İşsizlik maaşı, işten çıkarılmadan önce 120 gün prim ödeme (kural değişti, ayrıntısı yazının devamında) ve son 3 yıl içerisinde 600 gün çalışmış olma şartlarını yerine getiren çalışanların hak kazandığı bir ödenektir. Ocak ayında yapılan bir değişiklik ile işten çıkmadan önce 120 gün kesintisiz olarak sigortalı çalışmış olma' şartı kaldırıldı. Artık iş aktine sahip olmak, işten çıkarılma durumunda işsizlik maaşına başvurmak için yeterli koşul olacak. İşten çıkartılanlar 30 gün içerisinde en yakın İŞKUR kurumuna gidip form dolurmalı ya İŞKUR resmi sitesi üzerinden online başvuru yapmalıdır.
Peki kimler işsizlik maaşı alabilir, işsizlik ödeneği alma şartları ve yapılan son değişikler neler? İşsizlik maaşı almak isteyenler nereye başvuru yapacak, maaş ödemelerini nereden ve ayın kaçında alacaklar?
İŞSİZLİK MAAŞI ALMA ŞARTLARI DEĞİŞİTİ Mİ?
İşsizlik maaşı ile ilgili sorulan tüm soruların yanıtları ve detaylarını sizler için derledik. İşsizlik maaşının detaylarına değinmeden önce yapılan kanun değişikliği ile gelen önemli değişikliğe değinmek gerekiyor. TBMM Genel Kurulunda, Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve KHK'lerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi kabul edilerek yasa haline geldi. Kanuna göre, işsizlik ödeneğinden yararlanmak için "son 120 günlük prim ödeyerek sürekli çalışma" şartı artık bulunmuyor. "Hizmet akdine tabi" olarak çalışmak yeterli oluyor.
İŞSİZLİK MAAŞI NEDİR? KİMLER İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALABİLİR?
İşsizlik maaşını kimler alabilir sorusu binlerce kişi tarafından ayrıntıları merak edilen bir soru. İşsizlik ödeneğinden faydalanabilmek için öncelikle kendi isteğiniz dışında, sigortalı olarak çalıştığınız iş yeri ya da kurumdan işvereniniz tarafından çıkarılmış olmanız gerekiyor.
İşsizlik sigortasından yararlanma koşulları;
- Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
- Hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak, (bu şart kaldırıldı)
- Son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
- Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak, gerekmektedir. İşsizlik sigortasına başvuru Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine başvurmak gerekmektedir.
İŞSİZLİK MAAŞI NE KADAR?
İşsizlik maaşı 2019 yılında 1015 TL’ye yükseldi. En yüksek işsizlik maaşı ise 1611 TL’den 2 bin 30 TL’ye çıkıt. İşsizlik maaşı, çalışırken alınan son 4 aylık ortalama ücretin % 40’ı baz alınarak işsizlik maaşı ödemesi yapılıyor.
İŞSİZLİK MAAŞI NASIL VE NEREDEN ALINIR?
Merak edilen bir diğer soru da işsizlik maaşının nereden ve nasıl alınacağı. Her ayın 5'inde yatırılan işsizlik ödeneğiyle ilgili ayrıntılara dikkat etmek gerekiyor. İşsizlik maaşından faydalanmak isteyen kişinin işten çıkış belgesi verildikten sonra '30 gün içinde' 81 İlde bulunan Çalışma ve İş Kurumuna (İŞKUR) müracaat etmesi gerekmektedir. Burada önemli olan husus, işten çıkış tarihinden sonra 30 günü geçmemesi gerekmektedir. Bu sayede hak ettiğiniz parayı tam olarak alabilirsiniz. Bu 1 aylık sürenin geçirilmesi durumunda alacağınız para da düşecektir. İşsizlik maaşı alan bir vatandaş, devlet destekli sağlık hizmetlerinden de ücretsiz olarak faydalanabiliyor. Bunun içinde vatandaşın İŞKUR resmi sayfasından başvuru yapması gerekmektedir. Öte yandan İŞKUR'un yanı sıra e- Devlet üzerinden de başvurular kabul ediliyor.
