İlk olarak Aralık 2019'da Çin'in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve dünya genelinde bir milyonu aşkın kişinin hayatını kaybetmesine yol açan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisinin etkileri, yapılan yeni çalışmalarla her gün biraz daha net anlaşılıyor. Bu kapsamda, “Koronavirüs ile kan grubu arasında ilişki var mı?” sorusuna cevap arayan Danimarkalı ve Kanadalı araştırmacılar, benzer bulgulara ulaştı.
'KAN GRUBU '0' OLANLARIN VİRÜSE YAKALANMA RİSKİ DAHA AZ'
Danimarka ve Kanada'da yapılan iki araştırma, kan grubu "0" olan kişilerin koronavirüse yakalanma ve hastalığı ağır geçirme riskinin daha az olabileceğini gösterdi. Araştırmalarda, kan grubunun hastalığın seyrinde rol oynayabileceğine ilişkin yeni bulgular elde edildi. Fakat, uzmanlar gerçekten böyle bir bağ varsa bunun nedeninin bilinmediğini ve hastalar için ne tür sonuçları olabileceğine ilişkin ileri araştırmalara gerek duyulduğunu söylüyor.
TESTİN POZİTİF ÇIKMA ORANI DİĞERLERİNE GÖRE DAHA DÜŞÜK
İki araştırmanın sonuçları da bilim dergisi Blood Advances'ta yayımlandı. Danimarka'daki araştırmada, 27 Şubat ile 30 Temmuz tarihleri arasında koronavirüs testi yapılan 473 bin 654 kişinin verileri incelendi ve pozitif çıkan sonuçlar, test yaptırmayan 2,2 milyon kişinin (Danimarka nüfusunun yüzde 38'i) kan gruplarıyla kıyaslandı.
Buna göre testleri pozitif çıkan 7 bin 422 kişi arasında kan grubu 0 olanların oranı yüzde 38,4. Referans grubundaki 2,2 milyon kişi arasında kan grubu 0 olanların oranı ise yüzde 41,7.
Virüs testi pozitif çıkanların yüzde 44'ünün kan grubu A, (Referans grubunda yüzde 42,4) yüzde 12'sinin kan grubu B (Referans grubunda yüzde 11) ve yüzde 5'inin kan grubu da AB (Referans grubunda yüzde 4).
Yani 2,2 milyon kişilik referans grubuyla kıyaslandığında, kan grubu 0 olanların pozitif çıkma oranı, diğer kan gruplarına göre daha düşük.
HASTALIĞI AĞIR GEÇİRME ORANLARI DA AZ
Kanada'daki araştırmanın sonuçları ise kan grubu 0 olanların hastalığı ağır geçirme riskinin görece daha düşük olabileceğine işaret ediyor. Araştırmada 21 Şubat'la 28 Nisan arasında yoğun bakımda tedavi gören 95 hastanın verileri incelendi.
Buna göre bu hastalardan 57'sinin kan grubu 0 ya da B. 38'inin ise A ya da AB. A/AB kan grubuna sahip hastaların toplam yüzde 84'ünün mekanik solunum cihazına bağlanması gerekti. O/B kan grubuna sahip hastalarda ise solunum cihazına bağlanma oranı yüzde 61. Aynı şekilde kan grubu A ya da AB olan hastaların yoğun bakımda kalma ortalaması 13,5 gün. 0 ya da B kan grubundaki hastaların ortalaması ise dokuz gün.
'KAN GRUBU A OLANLAR PANİĞE KAPILMASIN'
Vancouver Hastanesi'nde yoğun bakımda çalışan Prof. Mypinder Sekhon, sonuçlarla ilgili olarak "Bir doktor olarak hastalara bakıp onları gruplandırırken bu, aklımın bir köşesindedir. Ama kan gruplarının kesin bir "marker" (belirteç) olabilmesi için her defasında aynı şeyi gösteren, tekrar eden bulgulara ihtiyacımız var" dedi.
