HAMİDE HANGÜL
Bozdurduğu dolarları konut, otomobil ve değerli eşya gibi yatırım araçlarına yatıran tüketiciler, markaların ekonomiyi ısıtmak için başlattığı erken indirimleri sonucunda, ötelediği harcamasını öne çekti. Böylelikle hem satışlar, hem de cirolar arttı. AVM Ciro Endeksi’ne göre, ekimde yüzde 1 artan perakende satışlar, kasımda yüzde 6,9 yükseldi.
Satışların son bir aydaki artışı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine de yansıdı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış satış hacmi, kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 0,1, cirolar yüzde 1 artış kaydetti. Aylık en fazla yükseliş yüzde 8,3’lük oranla internet üzerinden yapılan satışlar, tıbbi ürünler kozmetik, tekstil, giyim ve ayakkabıda görüldü. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 0,3, gıda dışı satışlar yüzde 0,4 artarken, otomotiv yakıtı satışları yüzde 0,7 azaldı. Gıda dışı sektörlerin bir önceki aya göre değişimi incelendiğinde, bilgisayar, kitap ve iletişim aygıtları satışları yüzde 0,9, elektrikli eşya ve mobilya satışları yüzde 2,3 azalırken, tekstil, giyim ve ayakkabı satışları yüzde 0,6, tıbbi ürünler ve kozmetik satışları yüzde 3,5, posta veya internet üzerinden satışlar yüzde 8,3 arttı.
ONLİNE HARCAMA UÇTU
Bu harcama kalemlerinde, yıllık artışın ise daha fazla olduğu görüldü. Buna göre, takvim etkisinden arındırılmış perakende cirolar, kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre, tekstil, giyim ve ayakkabıda yüzde 14,1, internette yüzde 18,2 ve eczacılık, kozmetik ürünlerinde yüzde 12,4 artış kaydetti. Perakende ticarette yüzde 6,6, gıda içecek ve tütünde yüzde 6,5, bilgisayar yazılım ve kitaplarda yüzde 6,5, gıda dışında yüzde 6,2 ve otomotiv yakıtlarında yüzde 7,6 artış yaşandı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılan ciro ise 2016 Kasım’da, bir önceki aya göre yüzde 1,0 artış kaydetti. Buna göre, söz konusu ayda gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 0,9, gıda dışı satışlar yüzde 1,2, otomotiv yakıtı satışları yüzde 0,9 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış cari fiyatlarla cirolar, yıllık yüzde 6,6 artarken, bu oran ggıda, içecek ve tütünde yüzde 6,5, gıda dışı satışlarda yüzde 6,2, otomotiv yakıtı satışlarında yüzde 7,6 artış gösterdi.
ANADOLU’DA 770 LİRA
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) ile Akademetre Research Company tarafından oluşturulan AVM Endeksine göre de cirolar 2016 Kasım’da arttı. Buna göre, AVM Ciro Endeksi, kasım ayı itibarıyla bir önceki yılın aynı dönemiyle enflasyondan arındırılmadan karşılaştırıldığında yüzde 6,9’luk bir artışla 202 puana ulaştı. AVM’lerde kiralanabilir alanlarda metrekare başına düşen cirolar, Kasım 2016 döneminde İstanbul’da 869, Anadolu’da 703 lira olarak gerçekleşti. Türkiye geneli metrekare verimliliği aynı dönemde 770 liraya yükseldi. Endeks kategoriler bazında geçen yıl kasım ayında bir önceki yılın aynı ayı ile karşılaştırıldığında yüzde 7’lik artış gösterdi. Kategoriler bazında en yüksek ciro artışı yüzde 24 ile ayakkabı-çanta kategorisinde gerçekleşti. Aynı dönemde giyim ciroları yüzde 14, yiyecek ciroları yüzde 10, hipermarket ciroları yüzde 7 ve teknoloji kategori ciroları yüzde 1 artış kaydederken, AVM’lerdeki diğer alanlar kategorisinde yüzde 2’lik düşüş yaşandı. Ziyaret sayısı endeksinde ise aynı dönemde yüzde 4,7’lik azalma görüldü.
