Terör örgütü IŞİD, 10 Haziran 2014’te 3 bin militanı ve yerel aşiretlerin desteği ile Musul’u bir günde ele geçirdi. IŞİD işgaline son vermek için aylardır hazırlığı yapılan Musul operasyonu önceki gece 01.40’ta başladı.
136 UÇAK VURUYOR
Operasyona 18 ülkeden 36 bin savaşçı destek veriyor görünse de ana kuvvetler 18 bin kişilik gücüyle Peşmerge ile Irak ordusu. IŞİD karşıtı koalisyona bağlı ülkelerin sınırlı sayıda askeri ise bu birliklere destek için alanda görev yapıyor. Bölgede koalisyonun 88, Irak’ın 48, toplamda ise 136 savaş uçağı IŞİD hedeflerini vuruyor. Irak ordusu, Peşmerge ve koalisyon kenti üç cepheden de tamamen kuşatmış durumda. Musul’un doğusunda Kerkük’e yakın bir konumda olan Güver cephesi Peşmerge’nin kontrolünde.
Musul'u kurtarma operasyonundan görüntüler
BAŞİKA KRİTİK NOKTA
TSK’nın üssünün bulunduğu Başika dağı ise kuşatmanın belki de en kritik noktası. Musul’a en yakın noktadaki Başika cephesinin kente uzaklığı 20 kilometreden az. Dağlık alan olması nedeniyle korunaklı bir cephe olan Başika peşmergelerin elinde. Türkiye’nin eğittiği bin 500 yüz Ninova Gönüllüsü de bu cephede Peşmerge’yle operasyona katılıyor. Son cephe ise yine Peşmerge kontrolündeki Hazır.
Irak ordusu IKBY ile yaptığı anlaşma ile Güver ve Başika cephelerine büyük yığınak yaptı. Ordu da bu noktalardan ilerleyerek kente girdi. Peşmerge güçleri ise kent dışında kalarak güvenliği sağlayacak.
TEK ÇIKIŞ ÇÖLDEN
Üç cepheden kuşatılan Musul’un tek çıkışı ise güney ve güneybatı yönlerinden. Bu noktalar çöle açılıyor. Suriye sınırından Deir ez Zor’a, yani Suriye içlerine kadar olan alan da yine IŞİD kontrolünde. Üç cepheden kuşatılan örgütün çok sıkışması halinde bu yolla Suriye’ye geri çekilebileceği iddia ediliyor. 160-200 kilometrelik yol tek kaçış noktası. Rusya ve Esed rejimi kaynakları ABD öncülüğünde başlatılan Musul operasyonunun, örgütü Suriye’ye yönlendirmek amaçlı olduğunu ileri sürüyor.
Bu iddiaya göre örgüt Musul’dan, çöl hattından Deir ez Zor’a çekilecek. Burada sıkışmış son rejim noktalarını da geri gelen bu güçlerle ele geçirerek Halep güneşi, Hama ve Şam cephesine yüklenecek. ABD ve koalisyon ise bu iddiaları ciddiye alınacak argümanlar olarak görmüyor. Koalisyon güçleri örgütün çölden geri çekilirken 200 kilometrelik yol boyunca açık hedef olacağını ve bunu göze alamayacağını düşünüyor.
SURİYE’YE KAÇIYORLAR
Operasyon hakkında KARAR’a konuşan Irak Türkmen Cephesi Erbil Milletvekili Aydın Maaruf teröristlerin Suriye’ye kaçmaya başladığını doğruladı. Maaruf, “Iraklı olmayan DAEŞ’liler, Iraklı olanlara, Suriye’ye gideceklerini ve kendilerinin de serbest olduğunu söylemiş. Ayrıca sigara içen ve buna benzer suçlardan tutuklanan 3 bin civarında Musullunun da serbest bırakılarak operasyonlar için kullanıldığını öğrendik” diye konuştu.
IRAK ORDUSU 70 KAYIP VERDİ
IŞİD, ağır silahlarla Peşmerge ve Irak ordusuna zaman zaman karşılık verdi. Vur-kaç taktiğini benimseyen örgüt, sabah saatlerinde elindeki köyleri kaybetmeye başladıktan sonra intihar saldırılarına yöneldi. 9 bombalı araç saldırısı girişimi Peşmerge güçlerince engellendi, akşam saatlerinde bir konvoya yapılan bombalı saldırıda 70 Irak askeri öldü. Wall Street Journal’ın ulaştığı Musul’daki bir IŞİD militanı, “Büyük ve kahramanca bir savaş olmayacak” ifadesini kullandı. Öte yandan örgütün Musul’daki üst düzey komutanlarından Ebu Musa el-Mağribi öldürüldü. Örgüt lideri Bağdadi’nin ise saldırılardan son anda kurtulduğu iddia edildi.
