖ mutasyonlu koronavirüsün tescillenmiş aşıların etkinliğini düşürmediği yönünde açıklama yapsa da bilim insanları varyantlar üzerindeki araştırmalarını sürdürüyor.
BioNTech’in CEO’su Uğur Şahin yaptığı açıklamada pandeminin seyriyle ilgili dikkatli olunması vurgusu yaparak "Koronavirüs yeniden canlanabilir" dedi. "Eğer düşüş varsa sorun yok demektir. Ancak yükseliş varsa bir sonraki dalga geliyor demektir" diyen Şahin, İngiltere'de delta varyantı vaka sayısı artışlarına dikkat çekerek "Nüfusun neredeyse yüzde elli aşılanmasına rağmen vakalar artıyor. Eğer dikkatli olunmazsa bazı bölgeler dördüncü dalgayla karşı karşıya kalabilir" ifadelerini kullandı. Bu uyarının ardından bir '4. dalga uyarısı' da Prof. Dr. Mehmet Ceyhan'dan geldi.
'AŞILAMADA YÜZDE 70-75' ULAŞAMAZSANIZ 4. DALGAYI YAŞARSINIZ'
Ceyhan, "Siz yüzde 70-75 aşılamaya ulaşmadığınız sürece 4'üncü dalgayı yaşarsınız. Ama bu insanları çok telaşlandırmasın. Bu dalganın yüksekliği, genişliği tamamen bizim elimizde. Bu çok yüksek sayılarla giden 3'üncü dalgadaki gibi bir dalga mı olacak, yoksa sadece hafif bir vaka artışı ile giden bir dalga mı olacak, bunu belirleyecek ana faktör bizim alacağımız önlemler" diye konuştu.
'DELTA VARYANTINA BAĞLI OLARAK VAKA ARTIŞI YAŞANABİLİR'
Prof. Dr. Ceyhan, tatil sezonunda yaşanan hareketliliğin 4'üncü dalgaya etkisini de değerlendirerek, "Aşılamada son hedefe ulaşana kadar 'şu kadar yaptık', 'dünyada şu sıradayız' çok fazla önemli değil salgın kontrolünde. Benim esas beklediğim bilgi Delta varyantının Türkiye'de kaç vaka olduğu. Bu sorunu yaşayan, yeni yeni vaka artışları ile karşılaşan ülkelerde esas olarak Delta varyantı artmaya başladı. Örneğin İngiltere'de vaka sayısı 2 binlerdeyken hafif bir gevşeme ile 11 bine çıktı ve bunların neredeyse tamamı Delta varyantı. ABD'nin bazı eyaletleri, Fransa'da birçok yerde vaka artışları başladı. Bu tabii kalabalıklaşmanın artacağı sonbaharda daha belirgin hale gelecek. O zamana kadar sizin toplumun yüzde 40-50'sini aşılamanız yetmiyor. O döneme kadar yüzde 70-75'e çıkamazsak, çıkmak gerçekten çok zor, bir de Delta varyantı oranımıza bağlı olarak vaka artışı yaşayabiliriz. Bakanlık şu anda Delta varyantı ne kadar, son dönem vakaların yüzde kaçı Delta vakası ile ilişkili, bunu açıklarsa eğer biz de çok daha doğru öngörülerde bulunabiliriz" dedi.
'4'ÜNCÜ ARTIŞ DÖNEMİNİ YAŞAMAMIZ KAÇINILMAZ HALE GELİR'
Prof. Dr. Ceyhan, 4'üncü dalga için önemli olanlara değinerek, "Birinci önemli olan Delta varyantı. İkinci önemli olan yaza aldanıp önlemlerin birçoğunu ortadan kaldırmak. Bunu çok kontrolsüz yaparsanız sonra toparlaması da zor olur. Burada birçok durumda insanlar rahatladığını, bu işin bittiğini düşünüyor. Bu tip söylemlerden biraz kaçınmak lazım. Hazır vakaları 5 bine indirmişken, elimizde de aşı var, temininde de güçlük yokken, şu kalan süreyi tedbirler ile dişimizi sıkarak geçirirsek en az zayiat ile salgından kurtulmuş oluruz. Henüz aşıya duyarlılığının açıklanan rakamlar kadar olup olmadığından emin olmadığımız bir Delta varyantı sıkıntısı var. Aşıya duyarlılık çok önemli; çünkü İngiltere yüzde 55'ler civarında iki doz aşılamaya rağmen ciddi bir artış yaşıyor. Yüzde 70-75'e varmadan, 'bunun etkisini 20-30 binde görürüz' açıklamalarının altı boş aslında. Dolayısıyla sonbaharda eğer aşılamada o noktaya ulaşamazsak, özellikle yaz aylarında önlemleri gevşetirsek sonbaharda 4'üncü artış dönemini yaşamamız kaçınılmaz hale gelir" ifadesini kullandı.
'TEDBİRLER KONTROLLÜ KALDIRILMALI'
Ceyhan, 4'üncü dalgaya karşı özellikle iki şeyin yapılması gerektiğini ifade ederek, "Aşılamayı mümkün olduğu kadar kısa sürede tamamlamamız lazım; çünkü aşılamada yüzde 30-35'lere çıkmanız dalgayı çok engellemiyor. Aynı anda sizin bir taraftan da tedbirlere dikkat etmeniz, önlemlerin birdenbire değil, kontrollü şekilde kaldırılması, vatandaşların da tedbirlere 'artık bu iş bitti' diyene kadar uyması lazım" ifadelerini kullandı.