Moriwaki, "1998 ve 2007'de Türkiye'de deprem yönetmeliğinde değişiklikler oldu. Bu değişikliklerden sonra yapılan binalar daha güvenilir ancak önce yapılanlar için risk söz konusu" dedi. Altınbaş Üniversitesi Yapı Kulübü tarafından düzenlenen 'Deprem Afetine Hazır Mıyız?' etkinliğine konuk olan Japonya Yurtdışı İnşaat Şirketleri Derneği Genel Sekreteri, yüksek mimar ve yüksek mühendis Yoshinori Moriwaki, son 28 yıldır Türkiye'de sürdürdüğü çalışmaları doğrultusunda deneyimlerini öğrencilerle paylaştı.
"JAPONYA'DA DENETİMSİZ VE İZİNSİZ BİNA BULAMAZSINIZ"
Türkiye'de bulunduğu süre boyunca Marmaray ve Osmangazi Köprüsü'nün çalışmalarında da incelemelerde bulunan Moriwaki şöyle konuştu: "Yapı yönetimi konusunda Türkiye ve Japonya şu anda aynı durumda. 1998 ve 2007'de Türkiye'de deprem yönetmeliğinde değişiklikler oldu. Bu değişikliklerden sonra yapılan binalar daha güvenilir ancak daha önce yapılanlar için risk söz konusu. 2001 yılında ise yapı denetim sistemi başladı. Bu kontrollerin düzenli yapılmasının dışında belediyelerden izin alınmadan yapılan binalarda yanlışlar olabiliyor ve böyle binalarda sıkıntılar yaşanabiliyor. Japonya'da bu şekilde hiçbir bina bulamazsınız, hepsi yönetmeliğe uygun ve izinleri alınmış şekilde yapılmıştır. O nedenle Japonya'da ne kadar büyük deprem olursa olsun binalar çökmüyor. Sadece içerdeki dekorasyonla ilgili sorunlar olabiliyor. Bu durumda masanın altına saklandığınızda sıkıntı olmuyor, zarar görmüyorsunuz. Türkiye'de ise bina komple çöktüğü için masanın altına saklanırsanız hayatta kalma şansınız zor oluyor. Doğru olan yaşam üçgenini uygulamak, masanın altına değil yanına saklanmak. Böylece korunma ihtimaliniz daha fazla oluyor."
"BÜYÜK BİR DEPREM OLMA İHTİMALİ YÜZDE 60"
Yapılan araştırmalara göre son 30 yıl içinde Türkiye'de yüzde 60 ihtimalle 1999 yılındaki deprem gibi bir deprem olma ihtimali bulunduğunu vurgulayan Moriwaki, bugünkü teknoloji ile bu depremin tarihini veya tam yerini kestirmenin zor olduğunu ancak olası bir depreme mutlaka hazır olmak gerektiğini dile getirdi.
"YAPILAR PROJE AŞAMASINDAN İTİBAREN DENETLENMELİ"
Daha önce Japonya’da Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Enstitüsü'nde görev alan Altınbaş Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Zeki Hasgür ise yapıların sağlamlığının yanı sıra iyi bir kontrol mekanizmasının da işlemesi gerektiğini ifade etti. Taşıyıcı sistemde sadece mühendislerin çalışmadığını belirten Prof. Dr. Hasgür, "Onu uygulayanlar hata yapmamalı. Her zaman için denetim esas olmalı. Sahada hala hatalı uygulamalar görüyoruz. Bunların mutlaka düzeltilmesi lazım. Çok iyi yönetmelikler yapabilirsiniz ancak bunların yalnızca kağıt üstünde kalmaması gerek. Yapıların daha proje aşamasından itibaren denetim altında olması lazım. Bu zincirleme bir iş ve zincirin bir halkası koptuğu vakit yapı elden gidebilir. Dolayısıyla zemin, yapı malzemesi, yapı planları, taşıyıcı sistemler her zaman dikkat etmemiz gereken unsurlar" diye konuştu.
"MÜHENDİSLERİMİZ TEMELDEN ÇATIYA KADAR DEPREMİ DÜŞÜNMELİ"
Bu alanda çalışacak iyi ara elemanlar yetiştirilmesi ve üniversitelerin bu konu üzerine daha fazla eğilmesi gerektiğini de hatırlatan Prof. Dr. Hasgür, "Örneğin Japonya'da bu konuda lisans eğitimi alan öğrenciler 'yapı dinamiği' dersi alırlar. Dolayısıyla bizim inşaat mühendisliği eğitimimizde mühendislerimiz temelden çatıya kadar depremi düşünmelidir" dedi.
İSTANBUL/DHA