Genellikle sahil kesimlerinde bulunan gülibrişim ağacı, Çince'de, 'He Huan Hua' yani 'Mutluluğu Bir Araya Getiren Çiçek' olarak bilinir. Türkiye'de ise 'ipek ağacı' ve 'İstanbul akasyası' olarak da adlandırılır. Rüzgara karşı çok dayanıklı olan gülibrişim ağacı, park ve bahçelerde peyzaj alanlarında kullanılır.
GÜLİBRİŞİM AĞACI NEDİR?
Anavatanı Asya'nın tropikal bölgeleri olan gülibrişim ağacı, baklagiller (fabaceae) ailesine ait bir ağaç türüdür. Şemsiye görünümüne sahip geniş ve orta boylu bir ağaçtır. 10 metre boya, 60 cm gövde çapına ulaşabilir, ortalama ömrü 100 yıldır.
Gri ya da kahverengi renkte olan gövde kabuğu başlangıçta pürüzsüz, daha sonraki dönemlerde çatlaklı yapıya dönüşür.
Tüysü çift katlı bileşik yaprakları 40-60 yaprakçıktan oluşur.
Tepe tacımın üst kısımlarında konumlanan çiçekler, haziran-temmuz aylarında açar. Çiçekleri açık pembe renkli, güzel kokulu ve ipeksi iplikler şeklindedir.
GÜLİBRİŞİM AĞACI NASIL BİR AĞAÇTIR?
Gülibrişim ağacı, bakımı oldukça kolay uzun yıllar dayanıklı yaşam sürebilen çiçekleri her yıl budama ile artabilen kokulu bir ağaçtır. Bazı yerlerde mimoza olarak adlandırılır.
Sıcak iklimde, özellikle sahillerde güneş alan mekanlarda daha çok iyi yetişir. Aynı zamanda -15 derece soğuya kadar dayanabilir.
GÜLİBRİŞİM AĞACI NE ZAMAN DİKİLİR?
Sonbaharda elde edilen tohumlar, ilkbaharda ekilerek gülibrişim ağacı yetiştirilebilir. Ağacın dikilmesi için fidanlarının gerekli boya ulaşması gerekir. Bazı fidanların aşılanmasıyla çiçekleri daha farklı oluşabilir.
GÜLİBRİŞİM AĞACI NEREDE YETİŞİR?
Sıcak iklim bitkisi olan gülibrişim ağacı, Asya kıtasında sıcak bölgelerde sıkça görülür. Özellikle İran ülkesinde yaygındır. Türkiye'de ise denize kıyısı olan Akdeniz ve Ege bölgelerinde yetiştirilir. İstanbul'da yer alan parklarda peyzaj düzenlemeleriyle bolca gülibrişim ağacı görmek mümkün.
Haziran aylarında çiçek açan gülibrişim ağacı çiçekleri pembe tonlarında ve hoş kokulu olduğu için turizm bölgelerinde yetiştirilir.
GÜLİBRİŞİM AĞACI NASIL YETİŞİR VE NASIL BUDANIR?
Gülibrişim ağacı tohumlarının ekilmesiyle yetiştirildiği gibi ağacın kendi dallarından oluşan çelikler yardımıyla da yetiştirilmesi çoğaltılması mümkün.
Ağacın budanabilmesi için fidan olduğu esnada korunarak daha az budanmalı. Budanması taç şeklinde yapılarak şemsiye görünümünde bir ağaç oluşmasına imkan verilmeli.
GÜLİBRİŞİM AĞACI YAPRAK DÖKER Mİ?
Pembe renkli çiçeklere sahip gülibrişim ağacı yaprakları dökülür. Özellikle çiçekleri dökülen ağacın sonbahar döneminde yaprakları da dökülerek tohumları ortaya çıkar. Ağacın yaprakları tüylü çift şekilde 40 ile 60 adet yapraktan oluşuyor.
Yapraklarını dökmesi sırasında ekim için uygun zaman ortaya çıkar. Ağacın yapısı gereği yaprakları ve çiçekleri her dönem yenilenir. Budanması sayesinde yaprakları ve çiçekleri daha da gürleşebilir.
GÜLİBRİŞİM AĞACININ BAKIMI NASIL YAPILIR?
Gülibrişim ağacının bakımı fidan halinde iken daha sık yapılır. Dayanıklı bir ağaca dönüşebilmesi için sulanmalı ve fazla dalları gerektiği şekilde budanmalı. Gülibrişim ağacının bakımı budanması ile mümkün.
Gülibrişim ağacının düzenli şekilde budanması ile yapraklarının ve çiçeklerinin gürleşmesi mümkün. Ağaç olgunlaşma evresine geldiğinde çiçeklenme oranı bakıma göre artar. Gülibrişim ağacının bakımı diplerinin düzenlenmesini de gerektirir. Ağacın dipleri ve budanması bakımını sağlar.
GÜLİBRİŞİM AĞACININ FAYDALARI NELER?
Gülibrişim ağacı dış mekanları düzenlemekte ve güzelleştirmekte kullanılır. Uzun süre rüzgar alan yerlerde diğer bitkileri rüzgardan koruyarak gelişmelerine yardımcı olur.
GÜLİBRİŞİM AĞACI KULLANIM ALANLARI
Deniz kenarlarında ve rüzgarın yoğun olduğu mekanlarda peyzaj yapımında görsel olarak kullanılan gülibrişim ağacı, satışı yapılabilen bir ağaç türüdür. Ağacın çelikten veya tohumdan üretilmiş fidanları özellikle kıyı kesimlerde bulunan oteller veya diğer yaşam alanlarında vazgeçilmez özellikte bir görsellik sunduğu için tercih edilir.
GÜLİBRİŞİM AĞACININ HİKAYESİ
1749 yılında bu ağacı İstanbul'da görerek İtalya'nın Floransa kentine götüren Fiippledel Albizzi'ye ithafen yurt dışında ağaca 'Albizia' adı verildi.
'Julibrissin' tür adı Türkçe 'gülibrişim' kelimesinden türetildi.
Farsça 'ipek ağacı' olarak da bilinir. Ülkemizde de 'ipek ağacı'nın yanı sıra 'İstanbul akasyası' olarak adlandırılır.