Dağlık Karabağ’da 48 gündür devam eden çatışmalar Azerbaycan, Rusya ve Ermenistan arasında imzalanan ateşkes anlaşmasıyla bitti. Mutabakatla, iki tarafın askeri güçlerinin mevcut pozisyonlarında kalacağı, Ermenistan’ın ise işgal altında tuttuğu Ağdam, Laçin ve Kerbecer’i Azerbaycan’a teslim edeceği kayıt altına alındı. Azerbaycan topraklarında 30 yıldır süren işgali bitirmeye yönelik adım için Aliyev “Büyük siyasi zafer elde ettik’ dedi.
‘TÜRKİYE DE VAR’A MOSKOVA’DAN YALANLAMA
Paşinyan’ın “Halkımız için tarif edilemez şekilde acı verici” sözleriyle duyurduğu hezimetin ardından Erivan’da tansiyon yükseldi. Hükümet binasının camlarını kırarak içeri giren protestocular meclisi de bastı. Öte yandan Azerbaycan Cumhurbaşkanı ateşkes ve denetim sürecinde Türkiye’nin de yer alacağını duyurdu. Ancak saatler sonra Rusya Dışişleri Sözcüsü Zaharova Karabağ’a sadece Rus barış güçlerinin yerleştirileceğini vurguladı.
İKİ STRATEJİK KORİDOR KALKANI
Anlaşmayla Nahçıvan özerk bölgesinden Azerbaycan’a bir koridor oluşturulmasına yönelik maddenin bulunması başarı oldu. Mutabakat metninde Ermenistan’dan Dağlık Karabağ’a ikinci bir koridor kurulacağı da yer aldı. Stratejik hatlarda barış gücü adı altında bin 960 Rus askerinin konuşlanacağı, tarafların itiraz etmemesi durumunda sürenin 5 yıl otomatik olarak uzatılacağı belirtildi. Rusya’nın etkinliği ise ‘yeni statüko’ tartışmalarına zemin oluşturdu.
KARABAĞ AZAD
Azerbaycan orudusunun başarıları sonrası Dağlık Karabağ’ı işgal altında tutan Ermenistan Moskova’da kurulan masada yenilgiyi kabul etti. Rusya lideri Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Paşinyan arasında imzalanan anlaşmasıyla iki taraf pozisyonlarını koruyacak.
Temaslı bölgelere Rus barış gücü yerleşecek. Erivan Kelbecer’i 15 Kasım, Ağdam’ı 20 Kasım ve Laçın’ı ise 1 Aralık’a kadar teslim edecek. Aliyev’in “Bu bir zafer” açılması sanrası Azerbaycanlılar kutlama yaptı. Paşinyan’ın “Başka şansım yoktu” sözlerine öfkelenen Ermeniler ise hükümet binasını bastı.
28 yıldır Ermenistan işgali altında olan Dağlık Karabağ’a 22 Eylül’de başlayan çatışmalar stratejik Şuşa kentinin alınmasından sonra Rusya lideri Vladimir Putin’in araya girmesiyle varılan anlaşmayla sonlandırıldı.
Azerbaycan için zafer Ermenistan için yenilgi anlamına gelen anlaşma Erivan’da sokak çatışmalarına neden oldu. Bakü’de ise zafer olarak kutlandı. Putin, Azerbaycan ile Ermenistan arasında gece (önceki gün) 00:00’dan (TSİ) itibaren ateşkes başladığını duyurdu.
Anlaşmanın imzalandığı açıklaması günün ilk saatlerinde Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan tarafından yapılırken, daha sonra Kremlin ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından teyit edildi.
TARAFLAR POZİSYONLARINI KORUYACAK
Putin, yaptığı açıklamada “Azerbaycan ve Ermenistan kontrol ettikleri pozisyonlarda kalacaklar” dedi. Putin, Dağlık Karabağ’daki temas hattı ve Karabağ’ın Ermenistan ile bağlandığı koridorda Rusya barış güçlerinin konuşlandırılacağını belirtti.
Yerinden edilmişlerin ve mültecilerin BM Milletler Mülteciler Yüksek Komiserinin kontrolünde Karabağ’a ve etrafındaki bölgelere döneceğini aktaran Putin, esir ve cenazelerin değişiminin yapılacağını söyledi.
Bölgenin ulaşım bağlantılarında engellerin kaldırılacağını belirten Putin “Ulaşım, iletişimin kontrolü, Rusya Sınır Güvenlik Servisi kurumları tarafından da sağlanacak. Varılan anlaşmalar, Dağlık Karabağ krizinin uzun vadeli ve kapsamlı çözümü için adil temelde, Ermeni ve Azerbaycan halklarının çıkarları doğrultusunda gerekli koşulları oluşturacak” ifadesini kullandı.
