Türkiye’deki sinemalar Kovid,19 önlemleri kapsamında 31 Aralık’a kadar kapılarını kapattı. Mart ayından beri salgın nedeniyle normalleşemeyen sinema sektörü bu yıl gişede yüzde 64 zarar etti, seyirci sayısında ise yüzde 90 düşüş yaşandı.
Dünya genelinde 2023’e kadar sinema sektörünün normalleşemeyeceği konuşulurken, salgın sürecin kazananının Netflix, Amazon gibi dijital film izleme platformları olduğu belirtiliyor.
Salgın nedeniyle mart ayında kapatılan, temmuz ayında yeniden açılan sinema salonları yıl sonuna kadar kapatıldı. Cumhurbaşkanlığı kabine toplantısının ardından yeni Kovid-19 tedbirlerine ilişkin açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Sinemalar, sektörün talebine de uygun şekilde yıl sonuna kadar kapalı kalacak” dedi.
Açıklamanın ardından İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan genelgeyle sinema salonlarının 31 Aralık 2020 tarihine kadar kapatıldığı resmen ilan edildi. Kovid-19 sürecinde kültür sanat sektöründe en ciddi kayıpların yaşandığı sektörler arasında yer alan sinema dünyasında, Rexx ve Atlas sinemaları faaliyetlerine son verdiklerini açıklamış, birçok küçük salon krize direnemeyerek kapanma kararı almıştı.
Türkiye’nin en büyük sinema zinciri Cinemaximum ve Avşar, Cinecity gibi diğer zincirler ise ağustostan beri faaliyetlerini Kovid-19 önlemleri kapsamında sınırlı salonlarla sürdürüyordu. Sektörün içinde bulunduğu krizi atlatması amacıyla daha önce yüzde 8 olan vergi oranı hükümet tarafından temmuz ayında yüzde 1’e düşürülerek, vergi indirimi uygulanmıştı.
Ancak bu indirime rağmen salonlarda son dört aydır istenen ivme bir türlü yakalanamamıştı. Kapatılma kararıyla birlikte, sinemalarda bu hafta gösterime girmesi planlanan yerli yapım ‘Hababam Sınıfı Yaz Oyunları’ gibi filmlerin yeni vizyon tarihi belirsiz hale gelirken, 31 Aralık’tan sonra sinemaların yeniden açılıp açılamayacağı şimdiden merak konusu.
GİŞEDE TOPLAM ZARAR YÜZDE 64
Türkiye’de 2020 yılının ilk çeyreğinde toplam 16 milyon 372 bin 762 seyirci salonlardaki yerini alırken, hasılat 280 milyon 667 bin lira oldu. 2019’a göre seyircide yüzde 7 kayıp, hasılatta yüzde 10 artış yaşandı.
Kovid-19 salgınının asıl etkisini gösterdiği mart ayında ise toplam 1 milyon 626 bin 812 seyirci salonlardaki yerini alırken, hasılat 27 milyon 999 bin lira olarak gerçekleşti. Yani 2019’un aynı ayına göre seyircide yüzde 59, hasılatta ise yüzde 54 kayıp yaşandı.
Sinemada kasım itibariyle toplamda 17 milyon 355 kişiye ulaşıldı. Toplam hasılat ise 298 milyon 790 bin lira olarak, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 64 kayıpla son buldu.
Temmuzda sinema salonlarının yeniden açılmasının ardından ise bütün dünyada sinema sektörünün umudunu bağladığı Tenet, Mulan gibi yüksek bütçeli yapımlara rağmen beklenen rakamlara ulaşılamadı. Tenet 5 milyon lira hasılat elde ederken, Mulan 500 bin lirada kaldı.
Son dört aylık süreçte en yüksek hasılat elde eden yerli yapım ise yaklaşık 400 bin liralık gişe rakamıyla geçen hafta vizyona giren ‘İki Gözüm Ahmet’ filmi oldu.
2020’DE DİJİTAL EKRAN KAZANDI
Bütün dünyada pandemi sürecinin kaybedeni sinema sektörü olurken Netflix, Apple, Blutv, Amazon gibi dijital film izleme platformları ise abone sayılarını ikiye katlayarak, salgının kazananı oldu.
