GÜVEN ADALI / İSTANBUL
Başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere, tüm ekonomi yönetimi bankacılık sektöründen faizleri düşürmesini istiyor. Fakat sektör ise maliyetlerin yüksekliği nedeniyle bu fikre sıcak bakmıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) dün açıkladığı veriler ise bankaların kârını katlamaya devam ettiğini gösterdi. Bu yılın 10 ayında 2016'nın aynı dönemine kıyasla yüzde 28,3 artışla 41,2 milyar lira net kâra ulaşan Türk bankacılık sektörü, geçen yılın tamamında elde ettiği 37,5 milyar liralık kâr rakamını aştı.
* Verilere göre, bankaların bu yılın 10 ayında elde ettiği toplam faiz geliri, 2016'nın aynı dönemine kıyasla yüzde 25,3 arttı. Geçen yılın ocak-ekim döneminde 159,7 milyar lira olan bankaların faiz geliri, 2017'nin aynı döneminde 200,2 milyar liraya yükseldi.
* Bankalar, 10 ayda kredilerden 163,1 milyar lira faiz geliri elde etti. Gelirin 38,7 milyar lirası tüketici kredilerinden, 7,5 milyar lirası kredi kartlarından, 24,4 milyar lirası taksitli ticari kredilerden ve 92,5 milyar lirası diğer kredilerden alınan faizlerden oluştu. Bankaların taksitli ticari kredilerden aldığı faiz, 10 ayda 2016'nın aynı dönemine göre yüzde 52,4 arttı.
* Bankaların faiz gelirlerindeki bu yükselişin yanı sıra istihdam ve şube sayısındaki azalma da kârlılığını artırıyor. Özellikle internet ve mobil bankacılığın yaygınlaşması ile verimsiz şubelerini kapatma yoluna giden bankalar istihdam sayılarında da ciddi oranda azalma var. Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) eylül raporuna göre, geçen yıl eylüle göre 2 bin 655 bankacı işini kaybetti, 327 şube kapandı. 2015 Eylül’e göre bakıldığında istihdam kaybı 6 bin 541’e, kapanan şube sayısı ise 622’ye yükseliyor.
* TBB raporuna göre eylül itibarıyla 49 banka faaliyette ve bunların 10 bin 658 şubesi bulunuyor. Bu rakam sadece 1 yıl önce 10 bin 985 seviyesindeydi.
* BDDK rakamlarına göre, sektörün toplam faiz gideri, bu yılın 10 ayında 2016'nın aynı dönemine göre yüzde 27 artarak 108,2 milyar liraya yükseldi. Söz konusu dönemde bankaların mevduata verdiği faiz tutarı, yüzde 23,3 artışla 75,6 milyar liraya ulaştı.
* Bankaların net faiz geliri de ocak-ekim döneminde 2016'nın aynı dönemine göre yüzde 23,4 artarak 92 milyar liraya dayandı.
* Sektörün toplam faiz giderlerinin yüzde 70'i mevduata ve yüzde 10,7'si bankalara verilen faizlerden oluştu.
KOMİSYONDAN 6,8 MİLYAR LİRA
BDDK verilerine göre, bankaların faiz dışı gelirleri bu yılın 10 ayında 2016'nın aynı dönemine kıyasla yüzde 16,7 artarak 44,8 milyar lira oldu. Faiz dışı gelirler içinde yer alan kredilerden alınan ücret ve komisyonların payı yüzde 15,2 oldu. Ücret ve komisyonlardan elde edilen gelir, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,7 artarak 6,8 milyar lira olarak gerçekleşti. Ekim sonu itibarıyla nakdi krediler üzerinden alınan ücret ve komisyonların tutarı 3,2 milyar lira, gayrinakdi krediler üzerinden alınanların tutarı da 3,6 milyar lira olarak hesaplandı. Bankaların verdiği hizmetler üzerinden elde ettiği gelir 2017'nin ocak-ekim döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22,2 artarak 23,1 milyar liraya ulaştı. Bankacılık hizmetlerinden elde edilen gelirin toplam faiz dışı gelirler içindeki payı da yüzde 51,5 olarak kayıtlara geçti. Ekim sonu itibarıyla aktiflerin satışından elde edilen gelirler 1,3 milyar lira, diğer faiz dışı gelirler 12 milyar lira, alınan kâr payları da 1,6 milyar lira oldu.
PERSONEL HARCAMASINDA SINIRLI ARTIŞ
* İstihdam sayısını azaltan bankacılık sektörünün personel giderlerinde ise ciddi bir artış yaşanmadı. Verilere göre, bankaların toplam faiz dışı giderleri bu yılın 10 ayında 2016'nın aynı dönemine kıyasla yüzde 12 artarak 61,4 milyar lira olarak gerçekleşti.
* Faiz dışı giderlerin 3'te biri personel giderlerinden oluştu. Söz konusu gider, geçen yılın ocak-ekim dönemine göre yüzde 9,9 artarak 20 milyar lirayı aştı. Ekim sonu itibarıyla verilen ücret ve komisyonların tutarı 6,2 milyar lira, diğer faiz dışı giderler de 21,6 milyar lira oldu.