KARAR / HABER MERKEZİ
Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ndeki 2017-2018 Akademik Yılı Açılış Töreni’nde konuşan Erdoğan, değişen TEOG sistemine ilişkin yaptığı değerlendirmede “En iyi okul eve yakın olandır” diye konuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) önceki gün gerçekleştirdiği bağımsızlık referandumuna karşı ekonomik siyasi ve askeri tedbirlerin masada olduğunu söyledi. “Sorunları suhuletle çözmek istiyoruz ama bu bizim için ulusal güvenlik meselesi. Umarım geri adım atarlar” ifadelerini kullandı. Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde düzenlenen ‘20172018 Akademik Yılı Açılış Töreni’nde konuşan Cumhurbaşkanı’nın gündeminde IKBY’nin bağımsızlık referandumu ve eğitim sorunları vardı. IKBY’nin tüm uyarılara rağmen referandumu yapmasına tepki gösteren Erdoğan şunları söyledi: “Referandumun mevcut Irak anayasası bakımından hiçbir hükümü yok. İsrail dışında bu girişimi destekleyen hiçbir ülke ve uluslararası kuruluş da yok. Kuzey Irak’ın inanç ve köken bakımından çok renkli bir yapıya sahip ikliminde tek bir grubun böyle bir teşebbüse girişmesi, yeni çatışmaların ve acıların habercisi olmaktan başka anlam taşımıyor. Neymiş, yüzde 90-92 ile onaylanmış. Bunun bir kıymetiharbiyesi var mı? Senin bağımsızlığını kim kabul edecek? İsrail. Dünya İsrail’den ibaret değil ki. Kosova’yı 114 ülke kabul etti ama hala Kosova dünyada maalesef devlet olamadı, hala sıkıntı içinde. Kuzey Irak, sen bir İsrail’le neyi elde edeceksin? Bunlar siyaseti de bilmiyorlar. Devlet nasıl olunur, bundan da bihaberler. Ama sadece ‘Biz yaptık oldu’ demekle olacağını zannediyorlar. Olmayacak, olamaz zaten. Biz yaptırımlarımızı uygulamaya başladığımız andan itibaren ortada kalacaksın. Vanayı kapadığımız anda iş bitti. Bütün geliri ortadan kalkıyor. TIR’lar Kuzey Irak’a çalışmadığı anda bunlar yiyecek bulamayacaklar. Bunlara İsrail nereden neyi nasıl gönderecek buyursun göndersin.” ABD’de Dünya Yahudi Konseyi ile bu konu üzerine bir görüşme yaptığını anlatan Erdoğan şöyle devam etti: “Bize Netenyahu ile münasebetleri sordular. Ben de kendilerine dedim ki, her şeyden önce bir münasebetin kurulması için Türkiye ile ortak paydada buluşmak lazım. Önce kendilerine söyleyin nereden çıktı bu Kuzey Irak Yerel Yönetimi’nin attığı adımı desteklemek? Bunu kendilerine söyleyin önce bunu gözden geçirsinler. Bunu gözden geçirmedikçe atacağımız bir çok adımı da İsrail ile atamayız. Türkiye’yi bölgede oyun kurucu olarak görmeyenlerle bizim adım atmamız mümkün değil.” Türkiye’nin bugüne kadar IKBY’ye en büyük desteği veren ülke olduğunu hatırlatan Erdoğan sözlerine şöyle devam etti: “Açıkçası biz son ana kadar Barzani’nin böyle yanlışa düşeceğine ihtimal vermiyorduk, demek yanılmışız. İlişkilerimizin tarihteki en iyi seviyesinde olduğu bir dönemde, önceden hiçbir danışma ve görüşme
yapılmadan alınan bu karar, açıkçası ülkemize ihanettir. Katılım oranı da sonuçlar da şaibelidir.” IKBY yönetimine geri adım atma çağrısını yineleyen Erdoğan “Buradan Irak’taki ve Suriye’deki tüm aklıselim sahibi kardeşlerimize sesleniyoruz; gelin bu oyuna düşmeyin. Gelin kendinizi kullandırtmayın. Bugün sizi kışkırtanlar yarın çekip gidecekler unutmayın ama bizler inşallah binlerce yıl birlikte yaşamaya devam edeceğiz. İsrail bayraklarının orada dalgalanması sizi kurtarmaz, bunu bilesiniz. Ülkemizi Suriye’de oyaladıklarını, dolayısıyla Irak’la ilgilenemeyeceğini sananlar, bizim en zor zamanımızda dahi gerektiğinde yedi düvelle mücadele edebilecek gücümüzün olduğunu unutmasınlar. Ekonomik yaptırımlardan askeri seçeneklere kadar tüm ihtimaller şu anda masadadır. Hava sahaları, kara hepsi masadadır. Umut ediyorum ki bunların hiçbirine gerek kalmadan Kuzey Irak yönetimi aklını başına alır ve bu sonu karanlık olandan, maceradan vazgeçer’’ diye konuştu.
