KENAN BUTAKIN
MMOB, Düzce Depremi’nin 20. yılında İstanbul’da düzenlediği deprem çalıştayında konuşan İstanbul Büyükşehir Beldiyesi Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanı Tayfun Kahraman “İstanbul’da olası depremde çökecek 48 bin bina var, İBB’nin önceliği bu binalar” dedi. Marmara Bölgesi’ni vuran 17 Ağustos 1999 Gölcük depreminin ardından, 12 Kasım’da gerçekleşen ve 700’ün üzerinde can kaybına yol açan Düzce depreminin üzerinden 20 yıl geçti. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), İstanbul Kadıköy’de bu sembolik önemdeki tarihte İstanbul Deprem Çalıştayı’nı gerçekleştiriyor.
Etkinliğin açılışında konuşan İBB Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanı Tayfun Kahraman 26 Eylül’de meydana gelen depremin hemen unutulduğuna dikkat çekti. Kamu binalarının dahi sağlam olmadığını aktaran Kahraman “26 Eylül’ün üzerinden bir ay geçti, yine deprem konuşurken bu salonlar dolmuyor. Nasıl yirmi yıl önce Marmara Depremi’ni unuttuysak, bu zamana kadar hiçbir şey yapmadıysak, kamu binaları da aynı şekilde güçlendirilmiyor. 99 depreminden sonra yapılan kamu binaları dahi zarar gördüler. Aksi takdirde 5.8 boyutunda bir deprem, bu denki hasara sebebiyet vermez. Biz, İBB olarak, şu anda tamamen afet öncelikli olarak, vatandaşların içinde yaşadıkları konutları nasıl güçlendireceğimizin derdindeyiz. Bundan sonra esas amacımız rant değil, kimsenin kazanmadığı, kentin kazandığı projeler yapabilmek. İstanbul’da 1 milyon 150 bin yapı var. 20 yılda yapılmayanı 2 günde yapamayız. Uzun süreç olacak ama 2000 öncesi yapılan yapıları elden geçirmeyi amaçlıyoruz. Önceliğimiz ise çökeceği öngörülen 48 bin yapıya yenilmek. Demek ki bu binalar zaten hâlihazırda hasarlıydılar” ifadelerini kullandı.
Sözlerini sürdüren Kahraman şöyle devam etti: “Bugüne kadar kentsel dönüşüm bize hep bir koyup iki alacağız şeklinde lanse edildi ama gerçeğin böyle olmadığını biliyoruz. Böyle bir dünya yok. Bugün her şey için geç olabilir ama yarın daha geç olacak. O nedenle hep birlikte bu aşamada sizlerin de destekleriyle birlikte umarız ki bu yol haritamızda başarılı olacağız. İBB olarak buradan notlarımızı kaydedeceğiz, sonuçları uygulamaya koyacağız.”
30 BİN KİŞİ ÖLEBİLİR: TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi Başkanı Nur Kardelen Öztürk “Olası depremde İstanbul’daki binaların 3’te 1’i hasar alacak. İstanbul depreminde, 10 bin binada çok ağır, 34 bin binada ağır, 150 bin binada orta hasar oluşabilir. Böyle bir büyük depremde 10 ila 30 bin arasında kişinin hayatını kaybetmesi, aynı aralıkta kişinin ise ağır yaralanması bekleniyor. Bu iyimser bir rakam. Olası bir afette kişi başına 1.5 metrekare alan gerekiyor. Her toplanma alanı asgari 500 metrekare olmalı. Bu da toplamda 60 ila 70 metrekare toplanma alanına ihtiyaç olduğunu gösteriyor” bilgisini paylaştı.
ACİL KULLANILACAK HASTANELER RİSKLİ: TMMOB Başkanı Emin Koramaz da “Deprem sonrasında kullanılmak üzere oluşturulan toplanma alanlarına bina yapıldığını belirterek “Deprem sonrasında acil kullanılması gereken hastane, okullar bile depreme dayanıklı hale getirilmedi. Üniversiteler, okullar, hastaneler, bu alanların bu halde bırakılması ilerdeki rant için özel bir çalışma alanları gibi gözüküyor. TMMOB’un depremle alakalı birçok çalışması var ancak siyasi iktidar bu çalışmaları ciddiye almıyor. Depremin olası sonuçlarından siyasi iktidar sorumludur” dedi.
1 MİLYON KONUT KAÇAK VE GÜVENLİ DEĞİL
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Nusret Suna “İstanbul Proje Koordinasyon Birimi’nin (İPKB) güçlendirdiği 1000 civarında okul var. Fakat İstanbul’da toplam 6 bin 127 okul binası bulunuyor. Fark hâlâ kapanmayacak kadar açık. Olası bir İstanbul depreminde çocuklarımızın can güvenliği tehlike altında. Vehametin diğer yüzü de hiç şüphe yok ki konutlar. 1999 depreminden sonra, bin 135 okul binası, 115 sağlık binası, 38 yurt ve 77 diğer kamu binası güvenli hale getirildi. Halbuki İstanbul’da 6 bin 127 okul binası, 190 hastane, 39 bin sağlık ocağı ve 300’den fazla özel ve devlet yurdu var. Güvenli hale getirilen binalar toplam binaların ortalama yüzde 20’si bile etmiyor. Bu hiç yeterli değil. Her ne kadar İstanbul için sağlıklı bir yapı envanterinden söz edilmese de, İstanbul’da bir milyon konutun güvenli olmadığı, bir başka ifade ile kaçak, ruhsatsız olduğu, mühendislik hizmeti almadan üretildiği biliniyor” dedi.
YENİ FİKİRTEPE FACİALARI OLMAYACAK
Çalıştayın açılışından konuşan bir diğer isim, Kadıköy Belediye Başkanı Av. Şerdil Dara Odabaşı oldu. Odabaşı “Fikirtepe, adına ne derseniz deyin, bir facia. Bu faciayı yapan kimlerse, biz onun hesabını sormadan Kadıköy’de bir taşı kaldırıp başka bir taş koyamayız. Çevre Şehircilik Bakanlığı veya İBB’nin, her kim olursa olsun ikinci bir Fikirtepe yaratmasına izin vermeyeceğim. Önce can güvenliği” dedi. Odabaşı “Bulunduğunuz bina, Kurbağalıdere yatağına inşa edilmiş. Bunu kim inşa etti? Avukatlar mı? Doğru mu yapıldı? Bir aydır çalışıyorum bu konu üzerine. Evim depreme dayanıksız. 3-5 metrekare pazarlığı yapılıyor. Kadıköy Belediye binasının sağlamlığını da bir aydır araştırıyorum. Çünkü oraya gelenlerin can güvenliğinin sorumlusu da benim. Bu çalışmanın bize yol göstermesini istiyorum. Umarım bu çalışma bize, Kadıköy gerçekleri çerçevesinde yol gösterir” dedi.