Borsada devre kesmek ne demek, ne anlama geliyor, haberimizde aktarıyoruz. Borsada devre kesici uygulamasını devreye sokmak için manuel bir müdahaleye gerek yoktur. Borsa İstanbul tarafından yürürlüğe konulan bu sistem otomatik olarak devreye girer. Belirlenen oranların sınır noktalarına dayanan senet fiyatlarını sistem kendisi algılar ve bütün emirler iptal eder. Bu sayede yatırımcıların kriz yönetim süreçlerine destek verilmiş olur.
Borsa İstanbul, 20 Aralık 2021 gününe düşüşle başladı ve devre kesici sistem otomatik olarak uygulandı. BIST'ten yapılan açıklamada, "15:53:55 itibarıyla Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi Devreye girmiştir. Borsamız Pay Piyasasındaki tüm sıralarda, VİOP’ta işlem gören pay ve pay endekslerine dayalı sözleşmelerde ve Borçlanma Araçları Piyasası Pay Repo Pazarı’nda işlemler geçici olarak durdurulmuştur" denildi.
BORSADA DEVRE KESİCİ NEDİR?
Borsalarda işlem yapan yatırımcıların belirlenen sınırları aşan fiyat dalgalanmalarından negatif etkilenmemesi için ani fiyat dalgalanmalarından koruyan sisteme 'devre kesici' adı verilir.
Bir senet fiyatında yüzde 10 yükseliş ya da yüzde 5 düşüş meydana geldiğinde devre kesici müdahil olur ve bütün emirleri iptal eder.
Otomatik Seans Durdurma Sistemi (Devre Kesiciler) özetle; Sürekli İşlem Bölümü'nde fiyat değişiminin eşik değeri aşması durumunda işlemlerin geçici süre durdurulması ile emir toplama aşamasına alınması durumudur.
BORSADA DEVRE KESİCİ NASIL ÇALIŞIR?
Borsada devre kesici uygulaması otomatik olarak devreye girer, manuel bir müdahale gerektirmez. Anlık değişimlerde sistemin otomatik olarak devreye girmesi sayesinde yatırımcılar oran hesabı ile uğraşmazlar ve yatırımlarına zaman ayırabilirler. Bu sayede piyasa, yatırımcı ve borsa korunmuş, manipülasyonlardan etkilenme oranı azalmış olur.
Piyasa bazen olağan seyrindeyken yeni bir haber, gelişme ya da spekülatif bir hamle ile bozulmaya uğrayabilir. Bu şekilde bir payın fiyatında yüzde 10 yükseliş ya da yüzde 5 düşüş meydana geldiğinde sistem devreye girer.
Devre kesici çalışan payda sürekli olarak işleme ara verir. Devre kesiciyi harekete geçiren, yani belirlenen fiyat eşiklerini geçen emirler iptal edilir.
Devre kesici harekete geçtiğinde ilgili payda tek fiyat yöntemi ile fiyat oluşturmak için belirli bir süre emir toplanır. Süre sonunda emirler eşleştirilir ve fiyat oluşturulur. Oluşan fiyatın duyurulmasının ardından işlemlere 'sürekli işlem' yöntemi ile devam edilir. Devre kesici uygulamaları hem yatırımcıyı hem de piyasaları korur.
BORSADA DEVRE KESMEK İŞLEMİ NE KADAR SÜRER?
Herhangi bir tetikleyici durum algılandığı takdirde devre kesici harekete geçer. Referans fiyatının yüzde 10 üst ve yüzde 5 alt limitleri hesaplanarak fiyat limitleri bulunur. Bu sınırlara kadar olan işlemler sorunsuz olarak devam eder.
Fakat limitlere değen işlemler devre kesici sayesinde otomatik olarak iptal edilir. Devre kesici aktif hale geldikten sonra 5 dakika boyunca emir toplama sürecine geçilir. Teorik fiyat işlem adetleri açıklanır. Ardından 2 dakika süren eşleşme süresi başlar.
Emir toplama sona erdikten sonra normal işlemlerle devam edilir. Gün ortası açılış seansının başlamasına 10 dakika kala devre kesici aktif hale gelirse emir toplama süresi 5 dakikadan 10 dakikaya çıkarılır.