ALMANLAR HÜKÜMET KURAMAYACAK
Almanya ile yaşanan gerilimli sürece de değinen Erdoğan, geçtiğimiz pazar günü yapılan seçimlerin propaganda süreci boyunca bütün partilerin Türkiye karşıtlığında bulunduğuna işaret ederek şunları söyledi: “Almanya’da bir seçim oldu, bizde de bir referandum oldu. Bu referandum sürecinde Türkiye’ye nasıl saldırdıklarını gördünüz. Şimdi kendi seçimlerinde bize saldırıyorlar. Ya seçimin bizimle ne alakası var? Almanya’da seçim yapıyorsunuz, Almanya’da yaptığınız seçimde bizi niye kullanmaya çalışıyorsunuz? Ne oldu? Şimdi hükümet kuramayacaklar, bak göreceksiniz, bu da birkaç aylarını alır. En az birkaç aylarını alır. Hollanda saldırdı saldırdı hala hükümet kuramıyor. Niye? Dürüst siyaset politika bu çok önemli.”
DÜNYA ENDİŞELİ
Dünya ve bölge başkentlerinin tepkilerine karşın bağımsızlık referandumunu düzenleyen IKBY oylamanın resmi sonuçlarını iki gün içinde açıklayacak. Erbil yönetiminin yayın oranı Rudaw’a göre referandumda yüzde 93.26 evet, yüzde 6.71 hayır tercihi yapıldı. 4 milyon 581 seçmenden 3 milyon 357 bin kişinin oy kullandığı, bu veriler ışığında referanduma katılımın yüzde 72.16 olduğu belirtildi. Referandum kararının açıklandığı 7 Haziran tarihinden bu yana tepki gören IKBY’yi 25 Eylül’e giden süreçte de sık sık uyaran birçok devlet ve uluslararası kurum sandık sonuçlarının ardından yine peş peşe açıklama yaptı.
ABD
ABD referandumdan dolayı derin hayal kırıklığına uğradı. Aşırıcı gruplar süreci istismar edebilir.
RUSYA:
Bölgenin istikrarı ve güvenliği için Irak’ın toprak ve siyasi bütünlüğünü destekliyoruz.
İNGİLTERE:
Referandumu desteklemiyoruz. Bütün tarafları referandumun ardından kışkırtıcı açıklamalar ve eylemlerden kaçınmaya çağırıyoruz.
BM:
Tartışmalı bölgelerde referandum düzenlemek, özellikle de Kerkük’te istikrar bozucu.
AVRUPA BİRLİĞİ:
Referandumun tek taraflı biçimde ve özellikle tartışmalı bölgelerde yapılmaması için yaptığımız çağrıların dikkate alınmamasından üzüntü duyuyoruz.
ALMANYA:
Referandumun bağlayıcılığı olmayacaktır.
NETENYAHU:
Referandum hakkında konuşmayın
Daha önce IKBY’nin bağımsızlık referandumunu desteklerini ifade eden İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’dan ilginç bir adım geldi. Erbil’e verdiği destekle Ankara’nın tepkisini çeken Netanyahu “Referandum hakkında konuşmayın” uyarısı yaptı. Reuters’e konuşan İsrailli bir bakan “Netanyahu bizden konuşmamamızı istedi” dedi. Bir başka İsrailli yetkili de böyle bir emir geldiğini doğruladı ve konunun “çok hassas” olduğunu söyledi. İsrail milletvekillerinden Yair Lapid önceki günkü sosyal medya paylaşımda “Yahudi halkı bir vatan için mücadele etmenin ne demek olduğunu iyi bilir. Kürtlerin kendi devletlerini kurma hakkı vardır” ifadelerini kullanmıştı.
SURİYE:
Kürtlerle özerkliği görüşürüz
Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, Kürtlerin özerklik isteğinin müzakere edilebileceğini söyledi. Muallim, Russia Today’e verdiği röportajda “Suriyeli Kürtler, Suriye sınırları içinde bir çeşit özerklik istiyor ve bu mesele müzakere edilebilir, tartışılabilir” dedi. Kürtlerle masaya oturmak için ‘IŞİD sonrası’nı işaret eden Muallim, DSG’ye uyarı da yaptı, ABD’nin daha önce birçok kez müttefiklerini terk etmesinden ders çıkarılması gerektiğini kaydetti. DSG, son günlerde Suriye’nin kuzeyindeki bölgelerde seçim düzenleyerek sivil iradeler ilan ediyor.