EROL METİN / ANKARA
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) bağımsızlık referandumu, bölge ülkeleri başta olmak üzere dünya gündeminin ilk sırasına oturdu. Özellikle tartışmalı bölgeler referandum krizini tırmandırdı. Türkiye ve İran sorunun çözümü için referandum kararının yok sayılması şartını koyarken, 2009’da yapılan ve ABD’nin garantör olduğu anlaşmanın yeniden gündeme geldiği öğrenildi. Anlaşma tartışmalı bölge olarak kabul edilen Kerkük’te bir tümen Irak askeri, bir tugay peşmerge ve gözlemci olarak ABD askerleri bulunmasını öngörüyor. ABD ve Bağdat anlaşmanın uygulanması yönünde tavır sergilerken, Barzani’nin çekinceli olduğu belirtiliyor. Anlaşmaya göre tartışmalı bölge olarak kabul edilen Kerkük’te ABD ordusu, bir tümen Irak askeri ile bir tugay peşmerge bulunacak. IŞİD’in 2014 yılında Musul’a 40 kilometre uzaklıktaki Kerkük’ün ilçesi olan Havice’yi işgal etmesinin ardından şehirde bulunan Irak tümeni dağılmıştı. IŞİD’in Kerkük’e saldırı hazırlığı iddiaları üzerine tıpkı Musul’da olduğu gibi Kerkük’te de Irak ordusu paniğe kapılarak kontrol noktalarını terk etmişti. Irak tümeninin çekildiği yerlere ise ana ağırlığını KYB’lilerin oluşturduğu peşmergeler yerleştirilmişti. Irak tümeni Kerkük’ten çekilse de anlaşmanın yürürlüğünün devam ettiği belirtiliyor. Bağdat’ın, ABD’yle temasa geçerek omurgasını 2009 anlaşmasının oluşturduğu yeni bir plan üzerinde görüştüğü belirtiliyor.
Barzani yönetiminin de görüşmeye başladığı ancak çekinceli davrandığı belirtilen yeni planda, Kerkük’ün tartışmalı bölge statüsü devam edecek. Ancak Kerkük asayişi büyük oranda peşmergeden alınarak Irak ordusuna devredilecek. Bir tümen asker Kerkük’e girerken peşmergenin şehirdeki askeri bir tugayla sınırlandırılacak. ABD de anlaşmanın resmi garantörü sıfatıyla yaklaşık bin kişilik güçle Kerkük’e yerleşecek. Bağdat’la sürekli görüşme halinde olan Türkiye ve İran’ın bu planla ilgili yaklaşımı ise henüz belirsiz.