ALİYEV: ERİVAN GERİ ÇEKİLECEK
Anlaşma sonrası Aliyev “Bugün Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki Dağlık Karabağ sorununa son verildi. Anlaşma tarihi önem taşıyor. Video konferans yöntemiyle üç devlet başkanı birlikte imzalamalıydık. Fakat son anda Ermenistan Başbakanı imtina etti.
Bunu anlayışla karşılayabiliriz çünkü bu anlaşma Ermenistan’ın askeri yenilgisi anlamına gelmektedir. Paşinyan bu anlaşmayı kameralardan uzak bir yerde, korkakça imzalayacak. Kendi isteğiyle imzalamıyor. Demir yumruğumuz sayesinde imzalıyor.
Bu anlaşma bizim şanlı zaferimizdir. 27 Eylül’den bugüne kadar 300 civarında yerleşim biriminin kurtarılması Ermenistan ordusunun belini kırdı. Paşinyan bu anlaşmaya imza atmak zorunda kaldı. Fakat çok miskin ve acınacak bir durumda. Ben ise büyük gurur ve sevinçle imzamı attım. Çünkü bu anlaşma, uzun yıllar süren işgale son veriyor” dedi.
ÜÇLÜ ANLAŞMA SORUNA SON NOKTA
Üçlü anlaşmanın sorunun çözümü konusunda ‘son nokta’ olacağını belirten Aliyev, Ermenistan’ın işgali altındaki Ağdam’ı 20 Kasım, Kelbecer’i 15 Kasım ve Laçın’ı ise 1 Aralık’a kadar Azerbaycan’a teslim edileceğini duyurdu.
Aliyev, Dağlık Karabağ’da temas hattında ve Laçın koridorunda Rus barış gücünden hafif silahlı 1960 asker ile 90 zırhlı personel aracının konuşlanacağını belirterek, Rus barış gücünün, Ermenistan ordusunun geri çekilmesine bağlı olarak bölgede yerleşeceğini bildirdi.
RUSLAR 5 YIL BÖLGEDE KALACAK
Rus barış gücünün burada kalış süresinin 5 yıl olacağını bildiren Aliyev, taraflar 6 ay öncesinden itiraz etmezlerse sürenin 5 yıl otomatik olarak uzatılacağı bilgisini verdi. Aliyev, tarafların ateşkese uymasını denetlemek amacıyla bir mekanizmanın oluşturulacağını, gelecek 3 yılda Dağlık Karabağ’la Ermenistan’ı bağlayan yeni yolun yapılmasının öngörüldüğünü belirtti.
Aliyev, bölgedeki tüm ekonomik bağlantıların ve ulaştırma bağlantılarının yeniden kurulacağını, Azerbaycan’ın batı illeri ile Nahçıvan Cumhuriyeti arasındaki ulaşım koridorunun da açılacağını kaydetti. “Bunun adı Ermenistan’ın kapitülasyonu.”
PAŞİNYAN: BAŞKA ŞANSIM YOKTU
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise anlaşma sonrası yaptığı açıklamada “Rusya ve Azerbaycan devlet başkanlarıyla Karabağ savaşını sonlandırma anlaşması imzaladım. Bu kararı vermek kolay olmadı. Bu anlaşma halkımız için inanılmaz derecede acı verici. Bu kararı ordunun talepleri doğrultusunda aldım. Bildiriyi imzalamaktan başka şansım yoktu” ifadesini kullandı.
Ermenistan’da halkın kendisini protesto etmesini yorumlayan Paşinyan “Halkı isyana sevk eden herkes adalet önüne çıkartılacak” diye konuştu. Paşinyan ayrıca “Bu bir zafer değil ama bir yenilgi de değil” dedi.
RUS ASKERLERİ BÖLGEDE
Karabağ’da görev yapacak Rus barış güçlerini taşıyan Il-76 askeri kargo uçağı ile Dağlık Karabağ sınırındaki Goris kentine hareket etti. Dağlık Karabağ’da temas hattında ve Laçin koridorunda Rus barış gücünden hafif silahlı bin 960 asker ile 90 zırhlı personel gün içerisinde belirlenen noktalara yerleşti.
HAKLI MÜCADELE TESCİLLENDİ
Azerbaycan’ın zaferi sonrası Türkiye’den liderlerden tebrik ve kutlama mesajlar yağdı.