200 KİLOMETRE TEMİZLENDİ
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani, “Peşmerge Musul’da DAEŞ’a öldürücü darbe vurdu” dedi.
Barzani, operasyonda 200 kilometrekareden fazla alanın terör örgütünden kurtarıldığını açıkladı. Operasyonun kritik noktası olan Zerdek Dağı’nda kritik açıklamalarda bulunan Barzani, bölgede siyasi çözüm için yakın zamanda ellerinden geleni yapacaklarını söyledi.
BAĞDAT’A ÜS ÇAĞRISI
Barzani, Başika krizi için “Bağdat ve Ankara arasında bir anlayış, uzlaşının olması gerektiğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı. Ele geçirilen bölgelerin yapısı hakkında da konuşan Barzani, “Demografik açıdan bir değişiklik olmayacak” değerlendirmesinde bulundu.
Operasyon süresi hakkında tarih veremeyeceğini dile getiren Barzani, “İlk defa Irak askeri ve Peşmerge birlikte savaşıyor. Bu kendi başına çok önemli bir gelişme” dedi. Öte yandan 12 köyü ele geçiren Peşmerge güçleri operasyonun ilk gününde 5 üyesini kaybetti. -AA
OPERASYON HAFTALAR SÜREBİLİR
ABD öncülüğündeki IŞİD karşıtı uluslararası koalisyonun komutanlarından Korgeneral Stephen Townsend, Musul’un örgütten geri alınmasının haftalar sürebileceğini söyledi. ABD’li general Townsend, “Bu, uzun ve çetin bir savaş olacağını gösteriyor ancak Iraklılar bunun için hazırlandı ve biz de koalisyon olarak onların yanında yer alacağız” açıklamasında bulundu. Öte yandan önceki gece tank ve pikaplarla Musul’a giren Peşmerge güçleri, operasyonun ilk gününde hedeflerine uluştıklarını duyurdu.
PEŞMERGE GÜÇLERİNE AMERİKAN YAPIMI İHA
Musul operasyonuna katılan Peşmerge güçleri, ABD yapımı İnsansız Hava Aracı kullanıyor. Peşmergeler, ABD’li gönüllü askerlerin yardımıyla portatif taşınabilir kabinler içerisinde cepheye getirilen İHA araçlarına monte etti. Los Angeles’tan gelen gönüllü asker, Peşmerge güçlerine İHA’ların nasıl kullanıldığını öğrettiklerini söyledi. -AA
DÜNYANIN KİLİTLENDİĞİ OPERASYONDA İLK GÜN
Zafer mesajıyla başladılar
Operasyon Irak Başbakanı Haydar el-İbadi’nin açıklamasıyla başladı. Saat 01.40’ta yapılan “Zafer vakti geldi çattı” mesajının ardından Peşmerge güçleri ile Irak ordusu harekete geçti. Kent merkezine sadece Irak orudusu ile polis güçlerinin gireceği belirtildi. Öte yandan Irak güçleri, halkın IŞİD’e dair istihbarat ulaştırması için bir telefon hattı kurdu. Haşdi Şabi, halktan 195 numaralı telefonu aramalarını istedi.
Harekâtın ana merkezi Kuveyt
Hazır’la birlikte Güver ve Gayerra cephelerinden de başlatılan operasyonla IŞİD üç koldan kıskaca alındı. Komuta merkezinin ise 1990 yılında Irak’ın işgal ettiği Kuveyt’te bulunduğu belirtildi. Peşmerge de operasyon merkezlerinden ikisinin Erbil, birinin Hazır bölgesinde olduğunu bildirdi. Stratejik öneme sahip Zerdek’te bulunan Amerikan topçu birlikleri de IŞİD hedeflerini yoğun ateş altında tuttu.
Havice’de katliam endişesi
Operasyon sürerken Şii milis gücü Haşdi Şabi kısmen bu harekatın dışında bırakıldı. Ancak Haşdi Şabi’nin IŞİD’in elindeki Havice’ye yönlendirilmesi, bu kez de Sünni kasabasında mezhep temelli çatışma endişelerine yol açtı. Yakın zamanda BM ve bazı kurumlar, Bağdat’ın resmen tanıdığı Şii milis gruplarının oluşturduğu PMF’yi IŞİD’ten alınan bölgelerde cinayetlere karıştıkları nedeniyle kınamıştı.