KUR YÜKSELİŞİ ZORLUYOR
Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hulusi Belgü, ekim ayındaki yüzde 1’lik artış sonrası kasımdaki yüzde 6,9 yükselişin, aralık ayında ciroların daha da artacağına işaret ettiğini söyledi. Belgü, kategori bazlı artışlara bakıldığında son dönemlerde harcamaların giyim, ayakkabı, hipermarket gibi zorunlu harcama kalemlerinde yoğunlaştığını kaydetti.
Belgü, tüketici güven endeksinde yaşanan düşüşlerle birlikte bu veriler değerlendirildiğinde zorunlu harcamaların öncelik halinde geldiğini bildirdi. Tüketicinin bazı harcama kalemlerinde öteleme yapmayı tercih ettiğini ifade eden AYD Başkanı Belgü, ayrıca kozmetik mağazalarının da yer aldığı diğer kategorisinde devam eden düşüşün bu kategoride kredi kartı taksitlerinin eylül ayı itibarıyla kaldırılması dolayısıyla yaşanan olumsuz etkilerin sürdüğünü gösterdiğini belirtti.
Belgü, “Gerek ülke olarak yaşadığımız üzücü olaylar, gerekse döviz kurundaki ani artışlar dolayısıyla zor günlerden geçiyoruz ve ekonomimiz de bundan etkileniyor. AVM’ler açısından baktığımızda perakendeci, AVM ve kamu otoriteleri olarak hep birlikte bu zor günleri atlatmak adına iş birliği içinde çalışmaya devam etmek zorundayız.” değerlendirmesinde bulundu.
ANADOLU’DA 703 LİRAYA ÇIKTI
TÜİK’e göre, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış aylık bazda perakende satışlar, Kasım 2016’da yüzde 0,1, cirolar ise yüzde 1 arttı.
Cirolarda aylık ve yıllık en fazla artış internet üzerinden yapılan satışlarda görüldü.
İnternetten satış aylık artış yüzde 8,3, yıllık yüzde 18, 2 arttı. Bunu tekstil, giyim ve ayakkabıda yüzde 14,1, eczacılık, kozmetik ürünleride yüzde 12,4 yükselişle takip etti.
Yıllık cirolar, perakendede yüzde 6,6, gıda içecek ve tütünde yüzde 6,5 arttı
Bu artışı bilgisayar yazılım ve kitaplar yüzde 6,5, gıda dışı yüzde 6,2 ve otomotiv yakıtları yüzde 7,6’lık oranla takip etti.
AVM Endeksi’ne göre cirolar, Kasım 2016’da yüzde 6,9, ekimde yüzde 1 arttı.
Metrekare başına cirolar, İstanbul’da 869, Anadolu’da 703 lira oldu.
Türkiye geneli metrekare verimliliği aynı dönemde 770 lira olarak gerçekleşti.
İNDİRİMLER ÖNE ÇEKİLDİ
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Şeref Fayet, perakende satış hacminin kasım ayındaki artışında yılbaşı alışverişi, erken indirim ve sezona yönelik zorunlu harcamalardan gelebileceğini söyledi. Fayet, “Satışlarda yılbaşı alışverişi ve erken indirim etkili. Çünkü, iç piyasada harcama ya da güven endeksi düştüğü için firmalar da erken indirime gitti. Bunun yansıması olabilir. Sezonsal olarak zorunlu harcamalarda ayakkabı, giyim, mont alışverişleri ağırlıklı” dedi. İnternetten alışverişin de yüksek bir seviyeye ulaştığına işaret eden Fayet, internetten alışverişin zamandan ciddi bir kazanç sağladığını ve satışlardaki payının yüzde 15’e geldiğinin tahmin edildiğini ifade etti. Fayet, “Olmayan bir ürünü koşulsuz iade edebiliyorsunuz. Bu da tüketiciyi internete yönlendiriyor. Mobil satışlar da artıyor. Şu anda internet tarafında satışların yüzde 15’e geldiği söyleniyor” ifadelerini kullandı.