KEMAL KILIÇDAROĞU: Azerbaycan’ın topraklarının işgaline karşı vermiş olduğu haklı mücadelesinin tescil edildiği ateşkes anlaşmasını kıvançla karşılıyor, Azerbaycan’ın zaferini yürekten kutluyorum.
MERAL AKŞENER: Karabağ’da doğan güneş artık soydaşlarımızın içini ısıtacak. Türk’ün şanlı bayrağını 30 yıl sonra tekrar #Karabag’da yükselten zafer kutlu olsun. Darısı hâlâ işgal altında olan tüm Türk yurtlarına...
AHMET DAVUTOĞLU: Karabağ zaferi kutlu olsun. Tüm dünya bilsin ki, Karabağ Azerbaycan’dır! İşgali sona erdiren kardeşlerimize selam olsun! Mehmet Emin Resulzade’nin dediği gibi “Bir kere kalkan bayrak bir daha inmez.”
AB VE İRAN MEMNUN
AB, Azerbaycan ile Ermenistan arasında Karabağ krizine ilişkin yapılan anlaşmanın ardından çatışmaların durmasından memnuniyet duyulduğunu bildirdi.
AB’nin daha önce bu yönde birçok kez çağrı yaptığını hatırlatan AB Komisyonu Sözcülerinden Peter Stano “Şu anda ateşkesin sonuçlarını daha iyi anlamak için detayları değerlendiriyoruz” dedi.
İran Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Mahmud Vaizi, ateşkesi memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi.
BAKÜ’DE KUTLAMA, ERİVAN’DA ÇATIŞMA
Başta başkent Erivan olmak üzere Ermenistan’da Paşinyan aleyhindeki protestolar devam ederken daha önce hükümet binasına giren protestocular, parlamento binasına da girerek Paşinyan aleyhinde sloganlar attı.
Parlamento kürsüsüne çıkan bazı protestocular, Karabağ’daki çatışmaların devam etmesi çağrısında bulundu. Paşinyan, Karabağ mağbuliyetini açıklamasının ardından gece yaşanan protesto gösterileri sırasında bilgisayar, saat, parfüm ve ehliyetinin çalındığını açıkladı.
Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan ise, Dağlık Karabağ’daki savaşı sona erdirmek için imzalanan anlaşmayı basından öğrendiğini belirtti. Hezimete uğrayan Ermenistan’ın Genelkurmay Başkanlığı da Karabağ konusunda ülke yönetiminin kararlarını yerine getireceklerini açıkladı.
Genelkurmay Başkanlığı “Askeri-siyasi liderliğin kapsamlı bir analize dayalı olarak aldığı kararları savunuyoruz ve uygulamakla mükellefiz. Akan kanı durdurmak zorundayız” ifadelerini kullandı.
Başkent Bakü sokakları saatin ilerlemesine rağmen coşkulu kutlamalara sahne oldu. Binlerce Bakülü ellerinde Azerbaycan ve Türk bayraklarıyla çıktıkları sokaklarda sevinç gösterisinde bulundu.
BARIŞ GÜCÜ BELİRSİZLİĞİ
ALİYEV: BARIŞ GÜCÜNDE TÜRKİYE DE OLACAK
RUSYA: SADECE RUS ASKERLERİ YERLEŞTİRİLECEK
Varılan anlaşma sonrası Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev çatışmaılı bölgelere yerleştirilecek barış gücünde Türkiye’nin de rol alacağını söyledi. Ancak bu açıklamanın ardından Rusya Dışişleri bunu yalanladı. Rusya Dışişleri, Karabağ’a sadece Rus barış güçlerinin yerleştirileceği açıklamasını yaptı.
Sözcüsü Mariya Zaharova “(Üstünde anlaşılan) açıklamanın metni yayınlanınca kimsenin şüphesi kalmayacak, ancak ben yine de Rusya Devlet Başkanı’nın (Vladimir Putin) sözlerini bir defa daha hazırlatmak isterim (...) burada Rusya’nın barış güçlerinden bahsediyoruz” dedi.
Rusya Dışişleri Sözcüsü, ‘sadece mi Rus güçlerinin yerleştirileceği’ sorusu karşısındaysa, “Bu cümle bir defa daha nasıl tekrarlanır bilmiyorum: Karabağ’daki temas hattı boyunca Rusya’nın barış güçleri konuşlandırılacaktır” yanıtını verdi.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da Türk askerlerinin Karabağ’da barış gücü görevinde bulunacağına dair bir anlaşmaya varılmadığını belirtti.