100 bin kişi Türkiye’ye sığınabilir
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği çatışmalar nedeniyle 100 bin kişinin Türkiye’ye kaçabileceğini belirtti. Suriye’de 90 bin Iraklı mültecinin kalabileceği kampların oluşturulması için hazırlıkların yapıldığı kaydedildi. Bölgede insani yardım için ek olarak 61 milyon dolara ihtiyaç duyulduğu bildirildi. Öte yandan Türk Hava Yolları da Bağdat ve Erbil’e Atatürk Havalimanından yaptığı seferleri iptal etti.
OPERASYONDA DA MASADA DA OLACAĞIZ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin Musul’daki mezhep çatışması tuzağını bozacağını söyledi. Erdoğan bu yüzden operasyon dışında tutulmak istendiklerini belirterek “Operasyonda da masada da olacağız. Bunun dışında kalmamız mümkün değil” dedi.
umhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin Musul operasyonuna mutlaka katılacağını söyledi. Erdoğan, “Nasıl girmeyeyim? 350 kilometre sınırım var benim. Alakası olmayanlar giriyor. Neymiş Bağdat onlara ‘gel’ demiş. Arzu ederlerse Misak-ı Milli’yi okurlar. Operasyonda da, masada da olacağız” ifadelerini kullandı.
Uluslararası İstanbul Hukuk Kongresi’nde konuşan Cumhurbaşkın Erdoğan’ın gündeminde dün başlayan Musul operasyonu vardı. Erdoğan’ın açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:
NETİCEDEN SORUMLU DEĞİLİZ:
“350 kilometre sınırım var benim. Alakası olmayanlar giriyor. Neymiş Bağdat onlara ‘gel’ demiş. Arzu ederlerse Misak-ı Milli’yi okurlar. Türkiye Musul’a nasıl girmesin, sınırdan tehdit altındayım. Türkiye’nin olmadığı bir operasyonda doğabilecek neticelerden sorumlu değiliz.”
AKAR PAŞA İLE GÖRÜŞTÜK:
“Genelkurmay Başkanım Amerika’da. Muhatabıyla görüşmelerini yaptı. Bir saat kadar önce tekrar kendisiyle Amerika’dan görüştük. Ve kendilerine aynısını söyledik. Biz operasyonunda da olacağız, biz masada da olacağız. Bunun dışında kalmamız mümkün değil. Çünkü burada bizim için bir tarih yatıyor.”
BAŞİKA’DAN ÇIKMAYIZ:
“Şu anda bizim Musul’da kardeşlerimiz var. Kimse bizden Başika’dan çıkmamızı beklemesin. Biz Başika’dayız ve oradaki DEAŞ terör örgütüne karşı her türlü operasyonları bugüne kadar yaptık, yapmaya da devam ediyoruz.
KAPANI BİZ BOZACAĞIZ:
“Ülkemizin ısrarla Musul operasyonunun dışında tutulmaya çalışılması, orada da DEAŞ bahanesiyle kurulmaya çalışılan mezhep çatışması kapanını bozacağımız bilindiği içindir.”
PEŞMERGEYİ DE BİZ EĞİTTİK:
Eğer mesele terör örgütüyle mücadeleyse daha başından beri Başika kampında bu mücadeleyi veren biziz. Musul’daki kardeşlerimizi ve Peşmergeleri eğiten biziz.
ABD SÖZÜNDE DURMADI:
ABD Münbiç’te biz YPG girmeyecek sözü verdi. Yüzde 95’i buranın Arap’tır ve sözlerinde durmadılar, buraya PYD ile YPG’yi soktular. Biz de onlar sözünde durmayınca gereğini yaptık. Bakın bu sabah bile kendilerine bu iletildi, orayı eğer PYD’den YPG’den temizlemezseniz sizinle ortak hareket edemeyiz.”
TERÖRİSTE GREEN KART VERİLİR Mİ?
Cumhurbaşkanı Erdoğan 15 Temmuz’un ardından hükümetin attığı tüm adımların hukuk dairesi içinde atıldığını söyledi. ABD’ye de FETÖ lideri Fetullah Gülen’i iade etmediği için eleştirilerini sürdüren Erdoğan, “Terörizmi, terör örgütlerini, terör örgütü ele başlarını koruyan, kollayan bir hukuk sistemi olabilir mi? Bir teröriste Green Card verilir mi? Green Card ile beyler gibi Amerika’da yaşıyor. 400 dönüm çiftlik, bu çiftlikte hayatını yaşıyor ve oradan da bu işe komuta ediyor. Siz kimi kandırıyorsunuz?” diye konuştu.
