Türkiye’de sayıları 4 milyona dayanan ve ağırlıklı gençlerden oluşan işsizlere, 6,8 ve 10 ay boyunca geçimin sağlanması için kurulan İşsizlik Sigortası Fonu’nda biriken para 106,7 milyar liraya ulaştı. Öte yandan söz konusu fondan devlete aktarılan kaynak da Bakanlar Kurulu kararıyla artırıldı. Buna göre, İşsizlik Sigortası Fonu’nda istihdamı artırıcı tedbirler için ayrılan oran 2017 ve 2018 yılları için yüzde 30’dan yüzde 50’ye çıkarıldı. Mart 2002’de kurulan Fon’dan 2015 yılına kadar 37,3 milyar lira harcanırken, bunun 10,8 milyar lirası işsize ödendi.
Kalan 10,4 milyar lira aktif işgücü programlarına, 11.5 milyar liralık kısmı da Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ve diğer kalkınma projeleri için Hazine’ye ödeme yapıldı. Fon’da 2016’da biriken para, yıllık 22,3 milyar lirayla en yüksek seviyesine ulaşırken, bu gelirlerin sadece 3,6 milyar liralık kısmı işsizlik maaşı olarak işçiye ödendi. Aktif işgücü programlarına yapılan ödemeler 2015 yılına göre yüzde 113,7 artış gösterdi. Böylelikle istihdamı artırmak için yapılan harcamalar 3,02 milyar liradan 6,46 milyar liraya çıktı. Bu yılın ilk üç ayında ise fonun gelirleri 6,4 milyar liraya ulaştı. Giderler 2,84 milyar lira oldu.
Söz konusu ilk üç ayda işsizliğin yüzde 13’e ulaşarak 4 milyon kişiye dayanması, bağlanan işsizlik maaşlarında da kendini gösterdi. Bu yılın ilk üç ayında toplam 1,19 milyar lira işsize maaş olarak bağlandı. Ödemeye bağlanan kişi sayısı 1 milyon 493 bin 993 oldu. Sadece mart ayında başvuruda bulunan 110 bin 517 kişiden 490 bin 318 kişiye 387.8 milyon lira ödeme yapıldı. Aktif işgücü, yarı ve kısa çalışma ödeneğine ilk üç ayda 923.6 milyon lira ödendi. Yine 2017’nin ilk üç ayında 210 kişiye 279 bin lira kısa çalışma ödeneği, 6 bin 385 kişiye 4,4 milyon yarı çalışma ödeneği verildi.
AYLIK BAĞLANMA KOŞULLARI NELER?
Öte yandan işsiz kalan bir kişinin, İşsizlik Sigorta Fonu’ndan maaş alabilmesi için öncelikli şart, çalışanın kendi kusuru ve isteği dışında işsiz kalması. İstifa yoluyla işsiz kalanlar fon ödemesinden yararlanamıyor. Ayrıca işçinin, iş akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde primlerinin sürekli ödenmiş olması, son üç yılda en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olması koşulu bulunuyor. Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde işsizin, Türkiye İş Kurumu’na işsizlik maaşı talebiyle başvuruda bulunması gerekiyor. Bu 30 günlük sürenin kaçırılması durumunda, geciken gün kadar eksik maaş ödemesi söz konusu.