EKONOMİ SERVİSİ
Türkiye’de 4 milyona yaklaşan işsizliği azaltmak için başlatılan ve iş dünyasının da “işe alım” sözüyle destek verdiği istihdam seferberliğinin sanayi sektörüne uğramadığı belirlendi. Bu durum, verilen istihdam sözlerinin tutulmadığını ortaya koydu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) “İşgücü” istatistiklerine göre, 2017 yılı Ocak ayında 5 milyon 274 bin kişi olan sanayide işgücü, 2017 Şubat’ta 5 milyon 251 bine geriledi.
TÜİK sanayi işgücü endeksi ise 2017’nin ilk üç ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,7 geriledi. Bu düşüş, sanayide istihdam kaybının durmadığı ve devam ettiğine işaret ediyor. Oysa, bu yıl şubat ayı başı esas alındığında ilk 20 günde 103 bin ek istihdam yaratıldığı, bu rakamın ay sonuna kadar 150 bini bulacağı iddia edilmişti. Bu veriler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kendisine istihdamı arttırma sözü veren işverenleri görmesi açısından da ilk veriler olma özelliği taşıyor. Öte yanda geçen yılın ilk üç ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre çalışan sayısı 5 milyon 336 binden 5 milyon 290 bine düştü. Düşüş oranı yüzde 0,86 oldu. Bu yılın ilk iki aylık ortalamasına göre de sanayide çalışan sayısının yüzde 0,53 azaldığı hesaplandı.
Çalışan sayısındaki azalışa göre incelendiğinde rakamlar, üç yıl önceki seviyenin de altına düşüldüğünü ortaya koydu. Buna göre, 2015 yılının ilk iki ayında 5 milyon 351 bin kişi olan sanayide işgücü, bu yılın aynı döneminde 100 bin azalışla 5 milyon 251 bin kişiye geriledi. Bu sayı, geçen yılın Ocak-Şubat döneminde 5 milyon 276 bin kişi olurken, son bir yıllık kaybın 25 bin kişi olduğu belirlendi. Ortalamalara göre incelendiğinde, sanayide işgücü 2015’in ilk üç ayında 5 milyon 336 bin kişi olurken, 2016’da yüzde 0,9 azalışla 5 milyon 290 bin ve 2017’de yüzde 0,5 düşüşle ortalama 5 milyon 263 bin kişiye geriledi. Sanayi sektörlerine göre incelendiğinde, ilk çeyrekte en fazla kaybın petrol ve madencilikte yaşandığı görüldü. Bunu göre, ham petrol ve doğalgaz çıkarmada işgücü endeksi yüzde 12,3, diğer madencilik ve taşocakçılığında yüzde 9,1 azaldı.
Giyim eşyaları imalatı yüzde 7’lik kayıpla en çok istihdam kaybının yaşandığı sektör olarak öne çıktı. Bunu, hükümetin ÖTV indirimiyle şubat ayından beri desteklediği mobilya izledi. Geçen yıl ilk çeyrekte sadece yüzde 2,7 azalan mobilya imalatında istihdam, bu yılın aynı dönemde yüzde 6,1 azaldı. Diğer imalatlarda ise geçen yıl yüzde 1,3’lük düşüş yerini yüzde 5,9’luk kayba bıraktı. Dayanıklı tüketim de istihdam kaybının derinleştiği sektörlerden oldu. Söz konusu sektörde geçen yıl yüzde 2’lik iş gücü kaybı bu yıl yüzde 5,1 azaldı. Enerjide işgücü kaybı yüzde 2,6’dan yüzde 3,4’e, aramalı imalatında yüzde 0,4’ten yüzde 0,7’ye, kömür ve linyit çıkarımında yüzde 0.6’dan yüzde 4,’ye, imalat sanayinde yüzde 0,4’ten yüzde 1,6’ya, gıda ürünleri imalatında yüzde 0.1’den yüzde 1,9’a ulaştı. Mobilya hariç ağaç ve ağaç ürünleri, mantar ürünlerinde geçen yıl yüzde 1,1 artan istihdam, bu yıl ilk çeyrekte yerini yüzde 4,8’lik kayba bıraktı. Mineral ürünlerin imalatında ise çalışan kişi sayısındaki düşüş oranı yüzde 1,2’den yüzde 2,0’a geriledi.
SERMAYE MALI İMALATINDA ÇALIŞMA SAATLERİ ARTIYOR
TÜİK’in sanayi işgücü girdi endeksleri incelendiğinde, istihdamın yanı sıra birçok sektörde çalışma saatlerinde düşüş görüldü. Söz konusu endeks, toplam sanayide geçen yılın aynı dönemine göre 2,1 puan azaldı. Aramalı imalatında 116,7’den 114,9’a, dayanıklı tüketim mallarında 112,9’dan 106,9’a, dayanıksız tüketim malları imalatında 105,9’dan 102,3’e geriledi. Buna karşın sermaye malında 2,1 puan artış göstererek 128,3’den 130,4’e yükseldi. İmalat sanayinde endeks 114,8’den 112,8’e, gıda ürünlerinde 108,6’dan 106,1’e, tütün ürünlerinde 131,8’den 125,7’ye geriledi. Giyim eşyalarının imalatında çalışma saati endeksi 102,2’den 95,2’ye, diğer ulaşım araçlarında 123,1’den 117,1’e geriledi. İstihdam ve çalışma saatleri endeksinde düşüşe rağmen bürüt ücretlerde artış görüldü. Maaş endeksi, bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre toplam sanayide 222,9’dan 245,1’e, aramalı imalatında 235,7’den 257,2’ye, dayanıklı tüketimde 231,7’den 256,8’e, enerjide 155,6’dan 167,7’ye yükseldi. Sermaye malı imalatında söz konusu endeks, 247,1’den 282,6’ye ulaştı.
MOTORLU TAŞITTA YAVAŞLAMA
Motorlu kara taşıtları imalatında da istihdamın yavaşladığı görüldü. Bu sektörde 2016 ilk çeyrekte yüzde 8,1’lik işgücü artışı, 2017 ilk çeyrekte yüzde 6,5’te kaldı. Diğer ulaşım araçlarının imalatında ise yüzde 4,0’lük azalış görüldü. Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretiminde istihdam yüzde 3,2’den yüzde 2,9’a gerilerken, bilgisayarların, elektrik ve optik ürünlerin imalatında yüzde 2,2’ye geriledi.
ÇALIŞAN İÇİN 773 TL DEVLET KATKISI
İstihdam seferberliğinde devlet, istihdamı gerçekleştiren kuruluşa önemli destek sağlıyor. İstihdamda 1.404 TL asgari ücret üzerindeki SGK primi, vergi ve İşsizlik Fonu ödemesini devlet karşılıyor. Böylece firma çalışan sayısı dışında yeni bir istihdam sağladığında, işçi için ödenecek 773 TL’lik vergi ve diğer giderleri devlet karşılamış olacak.
KİM NE KADAR İSTİHDAM SÖZÜ VERDİ
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) 1,5 milyon kişi
İstanbul Ticaret Odası (İTO) 400 bin kişi
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) 300 bin kişi
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) 250 bin kişi
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) 80 bin kişi
PTT 2 bin kişi
Turkcell 2 bin 300 kişi
Halkbank 2 bin 300 kişi
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) 200 bin kişi
Türkiye Perakendeciler Federasyonu 2 bin kişi
Sanko 750 kişi
İçdaş 500 kişi
TUSAŞ Motor 374 kişi
Orka 250 kişi
Abdi İbrahim 150 kişi