KENDİ HAZIRLIĞIMIZI YAPIYORUZ
Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş, Musul’u IŞİD’den geri almak için düzenlenen operasyona dair “Türkiye’nin Musul’da B ve C planları da vardır. Bugün itibariyle Türkiye Başika’da bulunmaktan vazgeçmeyecektir” dedi. Bakanlar Kurulu toplantısının ardından konuşan Kurtulmuş, Türkiye’nin kendi hazırlıklarını yaptığını, bölgede bir mezhep çatışması veya etnik oyuna izin vermeyeceklerini vurguladı. Başika üssü tartışmalarına da değinen Kurtulmuş bu üsten vazgeçmeyeceklerini yineleyerek “Ne zaman Türkiye’nin orada insanları eğitmesine, donatmasına, DEAŞ’tan ve başka terör örgütlerinden korumasına gerek kalmaz, oradaki durum gerçekten iyileşir, o zaman Türkiye belki durumu gözden geçirir ama bugün itibarıyla Türkiye asla Başika’da bulunmaktan vazgeçmeyecektir” dedi.
FETÖ ile mücadeleye de değinen Kurtulmuş bu mücadelenin uzun soluklu olduğunu ifade etti. Kurtulmuş “Bu örgütle mücadele etmek için, bunların devletten arındırılması için, Türkiye’ye bir daha hiçbir şekilde bir zarar verecek noktada olmamaları için ne gerekiyorsa o yapılacak” diye konuştu.
KERRY VE ÇAVUŞOĞLU GÖRÜŞTÜ
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ve Romanya Dışişleri Bakanı Lazar Comanescu ile telefonda görüştü. Görüşmede Musul operasyonu ile ilgili son gelişmelerin ele alındığı öğrenildi.
BAĞDAT’A KRİTİK ZİYARET
Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Ümit Yalçın başkanlığında bir heyet, Başika ve Musul konuları başta olmak üzere Irak ile yaşanan son gelişmeleri görüşmek üzere Bağdat’a gitti. Görüşmelerde, Başika Kampı’ndaki Türk kuvvetlerinin durumu, Musul’da yürütülen operasyon ele alınacak.
SADR’DAN TEHLİKELİ ÇAĞRI
Irak’taki şiilerin önemli liderlerinden Mukteda es-Sadr, video mesajında yandaşlarını Başika’daki askeri varlığından dolayı Türkiye’yi protesto etme çağrısında bulundu. Sadr, yandaşlarının yarın Türkiye’nin Bağdat Büyükelçiliği önünde gösteri düzenlemesini istedi.
AŞİRETLERLE KRİTİK ANLAŞMA
Wall Street Journal’in haberine göre, Irak güvenlik güçleri bünyesinde bir psikolojik savaş timi kuruldu. Bu ekibin aşiret liderlerine güvenceler verdiği belirtildi. Musul’un 16 bölgesindeki etkin kişilerle yapılan bir yıllık müzakereler sonucunda, bu unsurlar Irak güçleriyle çalışmaya ikna edildi.
‘BAŞKANLIK’I KONUŞTULAR
Başbakan Yıldırım, başkanlık sistemini yeniden gündeme sokan MHP lideri Bahçeli ile Çankaya Köşkü’nde bir araya geldi. Görüşmede IŞİD’e karşı başlatılan Musul operasyonu ve yapılması planlanan anayasa değişiklikleri masaya yatırıldı.
TÜRKİYENİN ‘B PLANI’ MUNBİÇ
Musul operasyonunda Türkiye’nin rolünün ne olacağı da tartışılmaya devam ediyor. Türkiye’nin operasyona katılmasına izin verilmemesi halinde B ve C planlarını devreye sokacağı belirtilirken, bu planların ne olduğu merak konusu oldu. Prof. Dr. Hasan Köni, B planının PYD’nin halen etkin olduğu Membiç’e yapılacak bir operasyon olduğunu iddia ederek şunları kaydetti: “Türkiye’nin Suriye’de DAEŞ’in bulunduğu alanlarda ilerlemesine karar verildi ama Irak’ta pek izin verilmiyor. Türkiye’nin El Bab’a gitme planı var. Sonra dönüp PYD’yi Menbiç’ten atarak Fırat’ın doğusuna gitme durumu da olabilir. B ve C planlarının bu olduğunu düşünüyorum. ”
Doç. Dr. Haldun Yalçınkaya ise Türkiye’nin rolünün savaşın başlaması ile çökecek sisin ardından netleşeceğini söyledi. Yalçınkaya, ”Savaşın sisi diye bir kavram var. Yani savaş başlar, 10 dakika geçer ve ilk baştaki planın dışına çıkılır. Musul operasyonu müşterek bir hareket. Bu operasyonda birçok yeni durumun gelişmesi beklenmeli. Yani Türkiye savaşın sisi başladığı anda devreye girebilir” diye konuştu.