İşsizlik maaşı ödenekleri ayın 5'nden itibaren PTT şubelerinden elden alınıyor.
30 GÜNDE BAŞVURU
Ayrıca, işsiz kalmadan önceki çalışma süresinde 3 yıl içinde en az 600 gün sigorta primi ödenmiş olmalı. En az 600 gün prim ödeyene 6 ay, 900 gün prim ödeyene 8 ay, 1080 gün prim ödeyene 10 ay işsizlik maaşı bağlanıyor. İşsizlik maaşı için işten çıkış belgesi verildikten sonra ‘30 gün içinde’ İşkur’a başvurmak şart. Başvurular iskur.gov.tr veya e-Devlet’ten yapılabiliyor.
İŞSİZLİK MAAŞ HANGİ DURUMDA KESİLİR?
İŞKUR tarafından teklif edilen bir işin son iş yerindeki şartları kapsamasına rağmen işi, haklı bir nedene dayanmaksızın reddedenlerin ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilmektedir.
İşsizlik ödeneği aldığı dönemde kayıt dışı olarak çalıştığı tespit edilenlerin vatandaşların işsizlik ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilmektedir.
İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı öğrenilen vatandaşların “Emeklilik” gerekçesiyle yaşlılık aylığını almaya başladığı tarih itibarıyla kesilir.
İŞKUR tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyenlerin işsizlik ödenekleri kesilmektedir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanmaktadır. Ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçememektedir.
KAÇ AY BOYUNCA İŞSİZLİK MAAŞI ALINIR?
İşsizlik maaşının süresi, kaç ay boyunca işsizlik ödeneği alınacağı ile ilgili farklı çalışma günlerine göre farklı rakamlar söz konusu. Kanunda yer alan diğer şartları taşınması kaydıyla hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;
600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,
YENİ UYGULAMA OCAK'TA DEVREYE GİRDİ
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, toplumda iş sağlığı ve güvenliği kültürünü oluşturmak için çalışmalar yürütüldüğü hatırlatıldı. 'Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan ve Ondan Fazla Çalışanı Bulunan İşyerlerinde İşsizlik Sigortası Primi İşveren Payı Teşvikinden Yararlanılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ' in 31 Aralık 2018'de Resmi Gazete'nin 4'üncü mükerrer sayısında yayımlandığı ifade edilen açıklamada, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk'un konuya ilişkin değerlendirmelerine yer verildi.
3 YIL SÜREYLE YÜZDE 1 OLACAK
1 Ocak itibarıyla devreye giren yeni düzenlemeye açıklık getiren Bakan Selçuk, "Düzenlemeye göre, çok tehlikeli sınıfta yer alan, 10'dan fazla çalışanı bulunan ve son 3 yıl içerisinde ölümlü ve sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası bulunmayan iş yerlerinde, çalışanların işsizlik sigortası işveren payı, bir sonraki takvim yılından geçerli olmak üzere 3 yıl süreyle yüzde 1 olarak alınacak" ifadesini kullandı.
Selçuk, bu kapsamda çok tehlikeli sınıfta yer alan, 10'dan fazla çalışanı bulunan ve son 3 yıl içerisinde ölümlü ve sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen iş yerlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu sistemi aracılığıyla belirleneceğini, herhangi bir başvuruya gerek kalmaksızın otomatik olarak sisteme dahil edileceğini bildirdi.
TEŞVİKLER SAĞLANACAK
İş yerlerinin teşvik uygulamasından yararlanması için 1 Ocak 2019'dan itibaren İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kanunu gereğince, İSG profesyoneli görevlendirmesi gerektiğini anımsatan Selçuk, şunları kaydetti: "Teşvikten yararlanan iş yerinin, belirtilen yararlanma şartlarından herhangi birini kaybetmesi durumunda teşvikten yararlanabilmesi için 3 yıl süreyle tebliğde belirtilen şartları sağlaması ve Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurması gerekiyor. 1 Ocak itibarıyla devreye giren teşvik sistemi ile birlikte işverenlere çalışan başına asgari 25,58 lira, azami 191,88 lira teşvik desteğini sağlamayı hedefliyoruz."