Prof. Sekhon şöyle devam etti:
"(Kan grubunun) hastalığın ağırlık derecesinde yaş ve diğer hastalıklar gibi risk faktörlerinin önünde olduğunu sanmıyorum. Kan grubu A olanların paniğe kapılmasına gerek yok. Bu, 0 grubunda olanların da barlara publara gitmekte özgür oldukları anlamına gelmiyor."
KOVİD-19 AŞI ÇALIŞMALARINDA SON DURUM NE?
Kovid-19 için aşı çalışmalarında ilaç firmaları zamanla yarışıyor. Şu ana kadar 45 potansiyel aşı klinik, 91 aday ise klinik öncesi denemelerde test ediliyor. Klinik deneylerde son aşamaya varıp onaylanmaya en yakın olan 17 aşı adayı bulunuyor.
Geçmiş deneyimlere bakıldığında, bir aşının geliştirilmesinin yıllar sürdüğü bilinse de 6 koronavirüs aşısı sınırlı kullanım için ulusal çapta onay almış durumda. Bilim insanları ise aşı çalışmalarının aceleye getirip ülkeler arası yarışa çevrilmesinin tehlikesini her fırsatta tekrarlıyor.
KISMEN ONAYLANAN 6 AŞI ŞÖYLE
1- Çin merkezli CanSino Biologics adlı ilaç firması Biyoloji Enstitüsü ile ortaklaşa bir çalışma yürüterek geliştirdiği aşı için, henüz 3'üncü faz denemeleri tamamlanmadan Çin Ordusu'ndan 25 Haziran'da onay aldı. Firma askerler için aşının zorunlu olup olmayacağı bilgisini paylaşmadı. New York Times'da yer alan habere göre aşının 3'üncü faz klinik denemeleri ağustos ayında Suudi Arabistan, Pakistan ve Rusya'nın da aralarında olduğu bir kaç ülkede başlandı.
2-Rusya'da Gamaleya Enstitüsü'nün ürettiği ve tanıtımını Rus lider Vladimir Putin'in yaptığı Sputnik V adlı aşının onay alması uluslararası tartışma yaratmıştı. Aşının güvenilirliğine yönelik açıklamalardan geri adım atan Moskova, onayın ancak 3'üncü fazın başarısına bağlı olduğunu duyurdu. Aşının son testleri Rusya'nın yanı sıra Belarus, Birleşik Arap Emirlikleri ve Venezuela gibi ülkelerdeki gönüllüler üzerinde yapılıyor.
3- Yine Rusya'da, Vector Enstitüsü adlı kurumda faz 1 ve 3 klinik deneyleri tamamlanan EpiVacCorona adlı aşının onay aldığını 14 Ekim'de Rus lider Putin duyurdu. Aşının faz 3 deneyleri önümüzdeki haftalarda başlayacak.
4- Koronavirüsün ilk görüldüğü kent Wuhan'daki Biyolojik Ürünler Enstitüsü'nün geliştirdiği, deneme aşamalarını ise Sinophram adlı firmanın yönettiği aşı Çin'in yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri'nden de sağlık görevlilerine verilmek üzere kısmen onay aldı.
5- Sinopharm ayrıca, Pekin Biyolojik Ürünler Enstitüsü'nün geliştirdiği aşı adayınında klinik denemelerini üstlendi. Arjantin ve BAE'deki faz 3 deneylerinin ardından diğer aşı gibi, sınırlı sayıdaki kişilere verilmek üzere Çin ve BAE'de onaylandı.
6- Çin merkezli diğer bir firma, Sinovac Biotech'in ürettiği CoronaVac adlı aşının son klinik deneyleri Türkiye, Brezilya ve Endonezya'da yapılırken, Çin'de kısıtlı olarak kullanılmak üzere onaylandı. Sinovac Mart 2021'de tedarik etmek üzere Endonezya ile 40 milyon doz için el sıkıştı.