Senelerdir alışılagelen düzene göre herhangi bir filmin çekimi tamamlandıktan sonra filmin kopyaları vizyona girmesi için dağıtım şirketleri tarafından sinema salonlarına ulaştırılırken, geçmişte dijital platformlara ‘burun kıvıran’ yapımcılar artık bu platformlarla anlaşmanın peşine düşmüş durumda.
Şimdilerde salgın bitse, her şey düzelse ve sinema salonları artık tekrar tamamen normalleşse bile Kovid-19 sürecinde dijital platformlar sayesinde istediği filmi, istediği yerde, istediği zaman daha uygun rakamlarla tüketebilme özgürlüğünü tadan izleyicinin salonlardan artık uzak durmasından endişe ediliyor.
Sinefiller için geleneksel sinemanın yeri ve önemi her ne kadar aşikar olsa da, bu süreçte dijital platformlarda yaşadığı pratikle bireyselleşen seyirci kitlesinin gittikçe büyümesi göz önüne alındığında salonların gelecekte ayakta durup duramayacağını ise ancak zaman gösterecek.
TÜRKİYE’DE SEYİRCİ KAYBI YÜZDE 90
Salgın nedeniyle seyirci sayısı bakımından Avrupa’da en büyük düşüş Türkiye’de gerçekleşti. Sinema Salonları Yatırımcıları Derneği’nin ekim sonu verilerine göre Türkiye’de 2020 yılında sinema izleyici sayısı 2019’a göre yüzde 90 geriledi.
Avrupa genelinde düşüş oranı yüzde 50 olarak belirtilirken, salgının çok sert seyrettiği İspanya ve İtalya gibi ülkelerde düşüş yüzde 70 oranında görüldü. Türkiye’de mart ayından beri salonların seyirciye sunacak film bulmakta zorlandığı belirtilirken, yerli yapımcıların ise film üretimi için çekingen davrandığı görüldü.
Bu süreçte eski filmler ya da festival filmleri vizyonda yer alsa da, beklenen izleyici oranına ulaşılamadı. Sinema Salonları Yatırımcıları Derneği (SİSAY) genel sekreteri Fevzi Genç ise önceki hafta Türkiye’de pandemi sürecinde seyirci sayısında yaşanan gerilemenin ardında yerli yapımcıların çekingen davranarak bitmiş yapımlarını vizyona sürmemesini olduğunu ileri sürdü.
Bu açıklamanın ardından geçen hafta Ahmet Kaya’nın hayatını anlatan ‘İki Gözüm Ahmet’ vizyonda şansını denese de, artan vakalar nedeniyle ilk hafta sonunda ancak 18 bin seyirciye ulaştı.
KÜRESEL SEKTÖR 2023’E KADAR ZARARDA
Dünya sinema analistleri salgından etkilenen sinema sektöründe küresel gişenin 2023 yılına kadar normale dönemeyeceğini ileri sürüyor.
Analistlere göre küresel sinema önümüzdeki iki yıl boyunca 2019 seviyesinin gerisinde kalacak, 2023’ten itibaren de normalleşmeye başlayacak. 2019’da 42,5 milyar dolar olan küresel gişenin ise 2020’de ancak 14,5 milyar dolarla kapanacağı tahmin ediliyor.
Veriler, şu an sinemaya gitme konusunda en çok güvenin yüzde 71 ile Çin’de, yüzde 49 ile Meksika’da olduğunu gösterirken sektörün en önemli aktörü ABD, İngiltere ve Avustralya’da ise yüzde 39’larda seyrettiği belirtiliyor.
BEYOĞLU SEYİRCİ DOSTLARINDAN DESTEK İSTEDİ
Sinemaların kapatılma kararının ardından sosyal medya hesabından açıklama yayınlayan Beyoğlu Sineması, mevcut mali şartların süreci atlatmaya imkan vermediği gerekçesiyle sinemaseverlerden destek istedi.
Haziran ayında da kapanmak zorunda olduğunu açıklayan Beyoğlu Sineması, ardından faaliyete devam etmişti.
Beyoğlu Sineması yeni destek çağrısında “Vizyon takviminin sürekli değiştiği, filmlerin salonlar yerine dijital platformlarda yayınlandığı bu geçiş döneminde Beyoğlu Sineması, yüklerin ağırlaştığı son noktada kurtarılmayı bekleyen değil, dünyadaki örneklerine benzer düzenli ve seyirci dostu bir desteğe ihtiyaç duyuyor” ifadelerini kullandı.