Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin görüşmesinde, milli para birimiyle ticaret ve iki ülke sınır kapılarının 24 saat çalışması gibi ekonomik ve ticari ilişkilere katkı sunacak konularda anlaşmalara imza atıldı. Söz konusu anlaşmalar İran’la ticaret yapan ve yapmayı planlayan iş adamlarını heyecanlandırdı. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye ve İran arasında 2012’de yaklaşık 22 milyar dolar seviyesinde olan ticaret hacmi son 5 yılda yüzde 56,3 azalarak geçen yıl 9,6 milyar dolara geriledi. Yeni ekonomik anlaşmalar Türkiye ve İran arasında son dönemde düşüşe geçen dış ticaret hacminin artırılması ve yeni yatırımlar için de umut oldu. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-İran İş Konseyi Başkanı Bilgin Aygül, İran’ın hala uluslararası para transfer sisteminde yer almayışının ve teknik engellerin devam etmesinin dolarla yapılan ticareti etkilediğine dikkati çekti. Özellikle Batılı bankların sendikasyon kredilerinde firmalara “İran ile iş yapmama” şartı koyduğunu anlatan Aygül, dolarla yapılan işlemlerin uluslararası sistemin inisiyatifine girdiğini ve bu nedenle iki ülke arasında milli para kullanımının anlamlı olduğunu ifade etti. Aygül, “Türk parasıyla dış ticaretin yapılması ve bankaların da buna aracılık etmesi ihracatımızı artıracaktır diye düşünüyorum” dedi. Aygül, Türkiye ve İran arasında dış ticarette yaşanan düşüşe de dikkat çekerek, “İran’la 2012’de yaklaşık 22 milyar dolarlık bir dış ticaret hacmimiz vardı fakat son yıllarda düştü. Geçen yıl yaklaşık 10 milyar dolar seviyesindeydi. Bu dış ticaret hacmimizin ilk etapta 15 milyar doları yakalaması daha sonra da o rakamları aşması çok mümkün. Çünkü biz birbirini tamamlayan ülkeleriz. Eğer bu konuda özellikle kredi finansman sorunu da çözülürse bu yeni yapılan anlaşmalarla birlikte ben bu yıl 15 milyar doları zorlayacağımızı, önümüzdeki yıllarda da hedeflenen 30-35 milyar dolarlık rakamlara ulaşacağımızı düşünüyorum” diye konuştu.
‘PETROLÜ YEREL PARAYLA ALALIM’
Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu (GECF) Genel Sekreteri Seyid Muhammed Hüseyin Adeli, Türkiye ve İran arasında ticarette yerel para kullanımına geçilmesinin son derece sevindirici bir gelişme olduğunu söyledi. Adeli, “Türkiye ve İran arasındaki ticari ilişkilerde yerel para biriminin kullanılacak olması, iki ülke arasındaki enerji ticaretine de uygulanabilir. Yaptırımlar ve politik gelişmeler ülkelerin serbest ticaretini kısıtlıyor. Bu durum da yerel para kullanımına yönelik isteği artırıyor” dedi. Türkiye’nin ham petrol ihtiyacını karşıladığı komşuları arasında İran’ın önemli bir yeri olduğunu vurgulayan Adeli, bu nedenle iki ülke arasında ticari ilişkilerin gelişmesinin çok normal olduğunu aktardı. Türkiye ve İran arasında doğalgaz ticaretinde yaşanan sıkıntılara ilişkin Adeli, “Eğer Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran’ı ziyaret ediyorsa, bu bazı konularda çözüm bulunması için tarihi bir fırsat oluşturmuştur. Bölgenin iki önemli ülkesinin dost olması gerekir, zira muazzam potansiyelleri var” değerlendirmesi yaptı.
BÖLGENİN REFAHINI YÜKSELTİR
Bilgin Aygül, iki ülke arasında yapılan anlaşmaların çok önemli olduğunun altını çizerek, söz konusu anlaşmaların yatırımları da artıracağını dile getirdi. Türkiye ve İran arasındaki lojistik sorunlarına da işaret eden DEİK Türkiye-İran İş Konseyi Başkanı Bilgin Aygül, iki ülke arasında üç sınır kapısı olduğunu ve bu kapılarda var olan problemlerin giderilip 24 saat senkronize bir şekilde çalışır hale getirilmesinin önemine değindi. Aygül, aksaklıkların giderilmesinin İran’ın AB ülkeleriyle olan ticaretinin de Türkiye üzerinden gitmesi nedeniyle ayrı bir önem taşıdığını dile getirdi. Aygül, Erdoğan’ın ziyaretine ilişkin ise “Türkiye ile İran arasındaki ekonomik ilişkiler yoğunlaşmak üzereydi, bu vesileyle taçlandırılmış oldu. Umuyoruz bunlar iki ülkenin ekonomik ve ticari verilerine yansır ve bölgenin refahını artırıcı bir sonuç alırız” dedi.
İRAN’LA ‘ALTIN’ TİCARET
Türkiye ile İran arasında dış ticaret hacmi 9,6 milyar dolar seviyesinde. Bu rakamın 4.9 milyar doları 2016 yılı itibariyle İran’a ihracat, 4,69 milyon doları ise ithalattan oluşuyor. Türkiye’nin İran’a en fazla ihracatı, altın kaleminden oluşuyor. Burada söz konusu ticaret 1.3 milyar dolar düzeyinde. İran’dan en fazla ithalatı, enerji dışarıda bırakıldığında etilen polimerleri, bakır, çinko ve alüminyum gibi ürünler oluşturuyor.
İMZALAR BAŞKENT TAHRAN’DA ATILDI
* Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyareti sırasında Türkiye ve İran arasında, 4 anlaşmaya imza atıldı.
* Bu kapsamda Türkiye Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile İran Ekonomik İşler ve Maliye Bakanlığı arasında mutabakat zaptı imzalandı.
* İmzalar, Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci ile İran Ekonomik İşler ve Maliye Bakanı Masoud Karbasian arasında atıldı.
* Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ile İran Merkez Bankası arasında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptına ise Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya ve İran Merkez Bankası Başkanı Valiollah Seyf imza koydu.
* Törende TRT ile İran İslam Cumhuriyeti Yayın Kurumu (IRIB) arasında Mutabakat Zaptı imzalandı.
* Anlaşmaya TRT Genel Müdürü İbrahim Eren ile IRIB Başkanı Ali Askeri imza koydu.
* Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü ile İran Milli Kütüphane Arşivleri arasında işbirliği programına ise Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdür Uğur Ünal ve Milli Kütüphane Arşivleri Başkanı Ashraf Boroujerdi tarafından imzalandı.